Terapię leczenia cukrzycy zaczyna się od zmiany nawyków żywieniowych i stylu życia. Dopiero w sytuacji, gdy te działania nie przynoszą efektów, wprowadza się leczenie farmakologiczne. Leki przeciwcukrzycowe powstają na bazie substancji z różnych grup terapeutycznych, mają zróżnicowane działanie, ale zawsze ich głównym zadaniem jest obniżenie poziomu cukru we krwi. Sprawdź, jakie substancje czynne stosuje się w leczeniu cukrzycy.
Najważniejszym celem farmakologicznego leczenia cukrzycy jest obniżenie glikemii, czyli poziomu cukru w organizmie. Gdy przez długi czas utrzymuje się ona na nadmiernym poziomie, ma degenerujący wpływ na działanie wielu tkanek i narządów. Leki na cukrzycę typu drugiego mają więc jeden cel, ale realizują go na wiele sposobów. Niektóre stymulują produkcję insuliny w trzustce, inne zwiększają skuteczność tej insuliny, którą organizm produkuje samodzielnie, a jeszcze inne zwiększają wydalanie cukru przez nerki lub opóźniają rozkład węglowodanów w układzie pokarmowym.
Każdy rodzaj leków przeciwcukrzycowych może powodować również działania niepożądane i skutki uboczne. Dlatego też dobór leków zawsze powinien odbywać się pod ścisłą kontrolą lekarza z uwzględnieniem stanu pacjenta, stopnia zaawansowania cukrzycy, jego trybu życia, sposobu odżywiania, wieku i chorób współwystępujących.
Insulina
Insulina jest jedynym lekiem stosowanym w leczeniu cukrzycy typu 1. Jako lek na cukrzycę typu 2 wprowadzana jest wtedy, gdy maksymalne dawki leków doustnych nie przynoszą spodziewanego rezultatu i poziom cukru we krwi nadal utrzymuje się na wysokim poziomie.
Insulinoterapię u chorych na cukrzycę typu 2 zaczyna się od insuliny analogowej długodziałającej. Działania niepożądane w przypadku leczenia insuliną to ryzyko hipoglikemii, a także wzrost masy ciała, który pacjenci mogą zauważyć po krótkim czasie od rozpoczęcia leczenia.
Metformina
Metformina jest lekiem pierwszego rzutu, który rozpoczyna leczenie farmakologiczne cukrzycy typu 2 u tych chorych, u których nie ma zwiększonego ryzyka chorób układu krążenia. Należy do grupy biguanidów – substancji, które zmniejszają uwalnianie glukozy z wątroby oraz zwiększają wrażliwość organizmu na insulinę.
Dzięki temu, że metformina nie ma bezpośredniego wpływu na uwalnianie insuliny, nie powoduje ryzyka wystąpienia niedocukrzenia, jakie może pojawiać się podczas przyjmowania leków przeciwcukrzycowych z innych grup. Na początku stosowania leku mogą pojawić się działania niepożądane w postaci dolegliwości żołądkowo-jelitowych. Leczenie rozpoczyna się więc od niewielkiej dawki, a następnie stopniowo jest ona zwiększana. Przeciwwskazaniem do stosowania metforminy jest niewydolność nerek.
Glipizyd
Glipizyd to pochodna sulfonylomocznika, która pobudza trzustkę do produkcji większej ilości insuliny, a także wpływa na metabolizm insuliny w narządach. Glipizyd stosowany jest w postaci tabletek do leczenia cukrzycy typu 2. Konkretną dawkę zawsze ustala lekarz.
Lek należy przyjmować na czczo, przed śniadaniem. Stosowany jest pojedynczo lub w połączeniu z innymi lekami przeciwcukrzycowymi. Wśród działań niepożądanych należy wymienić przyrost masy ciała oraz niedocukrzenie. Glipizydu oraz innych pochodnych sulfonylomocznika nie powinny stosować osoby z ciężką niewydolnością nerek lub wątroby.
Glimepiryd
Kolejnym często stosowanym lekiem przeciwcukrzycowym, będącym pochodną sulfonylomocznika, jest glimepiryd. Jego zadaniem jest stymulowanie trzustki do wydzielania insuliny. Zwiększa też obwodowe zużycie glukozy, co automatycznie obniża jej poziom we krwi.
Systematyczne przyjmowanie glimepirydu pozwala na utrzymanie glikemii na odpowiednio niskim poziomie. Chory, oprócz leczenia farmakologicznego, musi jednak dbać o odpowiednie odżywianie, prowadzące do obniżenia masy ciała, a także aktywny tryb życia. Zmiana nawyków powinna również obejmować unikanie spożywania alkoholu.
Przeciwwskazaniem do stosowania glimepirydu jest niewydolność nerek lub wątroby.
Akarboza
Inhibitory alfa-glukozydazy, do których należy akarboza, przyjmowane są w trakcie posiłków, a ich zadaniem jest opóźnienie rozkładu węglowodanów w jelitach. Dzięki temu powstająca podczas tego rozkładu glukoza jest wolniej wchłaniana przez organizm, nie powodując skoków cukru po posiłku.
Ze względu na swoje działanie, akarboza ma ograniczony wpływ na poziom cukru we krwi, a co za tym idzie – obecnie w leczeniu cukrzycy jest dosyć rzadko stosowana. Wśród działań niepożądanych, jakie mogą pojawić się podczas stosowania akarbozy, należy wymienić dolegliwości żołądkowo-jelitowe, przede wszystkim wzdęcia i biegunki.