Leki psychotropowe, antydepresanty
Powyżej znajduje się wykaz leków stosowanych w leczeniu chorób o podłożu psychicznym. Spis leków uwzględnia nie tylko leki psychiatryczne dla dzieci, ale także dla dorosłych, które mogą być stosowane w zwalczaniu wielu różnego rodzaju zaburzeń psychicznych. Ponadto zawiera wyroby medyczne i suplementy, które mogą wspierać prawidłowe funkcjonowanie układu nerwowego i zapobiegać nawrotom stanów depresyjnych. Znajdziesz tu ulotki leków oraz opinie pacjentów o lekach psychiatrycznych.
Zobacz także:
ADHD – zespół nadpobudliwości ruchowej
Choroba afektywna dwubiegunowa (CHAD)
Depresja
Dysleksja
Schizofrenia
Preparaty na sen i uspokojenie
Uzależnienie od alkoholu (alkoholizm)
Zaburzenia lękowe (nerwica)
Nie walcz ze sobą tylko z chorobą
Depresja to choroba, której nie widać. Pacjent często uśmiecha się jak zawsze, pracuje, śpi i je do czasu, aż nie jest w stanie wstać z łóżka. Aby nie dopuścić do takiej sytuacji, w przypadku pierwszych podejrzeń warto skonsultować się z psychiatrą i wdrożyć zalecone leczenie. Trafnie postawiona diagnoza oraz odpowiednie leki psychiatryczne zatrzymają rozwój choroby i umożliwią pacjentowi normalne funkcjonowanie.
Czym jest i na czym dokładnie polega depresja?
Depresja nazywana jest przez psychologów chorobą podstępną. Kultura w jakiej żyjemy, wymaga od nas maksymalnego wysiłku i sukcesu, nawet gdy nie mamy na to siły. A czasem to właśnie brak energii jest wynikiem poważnej choroby, a nie np. „lenia”, jak dzieci często słyszą o sobie w szkole.
Reakcja pacjenta na pierwsze objawy depresji ma też z reguły charakter obronny – „skoro mam gorszy nastrój to na pewno moja wina, muszę się bardziej postarać”. Niestety, nic bardziej błędnego, bo człowiek chory na depresję, im bardziej się stara, tym bardziej choruje. Musimy także pamiętać, że depresja jest chorobą śmiertelną – nieleczona prowadzi bardzo często do samobójstw. Dlatego bardzo ważna jest konsultacja z psychiatrą w przypadku powtarzających się i przedłużających objawów zmęczenia, niechęci do jedzenia i seksu, zbyt dużej potrzeby snu, utraty koncentracji, częstych stanów lękowych.
W jaki sposób działają leki psychotropowe na depresję?
Dobrze ustawione leki psychiatryczne, zarówno te na receptę, jak i dostępne bez recepty, wyrównują poziom serotoniny w mózgu – bez tej substancji nie jesteśmy w stanie sprawnie funkcjonować. Po prostu depresja jest chorobą wymagającą leków, a także często wsparcia psychoterapii.
Nie tylko depresja wymaga konsultacji psychiatrycznej. Jesteśmy ofiarami chorób cywilizacyjnych, ale i genetycznych. Stany psychotyczne, maniakalno-depresyjne, czy schizofrenia, to schorzenia, z którymi współczesna medycyna radzi sobie coraz lepiej. Bardzo istotne w leczeniu psychiatrycznym jest regularne i w wielu przypadkach długie stosowanie farmaceutyków (leki psychiatryczne). Dlatego choroby o podłożu psychicznym wymagają od pacjenta dyscypliny w przyjmowaniu leków, którą ułatwia łatwy dostęp do pełnej i aktualnej bazy. Wiele medykamentów psychiatrycznych ma tańsze zamienniki, które niczym nie ustępują w działaniu, za to przynoszą ulgę również w kieszeni pacjenta.
Rodzaje leków psychotropowych
Do grupy leków psychotropowych są zaliczane wszystkie środki farmakologiczne, które mają wpływ na funkcje psychiczne, jednak trzeba wiedzieć, że należą do nich również preparaty, których zasadnicze działanie nie jest ukierunkowane na psychikę. Istnieje wiele klasyfikacji tego typu środków leczniczych, bazujących między innymi na budowie chemicznej, mechanizmach neurofizjologicznych, biochemicznych itp.
Jedną z popularniejszych klasyfikacji jest tzw. podział szwajcarski. Lista ta obejmuje następujące leki psychotropowe:
- w węższym sensie – preparaty neuroleptyczne (przeciwpsychotyczne),
- w szerszym rozumieniu – środki nasenne, przeciwpadaczkowe, przeciwbólowe oraz pobudzające.
Nie jest to oczywiście jedyna klasyfikacja leków psychiatrycznych. Polscy naukowcy wyodrębnili następujące grupy preparatów psychotropowych, do których należą środki:
- neuroleptyczne, które znajdują zastosowanie przede wszystkim w zwalczaniu objawów towarzyszących psychozom (omamy, urojenia, pobudzenie, zakłócenia emocjonalne, wycofanie społeczne itp.), tego typu preparaty ograniczają ogólną aktywność mózgu, ale ich działanie nie sprowadza się jedynie do uspokajania chorego,
przeciwdepresyjne, oddziałujące na ośrodki nerwowe odpowiedzialne za regulację nastroju, napędu oraz lęków, - normotymiczne, które mają za zadanie stabilizację nastroju oraz napędu psychoruchowego, mogą być stosowane między innymi w leczeniu choroby afektywnej dwubiegunowej,
- przeciwlękowe, redukujące nasilenie lęku towarzyszącego różnego rodzaju stanom chorobowym, do najczęściej stosowanych środków przeciwlękowych należą benzodiazepiny, które poza tym, że eliminują lęk, wykazują działanie nasenne, uspokajające, przeciwdrgawkowe i amnestyczne,
- nasenne, do których należą preparaty powodujące szybsze zasypianie oraz wywołujące spokojniejszy głęboki sen,
nootropowe i prokognitywne, mające za zadanie poprawę funkcji poznawczych, w szczególności pamięci, kreatywności i motywacji, poprzez aktywizowanie oraz usprawnienie procesów ośrodkowego układu nerwowego.
Środki normotymiczne
Jedną z grup zaliczanych do leków psychotropowych są środki normotymiczne. Są to preparaty normalizujące zaburzenia nastroju, które początkowo były stosowane z zupełnie innych wskazań, na przykład w celu przeciwdziałania napadom padaczki. Ta dość niejednorodna kategoria obejmuje substancje charakteryzujące się zróżnicowaną budową chemiczną, mechanizmem działania oraz profilem działań niepożądanych.
Środki normotymiczne zasadniczo dzieli się na dwie grupy:
- I generacja, która obejmuje sole litu oraz preparaty przeciwdrgawkowe (kwas walproinowy, walpromid, karbamazepina),
- II generacja, w której skład wchodzą atypowe leki psychotropowe (klozapina, kwetiapina, olanzapina, arypiprazol, lamotrygina, risperidon oraz ziprasidon).
Preparaty normotymiczne są bardzo często stosowane w profilaktyce nawrotów faz choroby afektywnej dwubiegunowej, ale dobrze sprawdzają się również jako metoda potencjalizacji w leczeniu wielu innych schorzeń psychicznych takich jak, chociażby schizofrenia. Tego typu środki na ogół są przepisywane do stosowania przewlekłego, a ich dawkowanie powinno być uzależnione od stężenia leku w surowicy krwi ze względu na możliwość zatrucia.
Psychotropowe leki normotymiczne, z których listą można zapoznać się za pośrednictwem naszego serwisu, poprawiają nastrój pacjenta, zwiększają jego motywację do działania, a także wpływają na pozytywne nastawienie do życia, nie wywołując przy tym senności czy spowolnienia.
Środki nasenne
Do leków psychotropowych należy również szeroka gama środków nasennych, które wspomagają proces zasypiania, wyciszają oraz uspokajają. Tego typu preparaty farmakologiczne zwykle są dostępne w postaci tabletek, rzadziej w innych formach. Różnią się nie tylko budową chemiczną, ale także wieloma innymi właściwościami, w tym między innymi siłą działania nasennego.
Pod względem klinicznym środki nasenne można podzielić na:
- preparaty ułatwiające zasypianie,
- preparaty przedłużające oraz pogłębiające sen.
Ponadto istnieje podział ze względu na budowę chemiczną, który obejmuje następujące leki nasenne:
- pochodne benzodiazepiny, które poza działaniem nasennym i uspokajającym wykazują właściwości przeciwlękowe, przeciwdrgawkowe oraz zwiotczające mięśnie, dodatkowo mogą zmniejszać agresję, a także działać amnestycznie (znosząc pamięć) i ogólnie znieczulająco,
- pochodne kwasu barbiturowego, które w małych dawkach wywołują stan relaksacji, prowadząc do uspokojenia i wyciszenia; tego typu leki psychotropowe zostały wycofane z list środków leczniczych w większości krajów świata ze względu na potencjał uzależniający i toksyczne działanie przy przedawkowaniu,
- pozostałe leki niebarbiturowe, w których skład wchodzą środki zupełnie różne od kwasu barbiturowego wywierające podobny wpływ na układ nerwowy, w mniejszych dawkach działając uspokajająco, natomiast w większych nasennie.
Z tego rodzaju leków psychotropowych stosowane są u nas np. MIDAZOLAM ACCORD, DOBROSON oraz IMOVANE.
Środki nootropowe
Lecznicze preparaty nootropowe są stosowane przede wszystkim w celu poprawy funkcji pamięciowych, szybkości myślenia oraz koncentracji. Niektóre tego typu środki są dostępne wyłącznie na receptę i mają status leków psychotropowych. W medycynie są zapisywane głównie w stanach otępiennych, zawrotach głowy wywołanych niedostatecznym ukrwieniem, zaburzeniach pamięci, a także w chorobie Alzheimera.
Środki nootropowe mają za zadanie wspomaganie prawidłowego funkcjonowania gospodarki neuronalnej, a co za tym idzie, lepszego przyjmowania cząsteczek glukozy i tlenu do komórek. Do tego typu preparatów zalicza się bardzo wiele substancji, spośród których można wymienić, chociażby takie związki czynne, jak:
- piracetam,
- winpocetyna,
- teanina,
- memantyna,
- modafinil,
- pochodne amfetaminy (np. dekstramfetamina).
Środków nootropowych wyróżnia się dość dużo, a grupa tego typu leków psychotropowych podlega nieustannym, dynamicznym zmianom. Niektóre substancje są uznawane za kolejne preparaty nootropowe, natomiast w przypadku innych okazuje się, że niekoniecznie mają one dobroczynny wpływ na funkcje poznawcze. W przeszłości podejrzewano np., że korzystne działanie na poprawę pamięci i koncentracji ma witamina B12, jednak ostatecznie dowiedziono, że substancja ta oddziałuje na wiele różnych struktur ludzkiego organizmu, ale nie do końca na układ nerwowy. Przykładowe nootropowe leki psychotropowe, które uwzględnia przygotowana przez nas lista to: ALZEPEZIL, AXURA, EBIXA oraz YASNAL.
Leki psychotropowe a ciąża
Stany depresyjne, schizofrenia, choroba afektywna dwubiegunowa czy zespół lęku napadowego – to coraz częściej rozpoznawane jednostki chorobowe w społeczeństwie, które diagnozowane są również u kobiet w ciąży. Leki psychotropowe należą do środków niewskazanych dla kobiet spodziewających się dziecka, a ich zastosowanie musi być uzasadnione stanem ciężkiego lub zaburzającego normalne funkcjonowanie schorzenia. Należy w miarę możliwości ograniczyć przyjmowanie tego typu preparatów na rzecz terapii mniej szkodliwej dla płodu, np. psychoterapii.
Ze względu na niewystarczającą ilość badań obejmujących kobiety w ciąży stosujące leki psychotropowe nie można jednoznacznie określić, które środki, w jakim stopniu oraz w którym trymestrze mogą stanowić zagrożenie dla dziecka. Większość dostępnych na rynku preparatów nasennych, normotymicznych oraz nootropowych przechodzi przez łożysko, w związku z czym istnieje możliwość niekorzystnego oddziaływania na płód. Niektóre środki psychiatryczne mogą zwiększać ryzyko urodzenia dziecka z wadą serca, inne np. przyczyniać się do przedwczesnego porodu.
Leki psychotropowe – skutki uboczne
Tak jak wszystkie inne środki lecznicze również leki psychotropowe mogą powodować różnego rodzaju działania niepożądane. Ich zażywanie jest związane z możliwością wystąpienia skutków ubocznych, jednak nie pojawią się one u każdego pacjenta oraz w takim samym stopniu nasilenia. Wiele zależy od indywidualnego doboru środka psychiatrycznego – jeśli lek zostanie właściwie dobrany, wówczas istnieje możliwość, że część działań niepożądanych w ogóle się nie pojawi.
Najczęściej występujące skutki uboczne zażywania leków psychotropowych to:
- bezsenność lub nadmierna senność,
- problemy z pamięcią i koncentracją,
- drgawki,
- nadmierny apetyt lub brak apetytu,
- dolegliwości bólowe, w szczególności bóle głowy,
- wymioty, biegunki i nudności,
- nadmierna potliwość,
- drżenie ciała.
Jednym z zagrożeń związanych ze stosowaniem środków psychiatrycznych jest także tzw. złośliwy zespół neuroleptyczny, który można rozpoznać po wzmożonym napięciu mięśniowym, znacznym wzroście temperatury ciała, zaburzeniach świadomości, wzroście ciśnienia tętniczego krwi oraz zaburzeniach rytmu serca. W takiej sytuacji należy bezzwłocznie skontaktować się z lekarzem, który powinien skierować pacjenta na leczenie szpitalne. Innym problemem jest zespół serotoninowy, który może wystąpić, kiedy osoba chora przyjmuje zbyt duże dawki leków psychotropowych przyczyniających się do zwiększenia poziomu serotoniny w mózgu.
Interakcje leków psychotropowych z alkoholem
Niektórzy pacjenci pomimo przyjmowania środków psychiatrycznych sięgają po alkohol. Nie wszyscy zdają sobie sprawę, że łączenie napojów alkoholowych zawierających etanol z niektórymi substancjami znajdującymi się w lekach psychotropowych może okazać się bardzo niebezpieczne dla zdrowia, a nawet dla życia. Takie kombinacje nie są wskazane, chociażby z uwagi na fakt, że pacjent na skutek zażycia środka wraz z alkoholem może odczuwać zwiększenie nasilenia skutków ubocznych.
Napoje alkoholowe oddziałują na wiele układów w organizmie, w tym między innymi na układ nerwowy, a więc tak samo, jak leki psychotropowe. Trudno jest przewidzieć skutki każdorazowego połączenia alkoholu ze środkiem psychiatrycznym, zwłaszcza że na taką interakcję ma wpływ wiele różnych czynników (aktualny stan zdrowia psychicznego, zdrowia fizycznego, stosowanie innych preparatów leczniczych). Pacjenci przyjmujący tego typu leki nie muszą zachowywać całkowitej abstynencji od alkoholu. Okazjonalne sięgnięcie po kieliszek wina czy wódki nie powinno być zagrożeniem, ale już spożywanie etanolu w większej ilości może prowadzić do wielu efektów niepożądanych, a w skrajnym przypadku nawet do zatrzymania oddechu i zgonu.
Przykładowe substancje czynne stosowane w lekach psychiatrycznych:
Depresja / zaburzenia lękowe:
Agomelatyna
Cytalopram
Duloksetyna
Escitalopram
Lamotrygina
Mirtazapina
Wenlafaksyna
Schizofrenia, epizody maniakalne:
Arypiprazol
Kwetiapina
Olanzapina
Rysperydon
ADHD:
Metylofenidat
Bezsenność i uspokojenie:
Midazolam
Zolpidem
Przejdź do treści
