Toksoid tężcowy – substancja stosowana w szczepionkach przeciwtężcowych. Toksoid tężcowy powstaje przez inaktywację formaldehydem toksyny tężcowej pochodzącej z hodowli Clostridium tetani, która pozbawiona jest patogenności. Po podaniu szczepionki toksoid tężcowy wywołuje odpowiedź immunologiczną, która polega na wytworzeniu swoistych przeciwciał. Uruchamiane zostają również mechanizmy odpowiedzialne za powstanie pamięci immunologicznej. Wskazaniem do stosowania jest uodparnianie dzieci, młodzieży i dorosłych przeciw tężcowi, profilaktyka zanieczyszczonych ran oraz u nieszczepionych kobiet w ciąży, które spodziewają się, że poród może przebiec w niehigienicznych warunkach.
Pojedyncza dawka szczepionki przeciwtężcowej nie chroni przed zachorowaniem na tężec. Podanie 3 dawek toksoidu tężcowego uodparnia 90% osób. Uodpornienie trwa od 5 do 10 lat. Po tym czasie należy zaszczepić się ponownie, dawką przypominającą, która zapewnia długotrwałą ochronę przed zachorowaniem.
Możliwe działania niepożądane: ból w miejscu podania, obrzęk w miejscu podania, wysypka, świąd, pieczenie, ból stawów, stan podgorączkowy, gorączka, dreszcze, osłabienie, ból głowy, zawroty głowy, katar, powiększenie i bolesność węzłów chłonnych, łzawienie oczu, pogorszenie słuchu, nudności, wymioty, suchość w jamie ustnej, rumień guzowaty.
