Czym jest stan przedzawałowy i jak należy go leczyć?

Stan przedzawałowy jest pewnego rodzaju sygnałem alarmowym świadczącym o rozwoju miażdżycy. Mamy wówczas do czynienia z objawami takimi, jak ból za mostkiem, który promieniuje do lewej ręki, barków, pleców i żuchwy. Pojawić może się także uczucie dławienia, rozpierania oraz gniecenia za mostkiem. Gdy przykre objawy trwają dłużej niż 20 minut, oznacza to, że doszło do zawału serca.

Stan przedzawałowy – co to takiego?

Choroba wieńcowa jest powszechną dolegliwością, która z roku na rok dotyka coraz więcej ludzi na całym świecie. Często mamy również do czynienia ze stanem przedzawałowym u młodych osób. Dolegliwość tą wywołują zarówno czynniki genetyczne, jak i środowiskowe. W jej przebiegu dochodzi do zaatakowania tętnic wieńcowych, które zaopatrują mięsień sercowy w krew. W świetle tych naczyń dochodzi do tworzenia się złogów cholesterolu ograniczających przepływ krwi do mięśnia sercowego. Im jest on mniejszy, tym stan pacjenta poważniejszy. Gdy światło tętnicy jest silnie zwężone albo niemalże całkowicie zamknięte, lecz do komórek mięśnia dociera tlen oraz substancje odżywcze, oznacza to, że komórki te nie uwalniają markerów martwicy i możemy mówić o stanie przedzawałowym. Gdy tętnica wieńcowa jest niedrożna i dochodzi do obumarcia mięśnia serca i wydzielania do krwioobiegu markerów martwicy, mamy do czynienia z zawałem serca. Stan przedzawałowy oznacza, że w tętnicach rozwija się miażdżyca, która wymaga leczenia, jeszcze zanim dojdzie do zmian niedokrwiennych oraz powstania blizny zawałowej w sercu.

Objawy stanu przedzawałowego

Główny objaw stanu przedzawałowego, w szczególności u mężczyzn, to ból w klatce piersiowej, a dokładnie za mostkiem, który może promieniować nawet do żuchwy. Jak już zostało wspomniane, możemy mieć wówczas do czynienia z uczuciem pieczenia, rozpierania lub gniecenia za mostkiem. Przykre objawy pojawiać mogą się zarówno w trakcie wysiłku fizycznego, jak i w spoczynku. Co ważne, objawy zawału serca u mężczyzn są inne niż u kobiet. U pań, poza bólem w klatce piersiowej, pojawić mogą się również duszności, kołatanie serca, osłabienie, ból w nadbrzuszu oraz uczucie niepokoju.

Objawy zawału serca

Szereg chorób internistycznych, nie tylko kardiologicznych, daje objawy zbliżone do zawału serca. Ból w klatce piersiowej występuje również między innymi w chorobach płuc. Choroba wrzodowa, dolegliwości ze strony przełyku oraz refluks żołądkowo – jelitowy objawiają się piekącym bólem za mostkiem. Niekiedy nawet zapalenie chrząstek żebrowych oraz złamanie żebra może dawać objawy bardzo podobne do tych charakterystycznych dla zawału serca. Duszności występować mogą natomiast w zatorze tętnicy płucnej oraz niewydolności serca wynikającej z innych przyczyn niż miażdżyca w tętnicach wieńcowych. Również zaburzenia lękowe lub zwykła skłonność do niepokoju przebiegają z objawami takimi, jak kołatanie serca i ból w klatce piersiowej, przywołując automatycznie skojarzenia ze stanem przedzawałowym.

Niezbędne badania

Gdy zauważyliśmy, że w klatce piersiowej pojawił się charakterystyczny ból, należy obserwować, jak długo trwa. Gdy ustąpi po około 3-5 minutach oznacza to, że mamy do czynienia ze stabilną dławicą piersiową. Jeżeli jednak trwa on dłużej albo nasila się w czasie, świadczyć może to o stanie przedzawałowym lub zawale serca. Należy wówczas ja najszybciej wezwać pogotowie ratunkowe. Przy podejrzeniu stanu przedzawałowego, niezbędne będzie wykonanie EKG serca oraz badań laboratoryjnych. Wykonuje się wówczas także oznaczenie troponiny – markera komórek mięśnia sercowego. Niekiedy konieczne jest również wykonanie koronargrafii, która polega na obrazowaniu tętnic wieńcowych. Gdy mamy do czynienia ze zwężeniem, wykonywane jest tak zwane balonikowanie, które polega na tym, że w tętnicy umieszcza się stent, co ma na celu poprawę jej drożności.

Leczenie stanu przedzawałowego

Leczenie stanu przedzawałowego to nie tylko farmakoterapia – niezbędna jest tutaj również zmiana dotychczasowego stylu życia. Do najczęściej stosowanych środków zalicza się preparaty przeciwpłytkowe zapobiegające powstawaniu zakrzepów, leki stabilizujące ciśnienie krwi i rozszerzające naczynia krwionośne oraz statyny, które mają za zadanie obniżać poziom złego cholesterolu. Jeżeli takie leczenie nie okaże się skuteczne, zaleca się wszczepienie bypassów lub wykonanie angioplastyki. Bardzo ważna jest również zmiana diety. Do minimum należy ograniczyć spożycie soli oraz tłuszczów odzwierzęcych, na rzecz tych pochodzenia roślinnego. Niezbędne będzie również włączenie ryb, warzyw, owoców oraz pełnoziarnistych produktów zbożowych. Zaleca się także regularną, umiarkowaną aktywność fizyczną.

Czy możliwe jest przewidzenie zawału serca?

Przeprowadzonych zostało wiele badań naukowych pozwalających na zidentyfikowanie czynników zwiększających ryzyko wystąpienia choroby niedokrwiennej serca, stanu przedzawałowego oraz zawałowego serca. Zalicza się do nich między innymi:

• płeć męską – zawał częściej występuje u mężczyzn,
• wiek – prawdopodobieństwo wystąpienia opisywanych dolegliwości rośnie wraz z wiekiem,
• palenie papierosów,
• nadciśnienie tętnicze,
• cukrzyca,
• wystąpienie choroby niedokrwiennej serca w młodym wieku u najbliższych krewnych,
• nieprawidłowa dieta, otyłość
• brak aktywności fizycznej.