Na astmę choruje ponad 4 miliony Polaków. Może ujawnić się w każdym wieku lub znów dać znać o sobie po latach. Objawy choroby wywołuje przewlekły proces zapalny w oskrzelach. Dowiedz się więcej na teat tej choroby i sposobach radzenia sobie z negatywnymi konsekwencjami zachorowania na astmę.
Czy astma i alergia to tożsame schorzenia?
W 60-70 proc. przypadków powodem jest alergia wziewna. Zmiany zapalne w oskrzelach są reakcją na kontakt z alergenem, tj. roztocze kurzu domowego, pyłki roślin. sierść itp. Z kolei w wypadku tzw. astmy niealergicznej w drogach oddechowych powstają zmiany powodujące nadreaktywność oskrzeli, czyli ich nadmierną reakcję na czynniki drażniące, np. wysiłek fizyczny, dym tytoniowy czy zanieczyszczone powietrze.
Dobre leczenie alergii, m.in. unikanie narażenia na alergeny, systematyczne przyjmowanie leków chroni przed rozwojem astmy. Alergicy poddający się odczulaniu mają o połowę mniejsze szanse zachorowania na astmę. Znaczenie ma także sposób życia, to, jakim oddychamy powietrzem. Astmie sprzyja m.in. palenie papierosów lub częste wdychanie dymu tytoniowego.
Męczący kartel oznacza nadreaktywność oskrzeli i może być objawem astmy. Wtedy zwykle ustępuje lub łagodnieje po przyjęciu leków, a ich odstawienie powoduje, że znów powraca. Ale przewlekły kaszel może też sygnalizować inne choroby. np. przewlekłe zapalenie zatok, oskrzeli lub płuc, refluks żołądkowo-przełykowy, niewydolność serca. Oprócz kaszlu astma objawia się powracającymi napadami duszności, świszczącym oddechem, uczuciem ściskania w klatce piersiowej.
Rozpoznanie astmy
Spirometria to badanie, podczas którego mierzy się objętości i pojemności płuc oraz przepływy powietrza znajdującego się w płucach i oskrzelach. Ułatwia rozpoznanie astmy, ale w łagodnej postaci choroby wynik może wyjść prawidłowy, zmienia się, gdy mamy kaszel i odczuwamy duszności. Na wynik mają tez wpływ m.in. przyjmowane leki czy wysiłek. Spirometria dobrze sprawdza się w kontrolowaniu postępów leczenia. Natomiast w rozpoznaniu astmy najważniejszy jest wywiad lekarski i ocena objawów. Musimy wiedzieć, w jakich okolicznościach, porach doby, jak często występują objawy, jak przebiegają. Dodatkowe badania jedynie pomagają potwierdzić chorobę i ustalić jej przyczynę. RTG klatki piersiowej pozwala wykluczyć inne choroby układu oddechowego. Gdy lekarz podejrzewa tło alergiczne astmy, dobrze jest wykonać testy alergologiczne.
W przypadku astmy alergicznej, gdy więcej czasu spędzamy w zamkniętych pomieszczeniach, jesteśmy bardziej narażeni na kontakt z alergenami, tj. roztocze kurzu domowego, pleśń. Zaostrzenie objawów astmy powoduje też zimowy smog. Cząsteczki pyłów gazów przedostające się do układu oddechowego z powietrza nasilają stan zapalny. Także infekcje dróg oddechowych, częste zimą, potęgują proces zapalny w oskrzelach.
Rzadko się zdarza, że nadreaktywność oskrzeli całkowicie ustępuje. Astma to zwykle choroba do końca życia. Ale można dojść do stanu, gdy ma ona bezobjawowy przebieg. Warunkiem jest kontrola choroby na co dzień: przyjmowanie leków zgodnie zaleceniami lekarza, unikanie czynników drażniących drogi oddechowe i regularne kontrole u lekarza.
Jak radzić sobie z astmą?
Chorym polecane są niezbyt forsowne aktywności, np. nordic walking, jazda na rowerze, pływanie.
Od kwietnia 2019 roku leczenie opiera się na dwóch grupach leków na astmę. Jednocześnie powinien być przyjmowany lek sterydowy działający na przewlekły stan zapalny w oskrzelach oraz lek rozkurczający oskrzela, ułatwiający oddychanie. Leki te można podać oddzielnie jeden po drugim lub połączone w jednym inhalatorze. Wcześniej pacjenci często nadużywali leków rozkurczających oskrzela, zapominając, że glikokortylasteroidy stanowią podstawę leczenia. Sprawdź także wszystkie leki stosowane w leczeniu chorób układu oddechowego.
W przypadku narastającej duszności, silnego kaszlu wywołanych np. przebywaniem w pomieszczeniu z alergenem, trzeba je szybko opuścić. Należy jak najszybciej przyjąć 1.2 dawki leku rozszerzającego oskrzela wraz ze sterydem wziewnym. Jeśli duszność nie ustąpiła wciągu 15 minut, przyjmujemy kolejne 2 dawki leku. Jeżeli dalej w ciągu 15 minut duszność nie ustępuje. przyjmujemy kolejne 2 dawki i wzywamy pogotowie lub kierujemy się do najbliższego szpitala.
Naszych publikacji nie należy traktować jako wytycznych postępowania medycznego w stosunku do każdego pacjenta. O postępowaniu medycznym, w tym o zakresie i częstotliwości badań diagnostycznych i/lub procedur terapeutycznych decyduje lekarz, zgodnie ze wskazaniami medycznymi, które ustala po zapoznaniu się ze stanem pacjenta. Lekarz podejmuje decyzję indywidualnie w porozumieniu z pacjentem.
