Wszystko, co na temat migotania przedsionków wiedzieć powinniście

Migotanie przedsionków jest najpopularniejszym zaburzeniem rytmu serca. Jego główne przyczyny to między innymi nadciśnienie tętnicze oraz choroba niedokrwienna. Do objawów zalicza się natomiast palpitacje i kołatanie serca, a także duszności oraz ból w klatce piersiowej.

Czym jest migotanie przedsionków?

Migotanie przedsionków dotyczy około 3% populacji, a wśród osób po 80 roku życia – do 10%. Jego konsekwencjami mogą być między innymi powikłania zakrzepowo – zatorowe, w tym udary niedokrwienne mózgu – migotanie przedsionków zwiększa ryzyko ich wystąpienia aż pięciokrotnie.

Migotanie przedsionków zaliczane jest do grupy arytmii nadkomorowych, czyli takich, gdzie zaburzenie rytmu serca wywodzi się z rejonów tego organu położonych nad węzłem przedsionkowo – komorowym. Ognika wywołujące arytmię zwykle zlokalizowane są w okolicy ujść żył płucnych. W fizjologicznych warunkach, skurcz przedsionków wtłacza krew do lewej komory. W przebiegu arytmii ich praca jest zaburzona, co może prowadzić do redukcji ilości krwi przechodzącej do aorty i układu tętniczego, a w konsekwencji do odczucia zmęczenia i redukcji tolerancji wysiłku. Rytm podczas migotania przedsionków jest bardzo wysoki i może sięgać do 160 na minutę, co jest odczuwane jako kołatania serca.

Główne przyczyny migotania przedsionków

nadciśnienie tętnicze,
cukrzyca,
otyłość,
obturacyjny bezdech senny,
przewlekła obturacyjna choroba płuc
przewlekła niewydolność nerek,
choroby zastawek serca,
niewydolność serca,
choroba niedokrwienna serca,
wiek powyżej 75 lat,
płeć męska.

Do arytmii prowadzić może również nadczynność tarczycy, infekcje, w szczególności te, które przebiegają z wysoką gorączką oraz odwodnienie, z jakim mamy do czynienia w trakcie biegunki czy wymiotów. Do przejściowej arytmii dojść może natomiast na skutek toksycznego działania niektórych substancji, w szczególności pobudzających oraz psychoaktywnych. Niekiedy borykają się z nią także osoby uprawiające sporty wytrzymałościowe, które wiążą się z bardzo dużym wysiłkiem.

Reklama

Główne objawy migotania przedsionków

kołatanie serca, uczucie jego nierównej pracy,
szybkie męczenie się i pocenie nawet przy najmniejszym wysiłku,
osłabienie,
duszności, uczucie braku powietrza (przyczynami arytmii tego typu są między innymi nadciśnienie tętnicze oraz choroba niedokrwienna),
ból i ucisk w klatce piersiowej (mamy z nimi do czynienia w szczególności przy szybkiej arytmii oraz współistnieniu choroby wieńcowej),
stany przedomdleniowe – zawroty głowy, mroczki przed oczami (zwykle pojawiają się one przy nagłym początku arytmii, co może powodować gwałtowny spadek przepływu krwi do ośrodkowego układu nerwowego).

Objawy migotania przedsionków w niektórych przypadkach nie są tak typowe. Dotyczy to w szczególności osób starszych z długo trwającą arytmią. Bezobjawowe migotanie przedsionków często bywa wykrywane przypadkowo, na przykład w trakcie badania tętna, dokonywania pomiarów ciśnienia czy na zapisie EKG.

Rodzaje migotania przedsionków

Klasyfikacja migotania przedsionków bazuje głównie na czasie trwania arytmii i nasilenia jej objawów. Możemy wyróżnić tutaj:

migotanie przedsionków rozpoznane po raz pierwszy,
migotanie napadowe – ustępuje ono samoistnie, przeważnie w ciągu 48 godzin,
migotanie przetrwałe – trwa dłużej niż 7 dni,
migotanie długotrwałe przetrwałe – możemy o nim mówić wówczas, gdy objawy utrzymują się przez ponad rok,
migotanie utrwalone – może trwać przez wiele lat.

W jaki sposób można wykryć migotanie przedsionków?

Bardzo niebezpieczną odmianą arytmii jest migotanie przedsionków bez objawów. Doprowadzić może ono do szeregu incydentów zakrzepowo – zatorowych, w tym udarów mózgu. W związku z tym, bardzo ważne jest regularne wykonywanie badań ciśnienia czy EKG spoczynkowego. Dotyczy to głównie pacjentów powyżej 65 roku życia oraz osób cierpiących na cukrzycę i nadciśnienie tętnicze.

Leczenie migotania przedsionków

Ma ono dwa główne cele – redukcję objawów arytmii oraz zapobieganie powikłaniom, czyli incydentom zakrzepowo – zatorowym takim, jak udary mózgu czy zatorowość obwodowa.

Leki kardiologiczne stosowane w migotaniu przedsionków podawane są wówczas, gdy możliwa jest terapia nieinwazyjna. Pacjentom podaje się wówczas:

leki przeciwkrzepliwe – takie leczenie ma na celu redukcję krzepliwości krwi, a co się z tym wiąże – ryzyko powstania skrzeplin mogących prowadzić do wystąpienia udaru niedokrwiennego. Podaje się wówczas dwie grupy leków: stare (antagoniści witaminy K – acenokumarol (np. Sintrom) oraz warfarynę (np. Warfin); stosując je należy pamiętać o kontroli wskaźnika INR przez badania krwi) oraz nowe (dabigatran np. Pradaxa, rywaroksaban np. Xarelto, apiksaban np. Eliquis; przyjmuje się je w stałych dawkach; nie ma tutaj konieczności wykonywania regularnych badań krwi),
leki przeciwarytmiczne – beta – blokery, amiodaron (np. Opacorden) , propafenon (np. Polfenon lub Rytmonorm) – mają one na celu utrzymanie właściwego rytmu komór i zwolnienie rytmu serca.

Leczenie inwazyjne obejmuje natomiast:

kardiowersję elektryczną – to zsynchronizowane z pracą serca wyładowanie elektryczne, które jest przeprowadzane w krótkotrwałym znieczuleniu dożylnym. Hospitalizacja trwa tu przeważnie kilkanaście godzin,
ablację migotania przedsionków – takie leczenie ma na celu likwidację ognisk arytmii oraz wykluczenie jej nawrotów. To zabieg wykonywany przeznaczyniowo, z dostępu przez naczynia, zwykle w pachwinie,
ablację chirurgiczną – jest ona wykonywania podczas kardiochirurgicznego zabiegu wymiany zastawki.

Jakie mogą być konsekwencje braku leczenia?

Na skutek migotania przedsionków dochodzi do zmniejszenia efektywności pracy serca, co jest związane ze zbyt szybką i nieskoordynowaną pracą przedsionków oraz komór. W skrajnych przypadkach możemy mieć do czynienia ze znaczącym uszkodzeniem serca, określanym mianem kardiomiopatii tachyarytmicznej, która może doprowadzić do niewydolności serca.

Kolejnym z powikłań migotania przedsionków jest udar niedokrwienny mózgu wywołany zatkaniem naczyń mózgowych skrzeplinami powstałymi w przedsionkach objętych migotaniem. Są one przeważnie rozległe i często prowadzą do trwałego inwalidztwa, a w skrajnych przypadkach nawet zgonu.

Zobacz także:

Naszych publikacji nie należy traktować jako wytycznych postępowania medycznego w stosunku do każdego pacjenta. O postępowaniu medycznym, w tym o zakresie i częstotliwości badań diagnostycznych i/lub procedur terapeutycznych decyduje lekarz, zgodnie ze wskazaniami medycznymi, które ustala po zapoznaniu się ze stanem pacjenta. Lekarz podejmuje decyzję indywidualnie w porozumieniu z pacjentem.