Prostata – preparaty stosowane w profilaktyce i leczeniu schorzeń gruczołu krokowego
Czym jest prostata i jakie pełni funkcje w organizmie mężczyzny?
Prostata, nazywana również gruczołem krokowym lub sterczem, to nieparzysty narząd wchodzący w skład męskiego układu płciowego. Swoim kształtem przypomina jadalny kasztan – ma formę spłaszczonego stożka. Gruczoł krokowy składa się z dwóch płatów (prawego i lewego) połączonych węziną i jest zlokalizowany bezpośrednio pod pęcherzem moczowym. Tylna część prostaty przylega do odbytnicy, co umożliwia przeprowadzenie badania per rectum (przez odbytnicę). Przez miąższ gruczołu krokowego przebiega część cewki moczowej, dlatego powiększenie prostaty powoduje problemy z oddawaniem moczu.
Łagodny rozrost prostaty – przyczyny i objawy
Najczęstszym schorzeniem prostaty jest jej łagodny rozrost (BPH – Benign Prostatic Hyperplasia), który dotyka głównie mężczyzn po 50. roku życia. Choroba charakteryzuje się rozplemem komórek budujących miąższ gruczołu, co prowadzi do zwiększenia jego objętości i wywołuje szereg dolegliwości ze strony układu moczowego.
Objawy łagodnego rozrostu prostaty
Charakterystyczne objawy powiększenia gruczołu krokowego to:
- Zwiększona częstotliwość oddawania moczu
- Gwałtowne parcie na pęcherz
- Nykturia (konieczność oddawania moczu w nocy)
- Ból podczas mikcji
- Zwężony strumień moczu
- Trudności z rozpoczęciem mikcji
- Wydłużenie czasu oddawania moczu
- Wykapywanie moczu z cewki moczowej po zakończeniu mikcji
- W zaawansowanych przypadkach – zatrzymanie moczu
Nieleczony rozrost prostaty może prowadzić do poważnych powikłań, takich jak kamica nerkowa, nawracające infekcje dróg moczowych, a nawet niewydolność nerek. Dlatego tak ważne jest wczesne rozpoznanie problemu i wdrożenie odpowiedniego leczenia.
Preparaty bez recepty stosowane w profilaktyce i leczeniu prostaty
Na rynku farmaceutycznym dostępnych jest wiele preparatów bez recepty, które można stosować zarówno w profilaktyce, jak i jako wspomaganie leczenia rozrostu gruczołu krokowego.
Wyciąg z owocu boczni piłkowanej (palma sabałowa)
Wyciąg z owoców boczni piłkowanej (Serenoa repens) działa poprzez:
- Zmniejszenie aktywności enzymu 5-alfa-reduktazy
- Redukcję syntezy dihydrotestosteronu (DHT)
- Wywieranie efektu antyandrogenowego
- Działanie przeciwzapalne i przeciwobrzękowe
Preparaty zawierające ten składnik skutecznie łagodzą dolegliwości związane z oddawaniem moczu przy rozroście prostaty.
Wyciąg z kory śliwy afrykańskiej
Za działanie farmakologiczne wyciągu z kory śliwy afrykańskiej (Pygeum africanum) odpowiada kompleks lipidowo-sterolowy, którego głównym składnikiem aktywnym jest beta-sitosterol. Działa on poprzez:
- Antagonistyczny wpływ na receptory androgenowe
- Regenerację komórek nabłonka gruczołu krokowego i gruczołów okołocewkowych
- Hamowanie stymulacji zrębu gruczołowego
- Wpływ na metabolizm tkanki gruczołu krokowego
Olej z pestek dyni
Suplementy zawierające olej z pestek dyni są bogate w:
- Nienasycone kwasy tłuszczowe, szczególnie kwasy omega-6
- Fitosterole
- Cynk
Regularne przyjmowanie tego typu preparatów wspomaga prawidłowe funkcjonowanie prostaty i pęcherza moczowego, zarówno w profilaktyce, jak i jako leczenie wspomagające przy już istniejącym rozroście.
Ziele wierzbownicy drobnokwiatowej
Wierzbownica drobnokwiatowa (Epilobium parviflorum) dostępna jest w formie kapsułek z wyciągiem lub herbatek do zaparzania. Wykazuje korzystny wpływ na funkcjonowanie gruczołu krokowego poprzez:
- Działanie przeciwzapalne
- Hamowanie namnażania komórek prostaty
- Działanie antyoksydacyjne
- Wpływ na gospodarkę hormonalną
Leki na receptę w terapii rozrostu prostaty
W przypadku zaawansowanego rozrostu gruczołu krokowego lekarz może zalecić stosowanie leków dostępnych wyłącznie na receptę.
Finasteryd
Finasteryd należy do grupy inhibitorów 5-alfa-reduktazy. Jego działanie polega na:
- Zmniejszeniu stężenia 5-alfa-dihydrotestosteronu (DHT) w surowicy, moczu i gruczole krokowym
- Redukcji rozmiaru prostaty
- Zwiększeniu maksymalnej prędkości przepływu moczu
- Zmniejszeniu ryzyka ostrego zatrzymania moczu
- Redukcji ryzyka konieczności leczenia chirurgicznego
Dutasteryd
Podobnie jak finasteryd, dutasteryd jest inhibitorem 5-alfa-reduktazy, jednak działa na obydwa typy tego enzymu (typ 1 i 2), co zwiększa jego skuteczność. Stosowanie dutasterydu prowadzi do:
- Zahamowania wytwarzania 5-alfa-dihydrotestosteronu
- Zmniejszenia objętości gruczołu krokowego
- Złagodzenia objawów związanych z rozrostem prostaty
Alfablokery (alfuzosyna, doksazosyna, sylodosyna)
Leki z grupy alfablokerów działają poprzez rozluźnienie mięśni gładkich w obrębie gruczołu krokowego i szyi pęcherza moczowego, co prowadzi do:
- Ułatwienia opróżniania pęcherza moczowego
- Zmniejszenia napięcia cewki moczowej
- Redukcji oporu podczas wypływu moczu
- Zmniejszenia objętości zalegającego moczu
- Poprawy parametrów urodynamicznych
- Złagodzenia dolegliwości związanych z rozrostem prostaty
Kompleksowe podejście do zdrowia prostaty
Oprócz farmakoterapii, ważną rolę w profilaktyce i leczeniu schorzeń prostaty odgrywa także zmiana stylu życia:
Dieta przyjazna prostacie
Zaleca się ograniczenie:
- Kofeiny
- Żywności wysokoprzetworzonej
- Tłustych mięs
- Utwardzonych tłuszczów roślinnych
- Słodkich przetworów mlecznych
- Napojów gazowanych
Warto zwiększyć spożycie:
- Produktów bogatych w flawonoidy i antyoksydanty
- Warzyw i owoców
- Pełnoziarnistych produktów zbożowych
- Zdrowych tłuszczów (np. oliwa z oliwek)
- Ryb morskich
Inne zalecenia
- Ograniczenie spożywania płynów wieczorem
- Regularna aktywność fizyczna
- Utrzymanie prawidłowej masy ciała
- Regularne badania profilaktyczne prostaty (po 45. roku życia)
Kiedy zgłosić się do lekarza?
Jeśli stosujesz preparaty bez recepty, a dolegliwości związane z prostatą nie ustępują lub nasilają się, koniecznie skonsultuj się z lekarzem. Specjalista urolog na podstawie wywiadu i badania fizykalnego oceni stopień zaawansowania choroby i zaproponuje odpowiednie leczenie – farmakologiczne lub, w bardziej zaawansowanych przypadkach, zabieg chirurgiczny.
Pamiętaj, że regularne badania profilaktyczne prostaty są kluczowe dla wczesnego wykrycia i skutecznego leczenia schorzeń gruczołu krokowego, co znacząco poprawia jakość życia i zapobiega poważnym powikłaniom.