pokrzywka alergiczna

Pokrzywka alergiczna – przyczyny, objawy i leczenie

przez

Pokrzywka alergiczna to powszechne schorzenie skórne, które dotyka znaczący odsetek populacji i objawia się nagłym pojawieniem się bąbli pokrzywkowych, obrzęku naczynioruchowego lub obu tych zmian jednocześnie na wcześniej niezmienionej powierzchni skóry. Choroba ta może mieć różne przyczyny i przejawiać się w różnych formach, od ostrej do przewlekłej. Według danych epidemiologicznych, w Polsce około 11,2% populacji doświadczyło epizodu pokrzywki przynajmniej raz w życiu, z czego 62,5% to osoby z powtarzającymi się objawami. Mimo że pokrzywka często kojarzona jest z alergią pokarmową, w rzeczywistości jej etiologia jest znacznie bardziej złożona, a u pacjentów z pokrzywką przewlekłą rzadko udaje się zidentyfikować konkretną przyczynę schorzenia.

Czym jest pokrzywka alergiczna?

Pokrzywka alergiczna to reakcja skórna, która może objawiać się nagłym pojawieniem się bąbli pokrzywkowych, obrzęku naczynioruchowego lub obu tych zmian jednocześnie. Powstaje w wyniku złożonej reakcji immunologicznej, w której organizm osoby z predyspozycją do alergii rozpoznaje nieszkodliwą substancję jako potencjalnie niebezpieczną.

Pod względem czasu trwania, pokrzywkę dzielimy na:

  • Pokrzywkę ostrą – trwającą do 6 tygodni, najczęściej wywoływaną przez alergeny lub leki
  • Pokrzywkę przewlekłą – trwającą powyżej 6 tygodni, często o trudnej do ustalenia przyczynie
pokrzywka alergiczna

Sprawdź ulotki i opinie pacjentów o przykładowych lekach na alergie: Amertil, Clatra, Momester, Acarizax, Maxicortan, Dymista, Rupurix, Cezera, Rupafin, Duozinal, Jovesto, Metmin, Telfexo, Staloral 300, Oralair, Contrahist.

Mechanizm powstawania pokrzywki alergicznej

Gdy organizm osoby z predyspozycją do alergii styka się z alergenem (np. określonym pokarmem czy pyłkiem roślin), układ odpornościowy błędnie rozpoznaje tę substancję jako szkodliwą. W odpowiedzi na alergen, organizm produkuje przeciwciała klasy IgE (immunoglobuliny E), które przyłączają się do komórek tucznych (mastocytów) znajdujących się w błonie śluzowej skóry i innych tkanek.

Przy ponownym kontakcie z tym samym alergenem, dochodzi do połączenia alergenu z przeciwciałami IgE na powierzchni komórek tucznych, co prowadzi do ich degranulacji – uwolnienia mediatorów zapalnych, głównie histaminy. Ta z kolei wywołuje charakterystyczne objawy alergii:

  • Rozszerzenie naczyń krwionośnych
  • Zwiększoną przepuszczalność naczyń
  • Pobudzenie gruczołów wydzielniczych
  • Stymulację zakończeń nerwowych

Reakcja alergiczna przebiega w dwóch fazach:

  1. Faza wczesna – pojawia się w ciągu kilku minut od kontaktu z alergenem, z gwałtownymi objawami wywołanymi głównie przez histaminę
  2. Faza późna – rozwija się po kilku godzinach i może trwać do kilku dni, z kluczową rolą napływających komórek zapalnych (eozynofile, bazofile, limfocyty T)
Reklama

Przyczyny pokrzywki alergicznej

Pokrzywka może mieć różnorodne przyczyny, które można podzielić na kilka głównych kategorii:

Alergeny

  • Alergeny pokarmowe – u dorosłych najczęściej orzechy, ryby i owoce morza, a u dzieci mleko, jaja, orzechy, pszenica i soja
  • Alergeny wziewne – pyłki roślin, roztocza kurzu domowego, pleśnie, sierść zwierząt
  • Alergeny kontaktowe – lateks, substancje chemiczne (np. formaldehyd w odzieży), kosmetyki

Leki

Czynniki fizyczne

  • Zimno
  • Ciepło
  • Ucisk
  • Tarcie
  • Wibracje
  • Światło słoneczne
  • Woda

Inne przyczyny

Warto zaznaczyć, że u wielu pacjentów z pokrzywką przewlekłą, mimo szczegółowej diagnostyki, nie udaje się zidentyfikować konkretnej przyczyny (pokrzywka idiopatyczna).

Rodzaje pokrzywki

Ze względu na przyczyny i mechanizmy powstawania, pokrzywkę można podzielić na różne rodzaje:

Pokrzywka samoistna (spontaniczna)

  • Ostra – trwająca do 6 tygodni
  • Przewlekła – trwająca powyżej 6 tygodni

Pokrzywka indukowana

  • Pokrzywka fizykalna – wywoływana przez czynniki fizyczne:
    • Dermografizm (pokrzywka wywołana potarciem lub zadrapaniem skóry)
    • Pokrzywka z zimna
    • Pokrzywka z ciepła
    • Pokrzywka opóźniona z ucisku
    • Pokrzywka słoneczna (świetlna)
    • Pokrzywka wibracyjna
    • Pokrzywka wodna
  • Pokrzywka cholinergiczna – pojawiająca się w odpowiedzi na wzrost temperatury ciała, np. podczas wysiłku fizycznego, gorących kąpieli lub silnych emocji
  • Pokrzywka kontaktowa – pojawiająca się po bezpośrednim kontakcie skóry z alergenem
  • Pokrzywka alergiczna – związana z nadwrażliwością na alergeny pokarmowe, wziewne, leki lub jady owadów

Objawy pokrzywki alergicznej

Charakterystycznymi objawami pokrzywki alergicznej są:

Bąble pokrzywkowe

  • Wygląd: wypukłe, blade lub różowe zmiany skórne otoczone rumieniem (zaczerwienieniem)
  • Rozmiar: od kilku milimetrów do kilkunastu centymetrów
  • Charakter: pojawiają się nagle, mogą zlewać się ze sobą, tworząc większe obszary
  • Czas trwania: zazwyczaj znikają w ciągu 24 godzin, choć mogą pojawiać się nowe w innych miejscach
  • Odczucia: zwykle towarzyszy im intensywny świąd lub pieczenie skóry

Obrzęk naczynioruchowy

U około 40% pacjentów z pokrzywką występuje również obrzęk naczynioruchowy, który obejmuje głębsze warstwy skóry i tkanki podskórnej. Obrzęk ten dotyczy najczęściej:

  • Twarzy (szczególnie powiek i warg)
  • Dłoni i stóp
  • Narządów płciowych
  • Błon śluzowych jamy ustnej i gardła

Obrzęk naczynioruchowy w obrębie krtani lub gardła stanowi potencjalne zagrożenie dla życia, gdyż może prowadzić do trudności w oddychaniu.

Inne objawy

W niektórych przypadkach pokrzywce mogą towarzyszyć objawy ogólnoustrojowe, takie jak:

  • Osłabienie i zawroty głowy
  • Uczucie gorąca
  • Chrypka
  • Nudności i wymioty
  • Bóle brzucha
  • Spadek ciśnienia tętniczego

Pojawienie się tych objawów może wskazywać na rozwój reakcji anafilaktycznej, która wymaga natychmiastowej pomocy medycznej.

Diagnostyka pokrzywki alergicznej

Diagnoza pokrzywki zwykle opiera się na:

Wywiadzie medycznym

Lekarz zbiera szczegółowe informacje dotyczące:

  • Czasu i okoliczności wystąpienia objawów
  • Częstości epizodów pokrzywki
  • Czasu utrzymywania się zmian
  • Czynników, które mogą wyzwalać lub nasilać objawy
  • Historii chorób alergicznych w rodzinie
  • Stosowanych leków
  • Relacji między objawami a spożywanymi pokarmami, aktywnością fizyczną, stresem itp.

Badaniu fizykalnym

Ocenie podlega wygląd zmian skórnych, ich lokalizacja oraz inne objawy towarzyszące.

Badaniach dodatkowych

W zależności od podejrzewanej przyczyny, lekarz może zlecić:

  • Podstawowe badania krwi (morfologia, OB, CRP)
  • Badania w kierunku alergii (poziom całkowitego i swoistych IgE, testy skórne)
  • Badanie funkcji tarczycy
  • Testy w kierunku chorób autoimmunologicznych
  • Badania w kierunku infekcji

W przypadku pokrzywki przewlekłej, gdzie przyczyna nie jest oczywista, diagnostyka może być bardziej rozszerzona i obejmować:

  • Test z autologiczną surowicą (ASST)
  • Testy prowokacyjne z podejrzewanymi czynnikami (np. test z kostką lodu w pokrzywce z zimna)
  • Biopsję skóry w nietypowych przypadkach
dziewczynka z pokrzywką na ręce

Leczenie pokrzywki alergicznej

Leczenie pokrzywki alergicznej obejmuje kilka kluczowych elementów:

1. Unikanie czynnika wyzwalającego

Jeśli przyczyna pokrzywki została zidentyfikowana, pierwszym krokiem jest eliminacja lub unikanie kontaktu z alergenem lub innym czynnikiem wyzwalającym. W przypadku alergii pokarmowej może to oznaczać stosowanie diety eliminacyjnej.

2. Leczenie farmakologiczne

Leki przeciwhistaminowe

Są to leki pierwszego rzutu w terapii pokrzywki. Blokują one receptory histaminowe H1, zmniejszając świąd i hamując rozwój bąbli pokrzywkowych. W leczeniu pokrzywki stosuje się głównie przeciwhistaminowe leki II generacji, takie jak:

W przypadku niewystarczającej kontroli objawów przy standardowej dawce leku przeciwhistaminowego, lekarz może zalecić zwiększenie dawki nawet do czterokrotności dawki wyjściowej.

Glikokortykosteroidy

W przypadku ciężkiego zaostrzenia objawów pokrzywki przewlekłej, lekarz może zalecić krótkookresowe leczenie kortykosteroidami systemowymi (doustnymi), takimi jak:

Ze względu na możliwe działania niepożądane, glikokortykosteroidy nie są zalecane do długotrwałego stosowania w pokrzywce.

Inne leki

W przypadkach opornych na standardową terapię, można rozważyć zastosowanie:

  • Leków antyleukotrienowych (np. montelukast)
  • Cyklosporyny (lek immunosupresyjny)
  • Omalizumabu (przeciwciało monoklonalne anty-IgE)
  • Leków przeciwcholinergicznych (np. bromek ipratropium) – przy nasilonym wyciek z nosa

3. Leczenie przyczynowe

Jeśli pokrzywka jest wtórna do innej choroby, konieczne jest leczenie choroby podstawowej, np.:

  • Leczenie infekcji bakteryjnej lub pasożytniczej
  • Leczenie chorób tarczycy
  • Leczenie chorób autoimmunologicznych

4. Metody wspomagające

Dodatkowo, w łagodzeniu objawów pokrzywki mogą pomóc:

  • Chłodne kompresy na zmiany skórne
  • Płukanie nosa roztworem soli fizjologicznej (przy alergicznym nieżycie nosa)
  • Unikanie czynników nasilających objawy (alkohol, stres, przegrzanie)
  • Techniki relaksacyjne przy pokrzywce zaostrzanej stresem

Kiedy szukać pomocy medycznej?

Pokrzywka wymaga natychmiastowej pomocy medycznej, jeśli towarzyszą jej:

  • Obrzęk gardła lub trudności w oddychaniu
  • Zawroty głowy, omdlenia
  • Znaczny spadek ciśnienia tętniczego
  • Szybkie narastanie objawów

W takich przypadkach może rozwijać się reakcja anafilaktyczna, która jest stanem zagrożenia życia.

Pokrzywka alergiczna a inne rodzaje pokrzywki

Warto podkreślić, że nie każda pokrzywka ma podłoże alergiczne. Różnice między pokrzywką alergiczną a innymi rodzajami pokrzywki obejmują:

  • Mechanizm powstawania – pokrzywka alergiczna jest wynikiem reakcji immunologicznej z udziałem przeciwciał IgE, podczas gdy inne rodzaje pokrzywki mogą być wywołane przez różne mechanizmy, np. bezpośrednie uwalnianie histaminy z komórek tucznych (pokrzywka fizykalna) czy aktywację układu dopełniacza (pokrzywka w chorobach autoimmunologicznych)
  • Czas trwania objawów – pokrzywka alergiczna często ma ostry początek, a objawy pojawiają się szybko po kontakcie z alergenem, podczas gdy inne rodzaje pokrzywki mogą mieć bardziej przewlekły charakter
  • Reakcja na leczenie – pokrzywka alergiczna zwykle dobrze reaguje na leki przeciwhistaminowe i eliminację alergenu, podczas gdy inne rodzaje pokrzywki mogą wymagać bardziej złożonego leczenia

Pokrzywka w szczególnych grupach pacjentów

Pokrzywka u dzieci

Pokrzywka u dzieci często ma podłoże alergiczne lub infekcyjne. Najczęstszymi alergenami u dzieci są pokarmy, takie jak mleko, jaja, orzechy, pszenica i soja. Leczenie pokrzywki u dzieci wymaga dostosowania dawek leków do wieku i masy ciała dziecka.

Pokrzywka w ciąży

Pokrzywka może pojawić się po raz pierwszy lub zaostrzyć się w czasie ciąży. Leczenie pokrzywki u kobiet w ciąży wymaga szczególnej ostrożności i powinno być prowadzone pod ścisłym nadzorem lekarza. Niektóre leki przeciwhistaminowe (np. loratadyna, cetyryzyna) są uważane za względnie bezpieczne w ciąży, szczególnie w drugim i trzecim trymestrze.

Profilaktyka pokrzywki alergicznej

W zapobieganiu nawrotom pokrzywki alergicznej kluczowe jest:

  • Identyfikacja i unikanie alergenów – prowadzenie dziennika pokarmowego może pomóc w identyfikacji alergenów pokarmowych
  • Regularne przyjmowanie leków – zgodnie z zaleceniami lekarza, nawet w okresach bezobjawowych (w przypadku pokrzywki przewlekłej)
  • Unikanie czynników zaostrzających – takich jak stres, alkohol, przegrzanie organizmu, intensywny wysiłek fizyczny
  • Kontrole alergologiczne – regularne wizyty u alergologa w celu monitorowania przebiegu choroby i ewentualnej modyfikacji leczenia

Najczęściej zadawane pytania (FAQ)

Czy pokrzywka jest zaraźliwa?

Nie, pokrzywka nie jest chorobą zakaźną i nie można się nią zarazić od innej osoby. Jest to indywidualna reakcja organizmu na określone bodźce, uwarunkowana genetycznie i środowiskowo. Wykwity skórne występujące przy pokrzywce są wynikiem wewnętrznej reakcji immunologicznej, w której uwalniana jest histamina i inne mediatory zapalne. Nawet jeśli dwie osoby są narażone na ten sam alergen, reakcja może wystąpić tylko u tej, która jest na niego uczulona. Dlatego też nie ma potrzeby izolowania osoby z pokrzywką ani obawiać się kontaktu z nią.

Jak długo trwa pokrzywka?

Czas utrzymywania się pokrzywki zależy od jej rodzaju i przyczyny:

  • Pojedyncze bąble pokrzywkowe zazwyczaj ustępują w ciągu 24 godzin, jednak mogą pojawiać się nowe w innych miejscach.
  • Pokrzywka ostra trwa do 6 tygodni i zazwyczaj ustępuje samoistnie po usunięciu czynnika wyzwalającego. U około 2/3 pacjentów z ostrą pokrzywką zmiany ustępują całkowicie bez żadnego leczenia.
  • Pokrzywka przewlekła utrzymuje się powyżej 6 tygodni. Badania pokazują, że u 30-50% pacjentów z przewlekłą pokrzywką objawy ustępują w ciągu roku, jednak u około 20% chorych mogą utrzymywać się przez 5 lat lub dłużej.
  • Pokrzywka nawracająca charakteryzuje się okresami zaostrzeń i remisji, które mogą występować przez wiele lat, zwłaszcza jeśli nie zidentyfikowano i nie wyeliminowano czynnika wyzwalającego.

Wczesna diagnoza i odpowiednie leczenie mogą znacząco skrócić czas trwania pokrzywki i zapobiec jej przejściu w formę przewlekłą.

Czy pokrzywka może przejść w astmę?

U osób z predyspozycją do chorób alergicznych pokrzywka i astma mogą współwystępować jako część tzw. „marszu alergicznego”. Jest to zjawisko, w którym u osób z predyspozycją genetyczną do atopii (skłonności do reakcji alergicznych) objawy alergii ewoluują i mogą obejmować kolejne narządy i układy.

Badania wskazują, że pacjenci z przewlekłą pokrzywką mają zwiększone ryzyko rozwoju innych chorób alergicznych, w tym astmy. Mechanizm tego zjawiska wiąże się z podobnymi podstawami immunologicznymi tych schorzeń – nadmierną aktywacją układu immunologicznego i przewlekłym stanem zapalnym.

Osoby z pokrzywką, u których występują również objawy ze strony układu oddechowego, takie jak duszność, świszczący oddech czy przewlekły kaszel, powinny skonsultować się z lekarzem w celu wykluczenia lub potwierdzenia astmy. Wczesne rozpoznanie i leczenie obu schorzeń może zapobiec ich progresji i poprawić jakość życia pacjenta.

Czy stres może wywoływać pokrzywkę?

Tak, stres jest uznanym czynnikiem wyzwalającym lub nasilającym objawy pokrzywki u wielu pacjentów. Istnieje ścisła zależność między układem nerwowym a immunologicznym, a przewlekły stres może zaburzać tę równowagę. Podczas stresu organizm uwalnia neuropeptydy i hormony stresu (kortyzol, adrenalina), które mogą:

  • Bezpośrednio aktywować komórki tuczne, prowadząc do uwolnienia histaminy i innych mediatorów zapalnych
  • Zwiększać przepuszczalność bariery skórnej, ułatwiając kontakt alergenów z układem immunologicznym
  • Nasilać reakcje zapalne w skórze
  • Obniżać próg wrażliwości na świąd, czyniąc go bardziej odczuwalnym

Badania pokazują, że nawet do 45% pacjentów z przewlekłą pokrzywką zgłasza zaostrzenie objawów w okresach zwiększonego stresu. Z tego powodu, techniki redukcji stresu, takie jak medytacja, joga, terapia poznawczo-behawioralna czy regularna aktywność fizyczna, mogą stanowić ważny element uzupełniający leczenie farmakologiczne pokrzywki.

Czy pokrzywka może być objawem poważniejszej choroby?

Tak, w niektórych przypadkach pokrzywka, szczególnie w postaci przewlekłej, może być objawem innych, poważniejszych schorzeń. Do chorób, które mogą manifestować się pokrzywką, należą:

  • Choroby autoimmunologiczne – szczególnie toczeń rumieniowaty układowy, zespół Sjögrena, zapalenie naczyń
  • Choroby tarczycy – zarówno niedoczynność, jak i nadczynność tarczycy, a także autoimmunologiczne zapalenie tarczycy (choroba Hashimoto)
  • Infekcje przewlekłe – np. zakażenie Helicobacter pylori, wirusowe zapalenie wątroby, pasożyty jelitowe
  • Choroby nowotworowe – niektóre nowotwory układu krwiotwórczego, jak chłoniaki czy mastocytoza
  • Choroby układowe tkanki łącznej – np. reumatoidalne zapalenie stawów

Z tego powodu, szczególnie w przypadku pokrzywki przewlekłej, która nie reaguje na standardowe leczenie, wskazana jest szczegółowa diagnostyka. Może ona obejmować badania krwi (morfologia, markery stanu zapalnego, przeciwciała), badania obrazowe i inne specjalistyczne testy w zależności od obrazu klinicznego i wywiadu pacjenta.

Wczesne wykrycie choroby podstawowej może nie tylko umożliwić skuteczne leczenie pokrzywki, ale także zapobiec progresji poważniejszego schorzenia.

Czy istnieje związek między pokrzywką a alergią pokarmową?

Tak, alergia pokarmowa jest jedną z możliwych przyczyn pokrzywki, choć jej częstość jako czynnika wywołującego zależy od wieku pacjenta i typu pokrzywki. Związek między pokrzywką a alergią pokarmową przedstawia się następująco:

  • U dzieci alergia pokarmowa jest częstszą przyczyną pokrzywki niż u dorosłych. Najczęstsze alergeny to mleko krowie, jaja, orzeszki ziemne, orzechy drzew, soja, pszenica, ryby i owoce morza.
  • W pokrzywce ostrej reakcje na pokarmy są częstsze niż w pokrzywce przewlekłej. Objawy pojawiają się zwykle w ciągu minut do 2 godzin po spożyciu uczulającego pokarmu.
  • W pokrzywce przewlekłej alergia IgE-zależna na pokarmy jest rzadką przyczyną (mniej niż 10% przypadków). Częściej występują tutaj nieimmunologiczne reakcje na składniki żywności, takie jak pseudoalergeny, naturalne salicylany czy aminy biogenne (np. histamina w dojrzewających serach czy fermentowanych produktach).

Poza klasyczną alergią IgE-zależną, pokrzywkę mogą wywoływać także:

  • Nietolerancje pokarmowe – niealergiczne reakcje na określone składniki żywności
  • Dodatki do żywności – konserwanty (np. siarczyny, benzoesany), barwniki, wzmacniacze smaku (np. glutaminian sodu)
  • Pokarmy bogate w histaminę – dojrzewające sery, wędzone ryby, fermentowane produkty, niektóre owoce i warzywa

Diagnostyka alergii pokarmowej w kontekście pokrzywki może obejmować prowadzenie dziennika pokarmowego, testy skórne, oznaczenie swoistych przeciwciał IgE oraz próby eliminacyjno-prowokacyjne pod nadzorem lekarza. Warto podkreślić, że samodzielne eliminowanie pokarmów z diety bez konsultacji z lekarzem może prowadzić do niedoborów pokarmowych, zwłaszcza u dzieci.

Czy u dzieci pokrzywka przechodzi inaczej niż u dorosłych?

Pokrzywka u dzieci wykazuje pewne charakterystyczne cechy odróżniające ją od postaci występującej u dorosłych:

  • Przyczyny – u dzieci częściej występują pokrzywki wywołane infekcjami (zwłaszcza wirusowymi) oraz alergiami pokarmowymi. U dorosłych natomiast częściej mamy do czynienia z pokrzywką autoimmunologiczną lub idiopatyczną.
  • Przebieg – u dzieci pokrzywka ma zwykle charakter ostry i samoograniczający się, podczas gdy u dorosłych częściej przechodzi w formę przewlekłą.
  • Rokowanie – pokrzywka dziecięca ma lepsze rokowanie, z wyższym odsetkiem samoistnych remisji. U dzieci z pokrzywką przewlekłą objawy ustępują całkowicie u około 80% pacjentów w ciągu 5 lat, podczas gdy u dorosłych ten odsetek jest niższy.
  • Reakcja na leczenie – dzieci często wykazują lepszą odpowiedź na standardowe dawki leków przeciwhistaminowych niż dorośli.

U dzieci szczególnie ważna jest dokładna diagnostyka alergologiczna, gdyż wczesna identyfikacja alergenu i jego eliminacja może zapobiec rozwojowi przewlekłej pokrzywki oraz innych chorób alergicznych w późniejszym wieku.

Jakie badania należy wykonać przy podejrzeniu pokrzywki alergicznej?

Przy podejrzeniu pokrzywki alergicznej, diagnostyka powinna być dostosowana do obrazu klinicznego i historii pacjenta. Podstawowe badania obejmują:

  1. Szczegółowy wywiad medyczny – kluczowy element diagnostyki, uwzględniający okoliczności wystąpienia objawów, ich charakter, związek z pokarmami, lekami, ekspozycją na alergeny oraz historię innych chorób alergicznych.
  2. Badania alergologiczne:
    • Punktowe testy skórne (PTS) z alergenami powietrznopochodnymi i pokarmowymi
    • Oznaczenie całkowitego poziomu IgE we krwi
    • Oznaczenie swoistych przeciwciał IgE dla podejrzewanych alergenów
  3. Podstawowe badania laboratoryjne:
    • Morfologia krwi z rozmazem
    • Markery stanu zapalnego (OB, CRP)
    • Badania funkcji wątroby i nerek
    • Badania funkcji tarczycy (TSH, fT4, przeciwciała przeciwtarczycowe)
  4. Badania dodatkowe (w zależności od podejrzeń klinicznych):
    • Testy w kierunku chorób autoimmunologicznych (ANA, ANCA)
    • Badania w kierunku zakażeń (Helicobacter pylori, wirusowe zapalenie wątroby, pasożyty)
    • Test z autologiczną surowicą (ASST) – pomocny w diagnostyce pokrzywki autoimmunologicznej
  5. Testy prowokacyjne:
    • Próby prowokacyjne z pokarmami lub lekami
    • Testy fizykalne (np. test z kostką lodu, test uciskowy, test dermograficzny)

Diagnostyka pokrzywki alergicznej wymaga indywidualnego podejścia i często współpracy specjalisty alergologa z dermatologiem. W niektórych przypadkach proces diagnostyczny może być długotrwały i wymagać wielokrotnych konsultacji oraz badań.

Czy pokrzywka może ustąpić całkowicie?

Tak, pokrzywka może ustąpić całkowicie, jednak prawdopodobieństwo i czas do całkowitej remisji zależą od rodzaju pokrzywki i jej przyczyny:

  • Pokrzywka ostra – zwykle ustępuje całkowicie w ciągu kilku dni do kilku tygodni, szczególnie po wyeliminowaniu czynnika wywołującego. U około 66% pacjentów zmiany ustępują samoistnie, bez żadnego leczenia.
  • Pokrzywka przewlekła – badania długoterminowe pokazują, że:
    • U 30-50% pacjentów objawy ustępują całkowicie w ciągu pierwszego roku trwania choroby
    • U kolejnych 20% dochodzi do remisji w ciągu 5 lat
    • U około 20-30% pacjentów objawy mogą utrzymywać się ponad 5 lat
  • Pokrzywka indukowana (np. pokrzywka z zimna, dermografizm) – może utrzymywać się przez wiele lat, jednak u znacznego odsetka pacjentów (40-50%) dochodzi do samoistnej remisji w ciągu 5-10 lat.

Czynniki, które zwiększają prawdopodobieństwo całkowitej remisji to:

  • Młodszy wiek w momencie zachorowania
  • Krótszy czas trwania objawów przed rozpoczęciem leczenia
  • Identyfikacja i eliminacja czynnika wyzwalającego
  • Brak chorób współistniejących, szczególnie autoimmunologicznych
  • Stosowanie się do zaleceń terapeutycznych

Należy podkreślić, że nawet w przypadku całkowitej remisji objawów, u części pacjentów (szczególnie tych z pokrzywką alergiczną) może dojść do nawrotu choroby przy ponownej ekspozycji na alergen lub w okresach obniżonej odporności organizmu.

Bibliografia

  1. Zuberbier T, Aberer W, Asero R, Abdul Latiff AH, Baker D, Ballmer-Weber B, et al. The EAACI/GA²LEN/EDF/WAO guideline for the definition, classification, diagnosis and management of urticaria. Allergy. 2018;73(7):1393-1414. DOI: 10.1111/all.13397 PMID: 29336054
  2. Maurer M, Rosén K, Hsieh HJ, Saini S, Grattan C, Gimenéz-Arnau A, et al. Omalizumab for the treatment of chronic idiopathic or spontaneous urticaria. N Engl J Med. 2013;368(10):924-935. DOI: 10.1056/NEJMoa1215372 PMID: 23432142
  3. Bernstein JA, Lang DM, Khan DA, Craig T, Dreyfus D, Hsieh F, et al. The diagnosis and management of acute and chronic urticaria: 2014 update. J Allergy Clin Immunol. 2014;133(5):1270-1277. DOI: 10.1016/j.jaci.2014.02.036 PMID: 24766875
  4. Saini SS, Kaplan AP. Chronic Spontaneous Urticaria: The Devil’s Itch. J Allergy Clin Immunol Pract. 2018;6(4):1097-1106. DOI: 10.1016/j.jaip.2018.04.013 PMID: 30033911

Niniejszy artykuł nie jest poradą medyczną i ma charakter wyłącznie informacyjny.

Zobacz także spis leków na alergię. Znajdziesz w nim między innymi leki stosowane w leczeniu kataru siennego, przeciwalergiczne krople o oczu oraz preparaty na pokrzywkę.