Spirometria jest jednym z najważniejszych badań czynnościowych układu oddechowego, które pozwala na obiektywną ocenę czynności płuc. Jest to nieinwazyjne badanie, które polega na pomiarze objętości i pojemności płuc oraz przepływu powietrza przez płuca i oskrzela. Wykorzystywane jest zarówno w diagnostyce, jak i monitorowaniu przebiegu chorób takich jak astma, przewlekła obturacyjna choroba płuc (POChP), czy choroby śródmiąższowe płuc.
Jak przebiega badanie spirometryczne?
Badanie spirometryczne to nieinwazyjny test diagnostyczny, który mierzy wydolność płuc poprzez ocenę objętości i przepływu powietrza podczas oddychania. Badanie przeprowadza się za pomocą urządzenia zwanego spirometrem. Procedura rozpoczyna się od umieszczenia klipsa na nosie pacjenta, aby zapewnić, że oddychanie odbywa się wyłącznie przez usta. Następnie pacjent jest proszony o oddychanie przez ustnik spirometru, który jest połączony z urządzeniem rejestrującym dane. Pacjent oddycha, a spirometr rejestruje objętość powietrza wydychanego z płuc i wdychanego do płuc. W trakcie badania pacjent wykonuje serię głębokich wdechów i wydechów, a także może być poproszony o wykonanie maksymalnego wdechu, po którym następuje maksymalnie głęboki wydech.
Spirometria podstawowa obejmuje pomiar takich parametrów jak FEV1 (objętość wydychanego powietrza w pierwszej sekundzie wydechu) oraz FVC (całkowita objętość wydychanego powietrza). W niektórych przypadkach, badanie może być uzupełnione o spirometrię po inhalacji leku rozkurczającego oskrzela, co pozwala na ocenę odwracalności obturacji dróg oddechowych.
Sprawdź ulotki i opinie pacjentów o przykładowych lekach stosowanych w leczeniu chorób dolnych dróg oddechowych: Budiair, Seebri Breezhaler, Ventolin, Fasenra, Spiolto Respimat, Daxas, Trelegy Ellipta, Nucala, Esbriet, Theospirex, Ofev.
Planujesz rzucić palenie? Zapoznaj się z opiniami o tych produktach: Recigar, Desmoxan, Tabex, Niquitin przezroczysty, Nicorette Classic Gum.
Wskazania do spirometrii
Wśród wskazań do wykonania spirometrii znajdują się podejrzenie astmy, podejrzenie POChP, ocena czynności płuc u osób chorujących na inne choroby płuc, jak sarkoidoza, a także w orzecznictwie medycznym, gdzie na podstawie wyników spirometrii stwierdza się zdolność do wykonywania niektórych zawodów lub uprawiania sportów. Badanie to jest również zalecane profilaktycznie po 40. roku życia, zwłaszcza dla palaczy oraz osób, które mają świszczący oddech.
Przygotowanie do badania spirometrycznego
Przed spirometrią zaleca się:
- Niepalenie papierosów ani picie alkoholu przez co najmniej 4 godziny przed badaniem.
- Unikanie ubrań krępujących ruchy tułowia.
- Niejedzenie obfitych posiłków przez 2 godziny przed badaniem.
- Odstawienie niektórych leków przeciw astmie, jeśli spirometria będzie wykonywana po inhalacji leku rozkurczającego oskrzela.
Przeciwwskazania do spirometrii
Istnieją jednak pewne przeciwwskazania do przeprowadzenia tego badania. Bezwzględne przeciwwskazania obejmują stany, w których wysiłek oddechowy wymagany podczas spirometrii może zaszkodzić pacjentowi, takie jak tętniaki aorty lub tętnic mózgowych grożące pęknięciem, niedawno przebyte operacje na naczyniach krwionośnych, czy świeże operacje okulistyczne. Względne przeciwwskazania to takie, które mogą wymagać odroczenia badania, na przykład niestabilna dławica piersiowa, niekontrolowane nadciśnienie tętnicze, czy odma opłucnowa.
Interpretacja wyników
Interpretacja wyników spirometrii jest kluczowym elementem w diagnostyce i monitorowaniu chorób układu oddechowego, takich jak astma czy przewlekła obturacyjna choroba płuc (POChP). Spirometria mierzy pojemność płuc oraz szybkość, z jaką pacjent jest w stanie wydychać powietrze, co pozwala na ocenę funkcji oddechowych. Wyniki spirometrii są prezentowane zarówno w formie graficznej, jak i liczbowej, gdzie obok wyniku pacjenta podaje się procent wartości należnej. Normy spirometryczne są ustalane na podstawie wieku, płci i wzrostu pacjenta, a interpretacja wyników uwzględnia te indywidualne cechy.
Kluczowe parametry to natężona pojemność życiowa (FVC), natężona pierwszosekundowa objętość wydechowa (FEV1) oraz stosunek FEV1/FVC, znany jako wskaźnik Tiffaneau. Wartości te pozwalają na ocenę, czy występuje ograniczenie przepływu powietrza przez drogi oddechowe, czyli obturację. Przykładowo, stosunek FEV1/FVC poniżej dolnej granicy normy wskazuje na POChP. Interpretacja wyników spirometrii wymaga doświadczenia i wiedzy medycznej, dlatego powinna być przeprowadzana przez specjalistę. Warto również pamiętać, że spirometria jest badaniem nieinwazyjnym i bezpiecznym, które może być powtarzane w celu monitorowania postępów terapii lub pogorszenia stanu pacjenta.
Interpretacja wyników spirometrii jest więc procesem kompleksowym, który dostarcza cennych informacji o stanie zdrowia pacjenta i pozwala na odpowiednie dostosowanie leczenia.
Podsumowanie
Spirometria jest nieocenionym narzędziem w rękach lekarzy pulmonologów i alergologów, umożliwiającym wczesne wykrywanie i skuteczne monitorowanie chorób układu oddechowego. Regularne badania spirometryczne mogą znacząco przyczynić się do poprawy jakości życia pacjentów z chorobami płuc.
Zobacz także spis leków stosowanych w leczeniu chorób dolnych dróg oddechowych. Znajdziesz w nim między innymi leki stosowane w leczeniu astmy, lekarstwa na POChP, a także produkty wspomagające rzucenie palenia papierosów.