Jak leczyć alergię?

Alergia należy do grupy chorób autoimmunologicznych i stanowi wynik nadwrażliwości tkanek oraz nadmiernej odpowiedzi obronnej organizmu na określone substancje, które u reszty pacjentów są neutralne dla zdrowia. W zależności od rodzaju alergii, objawy mogą się manifestować w różnych organach ciała, a ich zasięg – być miejscowy lub układowy. Zmiany mają różne nasilenie – od łagodnego, po ciężkie, w skrajnych przypadkach zagrażające życiu. Jakie preparaty stosuje się w poszczególnych rodzajach alergii? Odpowiedź – poniżej.

Rodzaje leków stosowanych w leczeniu alergii

• Leki przeciwhistaminowe – działają one antagonistycznie na receptory histaminowe H1, przez współzawodnictwo z histaminą o wiązanie z miejscem aktywnym receptora histaminowego H1. Na skutek tej konkurencji, łączą się one odwracalnie z receptorem H1, hamują działanie histaminy i znoszą wywoływane przez nią objawy reakcji alergicznych umiejscowionych. Świetnie sprawdzają się w leczeniu chorób atopowych skóry, jako że osłabiają świąd, obrzęk i pokrzywkę oraz hamują rozwój stanu zapalnego. Stosuje się je także w leczeniu ostrych lub przewlekłych stanów zapalnych spojówek o podłożu alergicznym.
• Leki przeciwhistaminowe I generacji – nie są one preparatami o działaniu selektywnym, jako że oddziałują tak na obwodowe, jak i ośrodkowe receptowy histaminowe H1. Są również w stanie blokować receptory cholinergiczne, dopaminergiczne, serotoninergiczne oraz adrenergiczne. Leki pierwszej generacji są skuteczniejsze od preparatów drugiej generacji w chorobach alergicznych, gdzie stres przyczynia się do nasilenia objawów. Szybko i dobrze wchłaniają się one po podaniu doustnym, lecz z powodzeniem można je stosować także miejscowo, dożylnie oraz domięśniowo. Ze względu na liczne działa nie niepożądane, są to głównie preparaty wydawane na receptę. W trakcie leczenia z ich udziałem należy bezwzględnie unikać picia alkoholu oraz prowadzenia samochodu.
• Leki przeciwhistaminowe II generacji – działają one niemalże wyłącznie na obwodowe receptory histaminowe H1, w związku z czym są pozbawione szeregu działań niepożądanych charakterystycznych dla opisanych powyżej preparatów I generacji. Mimo, że cechuje je zbliżona skuteczność działania, efekty te mogą się zmieniać w zależności od właściwości każdego pacjenta. Leki te wchłaniają się dobrze z przewodu pokarmowego, lecz efekty ich działania pojawiają się później niż w przypadku preparatów I generacji. Do ich zalet zaliczyć można fakt, iż hamują odczyny skórne na długi czas. Zaleca się ich systematyczne, przewlekłe stosowanie, jako że wykazują skuteczniejsze działanie niż w przypadku podania doraźnego.
• Glikokortykosteroidy – mają one działanie przeciwalergiczne, immunosupresyjne oraz przeciwzapalne. Można je stosować w leczeniu umiarkowanych dolegliwości związanych z sezonowym alergicznym nieżytem nosa, stanach przewlekłych i alergicznym zapaleniu spojówek. Glikokortykosteroidy należą do leków stosowanych najczęściej w atopowym zapaleniu skóry, chorobach świerzbiączkowych, pokrzywce oraz reakcjach uczuleniowych po ukąszeniach owadów.

Jak leczyć poszczególne rodzaje alergii?

• Astma alergiczna – możną ją leczyć zarówno przyczynowo, jak i objawowo. Stosuje się tutaj środki zapobiegające reakcji alergicznej oraz redukujące zapalenie alergiczne, czyli preparaty hamujące uwalnianie mediatorów oraz leki przeciwleukotrienowe. Najbardziej skuteczne są w tym przypadku jednak glikokortykosteroidy, które podaje się w formie inhalacji. Do terapii wprowadza się także leki przeciwastmatyczne; stosuje się je doraźnie w celu wywołania rozkurczu mięśni gładkich. W ciężkich przypadkach wskazane jest natomiast zastosowanie omalizumabu we wstrzyknięciach podskórnych.
• Alergiczne zapalenie spojówek – najskuteczniejszym preparatem w tym przypadku są krople do oczu ze składnikami o właściwościach przeciwalergicznych. Pomocne okazać mogą się także tabletki z loratadyną albo cetyryzyną. Spora część pacjentów sięga również po lodoksamid, czyli stabilizator błony komórkowej hamujący uwalnianie histaminy z komórek tucznych. Warto posiłkować się także preparatami łagodnymi podrażnienia oczu na bazie soli fizjologicznej, które wypłukują alergeny i nawilżają śluzówkę lub okłady z ziela świetlika łąkowego o właściwościach przeciwalergicznych.
• Alergiczny nieżyt nosa (inaczej katar alergiczny) – leczy się go doraźnie, głównie z użyciem preparatów przeciwhistaminowych. Większość pacjentów sięga po tabletki OTC zawierające w swoim składzie loratadynę, cetyryzynę oraz desloratadynę oraz po donosowe aerozole z glikokortykosteroidami. W niektórych przypadkach pomocne okazać mogą się także tabletki z pseudoefedryną, preparaty donosowe z kromglikanem sodu albo krople do nosa na bazie oksymetazoliny albo ksymetazoliny. Kluczowe jest tutaj również dbanie o stosowną higienę jamy nosowej, na przykład z użyciem roztworów soli fizjologicznej, które pomagają w oczyszczaniu i nawilżaniu śluzówki. Często stosuje się także spray z roztworem soli morskiej – skutecznie łagodzi on przekrwienia śluzówki i pomaga w usuwaniu nadmiaru wydzieliny.
• Alergie skórne – w leczeniu ogólnym wykorzystuje się przeważnie leki antyhistaminowe w formie tabletek oraz kapsułek, a także preparaty kortykosteroidowe w formie kremów, maści, żeli oraz emulsji. W ciężkich przypadkach, steroidy podaje się drogą pozajelitową. Pomocniczo można także używać chłodzących lotionów.
• Wstrząs anafilaktyczny – obserwowany jest on w szczególności po ukąszeniach owadów u alergików uczulonych na ich jad oraz u pacjentów borykających się z alergiami polekowymi oraz pokarmowymi. Doraźnie wykorzystuje się tutaj specjalny zestaw preparatów przeciwwstrząsowych, zawierający głównie adrenalinę podawaną we wstrzyknięciach domięśniowych. Pomocne okazać mogą się także leki przeciwhistaminowe podawane pozajelitowo.