Zapalenie spojówek – przyczyny i sposoby leczenia

Jednym z najbardziej powszechnych problemów, z jakim pacjenci zgłaszają się do specjalistów zajmujących się leczeniem chorób oczu, jest zapalenie spojówek. Chociaż schorzenie to nie przyczynia się do obniżenia ostrości widzenia, to jednak towarzyszące mu symptomy mogą znacząco utrudniać codzienne funkcjonowanie. Jak się objawia ta choroba, kiedy należy się zgłosić do okulisty i w jaki sposób można ją skutecznie leczyć?

Co to właściwie jest zapalenie spojówek?

Jest to bardzo częste schorzenie okulistyczne, które może przybierać różne formy, w zależności od tego, czy zostało wywołane przez infekcję bakteryjną, podrażnienie czy alergię. Jest to stan zapalny błony śluzowej oka, który powoduje wypełnienie naczyń krwionośnych krwią ponad miarę, wywołując obrzęk, zaczerwienienie oraz pieczenie. Ponieważ spojówka jest dość mocno unerwiona, pierwszym objawem, który powinien nas zaniepokoić, jest jej przekrwienie. Choroba zazwyczaj dotyczy obojga oczu – drugie oko może zostać zajęte ok. 1-2 dni później. Zapalenie spojówek może charakteryzować się przebiegiem ostrym, podostrym lub przewlekłym.

zapalenie spojówek

W jaki sposób objawia się choroba?

Symptomy zapalenia spojówek dotyczą zarówno oka, jak i jego najbliższych okolic. Wyróżnia się objawy podmiotowe oraz przedmiotowe. Do tych pierwszych należą:

  • światłowstręt,
  • pieczenie,
  • swędzenie,
  • uczucie obecności ciała obcego w oku,
  • kłucie,
  • łzawienie.

Z kolei najczęstsze objawy przedmiotowe to przede wszystkim:

  • przekrwienie, mogące wystąpić zarówno w formie w powierzchownej, jak i głębokiej, może dotyczyć zarówno całej spojówki, jak i jedynie jej fragmentu, powiększone naczynka krwionośne przesuwają się wraz ze spojówką, a przy ucisku bledną,
  • wydzielina, która może być wodnista, śluzowa, ropna lub śluzowo-ropna,
  • typ reakcji spojówkowej, które najczęściej jest zauważalny w postaci grudkowej (grudki zbudowane z przerośniętej tkanki limfatycznej można zaobserwować na powierzchni całej spojówki), obrzękowej (pojawiający zazwyczaj się przy silnym przekrwieniu oraz w procesie zapalnym) lub brodawkowej (brodawki z przerośniętego nabłonka najczęściej występują w górnej spojówce powiekowej).
Reklama

Rodzaje zapalenia spojówek

Istnieją dwa podstawowe rodzaje zapalenia spojówek, do których należą schorzenia o typie infekcyjnym oraz choroby nieinfekcyjne. Warto wiedzieć, że jeden człowiek może wielokrotnie zmagać się z tą przypadłością w swoim życiu, ponieważ może być ona wywoływana przez różnorodne czynniki.

    1. Zapalenie spojówek o charakterze infekcyjnym może zostać spowodowane przez:
      • wirusy – w szczególności przez adenowirusy, nieco rzadziej przez wirusy Herpes simplex; wirusowe zapalenie spojówek towarzyszy także chorobom wywołanym przez wirus półpaśca oraz ospy wietrznej; schorzenie objawia się łzawieniem, pieczeniem, światłowstrętem oraz uczuciem ciała obcego pod powiekami,
      • bakterie – zwłaszcza z grupy Streptococcus, Staphylococcus, Haemophilus influenzae oraz Moraxella lacunata; najczęstszym objawem bakteryjnego zapalenia spojówek jest wydzielina  śluzowo-ropna lub ropna,
      • grzyby – zapalenia grzybicze zwykle są efektem osłabienia organizmu przez długotrwałą chorobę, na ogół mają związek z przebytym leczeniem antybiotykami lub sterydami, mogą objawiać się dyskomfortem, niewielkimi dolegliwościami bólowymi oraz ciągnącą się wydzieliną w worku spojówkowym,
      • chlamydie – tego typu choroby występują stosunkowo rzadko, a najczęstszą postacią jest wtrętowe zapalenie spojówek, które prawie zawsze ma charakter weneryczny i objawia się obrzękiem, intensywnym przekrwieniem oczu oraz śluzowo-ropną wydzieliną występującą w worku spojówkowym.
    2. Natomiast przyczynami niezakaźnego zapalenia spojówek mogą być takie czynniki jak:
        • zespół suchego oka,
        • przewlekły brak snu,
        • czynniki fizyczne (wiatr, pył, światło),
        • czynniki mechaniczne (drażnienie na skutek niewłaściwie wrastających rzęs lub złego ustawienia powiek),
        • czynniki chemiczne (gazy drażniące, pył, dym).

Ponadto wyróżnia się alergiczne zapalenie spojówek, które mogą występować zarówno sezonowo, jak i całorocznie. Tego typu schorzenie może być rezultatem nadwrażliwości na pyłki traw, leki przeciwwirusowe, antybiotyki, środki konserwujące itp.

Czy zapaleniem spojówek można się zarazić?

W przypadku tej choroby trzeba pamiętać, że może ona zostać wywołana przez wiele różnych czynników, począwszy od wirusów i bakterii, aż po rozmaite czynniki chemiczne, fizyczne, mechaniczne itp. Zarażenie się tym schorzeniem jest możliwe przede wszystkim od osób, u których zapalenie spojówek zostało spowodowane przez wirus lub bakterię. W takich sytuacjach należy wystrzegać się używania tym samych przedmiotów, co osoba chora, a także zadbać o odpowiednią higienę.

Przykładowe substancje stosowane w leczeniu zapalenia spojówek:

Kiedy należy zgłosić się do okulisty?

Zapalenie spojówek jest schorzeniem, które może być leczone nie tylko przez okulistę, ale także przez lekarza rodzinnego. Ma to miejsce najczęściej w przypadku schorzeń bakteryjnych. Są jednak sytuacje, w których nie należy zwlekać z wizytą u specjalisty zajmującego się leczeniem chorób oczu. Do okulisty trzeba się zgłosić, kiedy chorobie towarzyszą takie objawy jak:

      • pogorszenie widzenia,
      • ból oczu,
      • zmiana kształtu źrenicy,
      • światłowstręt,
      • ból głowy, w szczególności po stronie zaczerwienionej gałki ocznej.

Zapalenie spojówek – metody leczenia

W początkowym stadium choroby, a także w łagodnym jej przebiegu można stosować dostępne na rynku krople do oczu. Najlepiej sięgać po preparaty niezawierające w swoim składzie sztucznych związków konserwujących, które mogą być bezpiecznie stosowane nawet przez osoby noszące na co dzień szkła kontaktowe.  W składzie tego typu preparatów często znajduje się nagietek lekarski oraz świetlik.
W sytuacji, kiedy zapalenie spojówek zostało wywołane przez bakterie  wówczas lekarz może zalecić stosowanie kropli antybiotykowych (np. FLOXAL lub DEXAMYTREX), które złagodzą uciążliwe dolegliwości i skrócą przebieg choroby. W schorzeniach o podłożu wirusowym najczęściej podaje się leki zawierające pochodną acyklowiru, gancyklowir w formie żelu. Przy dolegliwości wywołanej alergią najważniejsze jest, aby w miarę możliwości starać się unikać kontaktu z alergenem.

Czy zapaleniu spojówek można zapobiegać?

Ponieważ lepiej przeciwdziałać niż leczyć, warto znać podstawowe zasady, dzięki którym w przyszłości możemy uniknąć zarażenia się chorobą. W profilaktyce zapalenia spojówek należy przede wszystkim ściśle przestrzegać higieny narządu wzroku, często myć dłonie, nie drapać podrażnionego oka, a także unikać drażnienia oczu np. dymem tytoniowym, ostrym światłem czy nieprawidłowo dobranymi szkłami kontaktowymi. Ponadto ważne jest, aby po każdej aplikacji kropel dokładnie umyć dłonie, nie używać kosmetyków do makijażu oczu pożyczonych od innych osób, a także pamiętać o odpowiednim przechowywaniu soczewek kontaktowych.

Podsumowanie

Zapalenie spojówek może być wywoływane przez różne czynniki, jednak w większości przypadków przebiega podobnie, objawiając się pieczeniem, zaczerwienieniem oraz łzawieniem oczu. Symptomy towarzyszące chorobie można złagodzić, stosując dostępne na rynku żele oraz krople do oczu. Po konsultacji ze specjalistą można też sięgnąć po domowe sposoby takie jak, chociażby napar z ziela świetlika czy chłodne okłady z kostek lodu.

Zobacz także listę leków:

Naszych publikacji nie należy traktować jako wytycznych postępowania medycznego w stosunku do każdego pacjenta. O postępowaniu medycznym, w tym o zakresie i częstotliwości badań diagnostycznych i/lub procedur terapeutycznych decyduje lekarz, zgodnie ze wskazaniami medycznymi, które ustala po zapoznaniu się ze stanem pacjenta. Lekarz podejmuje decyzję indywidualnie w porozumieniu z pacjentem.