Egzema – czym jest i jak leczyć?

Bywa określana wypryskiem kontaktowym oraz powierzchownym stanem zapalnym skóry. Mowa o egzemie, która zwykle rozpoczyna się całkiem niewinnie. Początkowo na skórze można zaobserwować niewielkie zaczerwienienie, które następnie przeradza się w obrzęk i pęcherze wypełnione surowiczym płynem. Skąd bierze się to schorzenie, jakie są jego objawy i co robić w sytuacji, kiedy skóra jest sucha, piecze i swędzi?

Czym tak naprawdę jest egzema?

Jest to niezakaźna choroba skórna charakteryzująca się występowaniem na skórze czerwonych grudek, które z biegiem czasu przekształcają się w pęcherze, a następnie w bolesne nadżerki. Może przyjmować nie tylko różne formy, ale także rozmaite lokalizacje. Dlatego wyróżnia się egzemę na twarzy, nogach, dłoniach itp. Niekiedy zdarza się, że charakterystyczne zmiany skórne obejmują całe ciało. Schorzenie to często mylone jest z atopowym zapaleniem skóry, które jest chorobą o podłożu autoimmunologicznym.

Egzema cechuje się kilkufazowym przebiegiem, na który składają się następujące fazy:

• ostra, w której występują specyficzne rumieniowe zmiany skórne, pojawiające się na ogół po kilku godzinach od kontaktu z alergenem – ślady te mogą mieć postać drobnych pęcherzyków rozlanych po całym ciele,
• podostra, będąca stanem pośrednim między fazą ostrą a przewlekłą, cechuje się lekkim złuszczaniem naskórka oraz pojawieniem się na skórze niewielkich strupków,
• przewlekła, do której zazwyczaj dochodzi po trwającym kilka dni stanie zapalnym skóry, prowadzącym do przerostu oraz intensywnego złuszczania naskórka.

Jakie są przyczyny egzemy?

Tak naprawdę przyczyny tego schorzenia nie są do końca znane. Specjaliści sądzą, że mogą je wywoływać zarówno czynniki zewnętrzne, jak i wewnętrzne, dlatego też wyróżniono dwa podstawowe typy:

• endogenną, która pojawia się na skutek uwarunkowań genetycznych związanych z nieprawidłowym funkcjonowaniem układu odpornościowego,
• egzogenną, czyli kontaktową, wywoływaną najczęściej na skutek zetknięcia się skóry z alergenem, np. z kosmetykiem, środkiem chemicznym, żywnością itp.

Egzema – jakie wyróżnia się jej rodzaje?

Poza wyżej opisanymi typami choroby istnieje kilka postaci schorzenia, do których należy egzema:

• łojotokowa, która jest określana mianem choroby przewlekłe; charakteryzuje się nadmierną produkcją łoju, może rozwinąć się na skutek zakażenia grzybiczego, schorzeń o podłożu autoimmunologicznym, a także nieprawidłowości w obrębie układu nerwowego,
• zawodowa, która jest związana z wypryskiem kontaktowym; charakterystyczne zmiany skórne występują głównie na kończynach górnych,
• dziecięca, występująca najczęściej w okolicy głowy; jej główną przyczyną występowania są alergeny znajdujące się w produktach żywnościowych,
• mikrobowa, która przez wiele osób jest utożsamiana z atopowym zapaleniem skóry; najczęstszym powodem jej pojawiania się jest nadwrażliwość na drobnoustroje, w tym między innymi na bakterie z grupy paciorkowców,
• modzelowata, powstająca zwykle na stopach i dłoniach; jest rozpoznawana u osób z zaburzeniami hormonalnymi, ale tego typu egzema może być też związana z okresem menopauzalnym,
• podudzia, będąca głównie chorobą dotykającą osoby starsze, jak sama nazwa wskazuje, zmiany skórne pojawiają się głównie w obrębie podudzi.

Egzema – najczęstsze objawy choroby

Jak już wyżej zaznaczono, jest ona schorzeniem dość zróżnicowanym i niejednorodnym, dlatego często zdarza się, że nie można dokładnie opisać towarzyszących jej objawów. U większości pacjentów początkowa faza rozpoczyna się od pojawienia czerwonych zmian skórnych, którym najczęściej towarzyszy świąd oraz pieczenie. Zmiany widoczne na naskórku mogą utrzymywać się nawet przez około czterdzieści osiem godzin od kontaktu z alergenem. Ślady pojawiające się na skórze mogą zlewać się ze sobą, ale przeważnie są wyraźnie oddzielone od skóry zdrowej. Faza zaawansowana jest natomiast związana z pękaniem pęcherzyków i pozostawianiem przez nich nadżerek. W sytuacji, kiedy dojdzie do zakażenia, wówczas może pojawić się wydzielina, która po zaschnięciu przekształca się w szare lub żółte strupki. Wraz z upływem czasu naskórek może przebarwić się oraz utracić swoją naturalną sprężystość.

Czy egzemą można się zarazić?

Ta stosunkowo często występująca choroba nie jest zakaźna, dlatego nie należy obawiać się, że zarazimy się nią poprzez kontakt z osobą chorą. To dość ważna wiadomość w szczególności dla osób, które zmagają się z egzemą, a co więcej, które z jej powodu są odtrącane, czy nawet wykluczane ze środowiska z obawy przed tym, że mogą zarażać innych. Schorzenie to nie jest zaraźliwe, dlatego nie ma powodu, aby unikać kontaktu z osobami borykającymi się z tego rodzaju chorobą dermatologiczną.

Egzema – na czym polega leczenie choroby?

Jednym z kluczowych elementów odpowiedzialnych za powodzenie terapii egzemy jest rozpoznanie przyczyny jej występowania, a następnie wyeliminowanie. W sytuacji, kiedy jest to niemożliwe, można zastosować leczenie objawowe – miejscowe oraz ogólne. W przypadku ostrych stanów zapalnych, objawiających się intensywnym zaczerwienieniem, a także uciążliwym swędzeniem skóry, lekarze najczęściej zapisują środki farmakologiczne na bazie kortykosteroidów np. hydrokortyzon, betametazon, flutykazon i mometazon, które są dostępne w postaci maści, kremów oraz aerozoli. Uporczywe swędzenie można też zwalczyć lekami przeciwhistaminowymi. Jeśli zachodzi taka konieczność, specjalista może też zalecić przyjmowanie glikokortykosteroidów, czyli hormonów steroidowych produkowanych przez organizm, które poza tym, że uzupełniają poziom hormonów, wykazują działanie przeciwzapalne i przeciwalergiczne.

Jak pielęgnować skórę dotkniętą egzemą?

Bardzo ważną kwestią jest odpowiednia pielęgnacja chorej skóry. Naskórek musi być traktowany w szczególny sposób, ponieważ niewłaściwe dbanie o skórę może spowodować zaostrzenie zmian chorobowych.

Osoby zmagające się z egzemą powinny pamiętać przede wszystkim o kilku poniższych zasadach:

• do mycia ciała należy wybierać wyłącznie kosmetyki o hipoalergicznej formule, a najlepiej środki stworzone z myślą o pacjentach zmagających się z tą chorobą dermatologiczną,
• skóry nie wolno narażać nagłe wahania temperatur – nie jest wskazane zarówno jej przegrzewanie, jak i wychłodzenie,
• do prania odzieży należy używać bezwonnych proszków i płynów, nieposiadających w składzie substancji zmiękczających,
• należy unikać kąpieli w gorącej wodzie, ponieważ mogą prowadzić do nadmiernego wysuszenia naskórka i nasilenia objawów towarzyszących chorobie.

Podsumowanie

Egzema na chwilę obecną stanowi jedną z częstszych chorób dermatologicznych, która może pojawić się w każdym wieku. Ponieważ schorzenie to ma charakter przewlekły, zwykle pacjentom zaleca się unikanie kontaktu z alergenem, czyli czynnikiem prowokującym występowanie czerwonych, swędzących zmian na skórze. Poza dbaniem o właściwą pielęgnację warto przyjrzeć się także swojej garderobie. Osoby chorujące na tę przypadłość powinny nosić ubrania przewiewne, luźne i uszyte z naturalnych tkanin, które nie będą podrażniać skóry i umożliwią jej swobodne oddychanie.