Czym jest atrofia pochwy i jak należy ją leczyć?

Przez atrofię pochwy rozumie się szereg niekorzystnych zmian w śluzówce pochwy, które najczęściej pojawiają się w okresie menopauzy. Jej przyczyną jest niedobór estrogenów, a objawami – swędzenie oraz suchość pochwy i zwiększona podatność na mikrourazy sprzyjające powstawaniu infekcji intymnych.

Atrofia pochwy – kto jest na nią narażony?

W przebiegu atrofii pochwy dochodzi do zaniku nabłonka błony śluzowej pochwy. Jak już zostało wspomniane, w znaczącej części przypadków, przyczyną takich zmian jest niedobór estrogenów. Takie spadki stężeń hormonów u kobiet dojrzałych są stanem fizjologicznym pogłębiającym się wraz z biegiem lat, w związku z czym z dolegliwością tą najczęściej borykają się pacjentki w okresie menopauzy. Jak pokazują statystyki, atrofia pochwy dotyczyć może nawet połowy kobiet w okresie przekwitania.

Przyczyny

Najważniejszymi przyczynami atrofii pochwy są wspominane zaburzenia hormonalne. Estrogeny wpływają na prawidłowy poziom nawilżenia pochwy oraz jędrność i prawidłowe ukrwienie nabłonka. Za ich produkcję odpowiedzialne są jajniki, które wpływają na cały organizm, a w szczególności na układ moczowo – płciowy. Niedobór estrogenów o młodych kobiet pojawia się najczęściej po operacji usunięcia macicy z przydatkami. Z atrofią pochwy niekiedy borykają się również kobiety karmiące, będące w trakcie leczenia endometriozy oraz te, które w ostatnim czasie odstawiły tabletki antykoncepcyjne.

Objawy

W atroficznym zapaleniu pochwy obserwuje się spadek napięcia i utratę elastyczności ścian pochwy, suchość pochwy oraz warg sromowych, bladość śluzówki pochwy, swędzenie pochwy i sromu, ból w czasie stosunku, wygładzenie fałdów pochwy, zwężenie przedsionka pochwy oraz utratę owłosienia łonowego.

Na skutek syntezy estrogenów, nabłonek pochwy staje się coraz cieńszy, a pochwa zwęża się i skraca. Atrofia pochwy orz sromu objawia się również zwiększoną podatnością nabłonka na uszkodzenia mechaniczne.

W przebiegu atrofii pochwy mamy do czynienia ze wzrostem pH pochwy, które nasilają stany zapalne.

Atrofia pochwy a spadek libido i ból w trakcie zbliżenia

Zmiany w śluzówce pochwy mogą przyczyniać się do obniżenia libido u kobiet. Wiele pacjentek skarży się również na ból podczas stosunku. Obserwuje się również plamienia oraz krwawienia z dróg oddechowych w czasie zbliżenia. W przypadku wystąpienia tych ostatnich niezbędna będzie jak najszybsza konsultacja z ginekologiem.

Atrofii pochwy towarzyszą niekiedy objawy ze strony układu moczowego, jak parcie na pęcherz, nietrzymanie moczu, częstomocz czy ból podczas oddawania moczu.

Diagnostyka oraz leczenie

Badanie ginekologiczne stanowi podstawę diagnostyki atrofii pochwy. W jego trakcie lekarz ocenia wygląd wydzieliny z dróg rodnych, grubość śluzówki i barwę ścian pochwy.

Leczenie opisywanej dolegliwości obejmuje zarówno terapię hormonalną, jak i stosowanie preparatów nawilżających. Estrogenoterapia jest metodą z wyboru w leczeniu atrofii pochwy. Estrogeny można stosować ogólnoustrojowo lub miejscowo, w postaci żelów, kremów, maści, globulek lub pierścieni dopochwowych. Estrogeny oddziałują na nabłonek pochwy, likwidują suchość świąd i pieczenie, poprawiają ukrwienie, wzmacniają elastyczność oraz redukują ryzyko otarć i zapaleń.

Swoistymi lekami na atrofię pochwy dostępnymi bez recepty są różnego rodzaju środki nawilżające. Ich stosowanie zaleca się w szczególności w przypadku łagodnych zmian zanikowych pochwy.

Estrogenoterapia jest metodą z wyboru w leczeniu atrofii pochwy. Estrogeny można stosować miejscowo (w postaci kremów, żeli, maści, globulek, pierścieni dopochwowych) lub ogólnoustrojowo.

Estrogeny oddziałują na nabłonek pochwy, poprawiają jego ukrwienie, likwidują suchość, świąd pochwy, pieczenie oraz zmniejszają ryzyko otarć i zapaleń. Wzmacniają również jej elastyczność. Ogólnoustrojowo estrogeny można stosować jako hormonalną terapię zastępczą w odpowiednich dawkach, dobranych indywidualnie przez lekarza.

Swoistymi lekami na atrofię pochwy bez recepty są różne środki nawilżające oraz lubrykanty. Są one szczególnie zalecane w przypadku łagodnych zmian zanikowych pochwy.

Zapobieganie

Aby nie dopuścić do powstawania tej przykrej dolegliwości, należy zaprzestać palenia tytoniu oraz do minimum ograniczyć sytuacje stresowe. Kluczową rolę odgrywają tutaj również regularne stosunki płciowe, które przyczyniają się do pobudzania gruczołów do wydzielania, poprawy ukrwienia oraz nawilżenia pochwy. Warto również zadbać o odpowiedni jadłospis bogaty w produkty stanowiące źródło fitoestrogenów. Zaleca się tu także wykonywanie ćwiczeń mięśni Kegla pozwalających zachować elastyczność mięśni pochwy. Dodatkowo, w pozytywny sposób wpływają one na zdolność trzymania moczu. Zadbać należy również o higienę, nosząc luźną, przewiewną bieliznę oraz unikać drażniących, intensywnie pachnących środków do higieny intymnej.