Odmrożenia skóry – objawy, leczenie, pierwsza pomoc

Odmrożenia są groźnymi uszkodzeniami skóry, które powstają na skutek działania niskiej temperatury i wilgoci. Na odmrożenia narażone są w szczególności stopy, dłonie, broda, nos, uszy oraz policzki. W przypadku podejrzenia odmrożenia należy reagować jak najszybciej, aby zapobiec nieodwracalnym skutkom.

Objawy odmrożenia

Objawy odmrożenia uzależnione są od jego określonego rodzaju. Wyróżnia się:

• Odmrożenia I stopnia – ten typ pojawić się może już po kilku minutach wystawienia skóry na działanie niskiej temperatury. Wtedy dochodzi do przejściowego zaburzenia krążenia krwi. Na początku skóra staje się blada, a po ogrzaniu lekko zaczerwieniona. Możliwe jest odczuwanie lekkiego pieczenia, mrowienia i delikatny obrzęk. Zmiany zachodzą wyłącznie w obrębie naskórka i są odwracalne,
• Odmrożenia II stopnia – w tym przypadku uszkodzenia dotyczą głębszych warstw naskórka. Skóra staje się zasiniona i pojawia się silny obrzęk. Na jej powierzchni tworzą się pęcherze wypełnione płynem surowiczym lub surowiczo-krwistym. Może dochodzić do zaburzeń czucia powierzchniowego. Po tego typu odmrożeniach pozostają przebarwienia skóry i długotrwałe obrzęki,
• Odmrożenia III stopnia – w tym przypadku skóra staje się purpurowo-sina, a uszkodzenia obejmują naskórek i skórę właściwą, a czasem nawet kości. Pojawia się martwica skóry i zaburzenia czucia głębokiego. Mogą tworzyć się pęcherze krwotoczne, które po upływie kilku tygodni przekształcają się w ciemne strupy,
• Odmrożenia IV stopnia – przy tego typu odmrożeniach dochodzi do zamrożenia całej części ciała razem z kością. Tworzy się głęboka martwica i ubytki w tkance. W większości przypadków stan ten jest nieodwracalny i nie ma szansy na uratowanie odmrożonej części.

Pierwsza pomoc w przypadku odmrożenia

W pierwszej kolejności poszkodowanego należy przetransportować do ciepłego, jednak nie gorącego pomieszczenia. Następnie należy zdjąć mokrą i wilgotną odzież, a jeśli znajdują się na palcach pierścionki – również je ściągnąć.

Jeśli odmrożenie obejmuje policzki i nos, należy nałożyć na nie czyste opatrunki z gazy – nie mogą być jednak gorące. Jeżeli odmrożeniu uległy palce, trzeba zanurzyć je w letniej wodzie o temperaturze około 30 st. C., a kolejno dolewać wody, aż osiągnie ona około 36 st. C. W przypadku widocznych na skórze pęcherzy, sinoczerwonych albo bladych plam, należy położyć na nich czyste opatrunki.

Jeżeli osoba poszkodowana jest przypomina, warto podać jej ciepły (nie gorący), słodki napój i okryć, zwracając szczególną uwagę na odmrożone części. W przypadku odmrożeń na stopach i dłoniach, najlepiej ułożyć je trochę wyżej.

Nie wolno rozcierać, masować odmrożonych miejsc, a także nacierać śniegiem lub zimną wodą, gdyż może to uszkodzić zmarznięte tkanki. Absolutnie nie można także podawać osobie poszkodowanej alkoholu do picia.

Jeżeli poszkodowany czuje się dobrze, należy dowieźć go szpitala. W przypadku złego samopoczucia albo braku przytomności, konieczne jest wezwanie pogotowia ratunkowego.

Leczenie odmrożeń

W przypadku poważnych odmrożeń niezbędne jest skorzystanie z pomocy lekarza. Niewskazane jest wykonywanie domowych zabiegów, np. przekłuwanie pęcherzy czy przykładanie gorących kompresów. To jedynie pogorszy stan skóry, a ból może okazać się nie do wytrzymania.

Przykładowe leki na odmrożenia: Maść z witaminą A LGO, Scaldex, Maść tranowa Aflofarm,  Aksoderm Forte, Oxycort A, Propolisol.

Przy odmrożeniach II stopnia pacjentowi podaje się surowicę przeciwtężcową oraz wdraża leczenie, które ma na celu odmrożenie skóry, a także uratowanie miejsc objętych martwicą.

Jak zapobiegać odmrożeniom?

Profilaktyka to w szczególności dostosowane ubranie do panujących warunków atmosferycznych. Warto zakładać kilka warstw przewiewnej odzieży. Gdy na zewnątrz panuje bardzo niska temperatura, najlepiej ograniczyć przebywanie na dworze – również w przypadku sportów zimowych, które rozgrzewają organizm i powodują złudne uczucie ciepła. Niezbędne jest także zakrywanie wrażliwych części ciała, np. brody, dłoni, nosa. Materiały powinny być ciepłe ale oddychające, aby nie wywoływać nadmiernej potliwości.

W profilaktyce odmrożeń ważna jest także zdrowa i zbilansowana dieta. Posiłki należy spożywać regularnie i dbać o dostarczenie optymalnej ilości składników odżywczych. Warto także nawadniać organizm, pijąc większe ilości płynów.

Powstawaniu odmrożeń sprzyja noszenie przemoczonych butów, pozostawanie na mrozie będąc pod wpływem alkoholu, a nawet zmęczenie i głód. Odmrożenia niosą ze sobą poważne powikłania, które skutkować mogą nawet amputacją części ciała. Warto zatem wiedzieć, jak się przed nimi chronić i jak udzielić pierwszej pomocy zarówno sobie, jak i innemu poszkodowanemu.