Wiosna – trudny okres dla alergika. leki na alergię i sposoby jej łagodzenia

Wiosna, wiosna, ach to… apsik! Niestety dla niektórych osób okres wiosenno-letni nie należy do najprzyjemniejszych. Alergicy, zamiast radośnie wyczekiwać na pierwsze, cieplejsze dni, zaopatrują się w przeciwhistaminowe leki na alergię, by jakoś przetrwać ten czas.

Alergio… dlaczego mi to robisz?

Z niepokojących doniesień wynika, że co czwarty Polak jest alergikiem. Uczulenie jest przewlekłą chorobą immunologiczną, czyli nadmierną reakcją układu odpornościowego. Układ odpornościowy jest „przewrażliwiony” i reaguje bardzo intensywnie na bodźce, które w normalnych warunkach byłyby dla niego obojętne. Takimi bodźcami mogą być: pyłki traw i roślin kwitnących sezonowo, kurz, roztocza, sierść zwierząt, jad owadów, niektóre pokarmy, substancje chemiczne i wiele, wiele innych.

A dlaczego tak się dzieje? Trudno jednoznacznie określić, ponieważ potencjalnych czynników ryzyka rozwoju alergii jest wiele i wciąż nie poznaliśmy wszystkich. Wiadomo, że dużą rolę odgrywa genetyka, gdyż alergie są dziedziczne. Jeżeli jedno z rodziców jest alergikiem, istnieje 20-40% szansy, że dziecko też nim będzie; jeżeli oboje rodziców ma alergię, szansa dziedziczenia wzrasta do 60-80%. Równie istotne są czynniki środowiskowe. Chociaż globalne badania ISAAC nie wykazały bezpośredniego związku przyczynowego pomiędzy zanieczyszczeniem środowiska a alergią, wykazano wpływ na zaostrzenie reakcji alergicznych.

Izolowanie dziecka od czynników środowiskowych i nadmierna higiena również upośledzają układ immunologiczny. Na przykład niemowlak bardzo długo trzymany w niemal sterylnym mieszkaniu, w którym stosuje się oczyszczacze i filtry eliminujące pyłki, może w przyszłości mieć uczulenie na alergeny wziewne. Dzieci, które miały wcześniejszy kontakt z rówieśnikami (chodziły do przedszkola lub miały starsze rodzeństwo) rzadziej bywają alergikami w porównaniu do tych, które przez długi czas były izolowane od czynników środowiskowych i wychowywane „pod kloszem”.

Co najbardziej uczula wiosną i latem?

Lista czynników uczulających jest naprawdę baaardzo długa i nie ma możliwości, aby je tu wszystkie wymienić. Ogólnie można je podzielić na 5 kategorii:

• wziewne
• pokarmowe
• kontaktowe
• lekowe
• owadzie

W kontekście uczuleń sezonowych interesują nas przede wszystkim alergie wziewne i owadzie, bo to właśnie one są największym postrachem wiosenno-letnich alergików. Katar, łzawienie oczu, opuchlizna to najczęstsze objawy sezonowych alergii, wywoływanych przez pyłki. Czasami jednak reakcja jest tak silna, że wywołuje trudności w oddychaniu, a w dłuższej perspektywie przewlekłą chorobę – astmę, która nieleczona może być stanem zagrożenia życia. Do najczęstszych w Polsce alergenów wziewnych należą pyłki: leszczyny, olszy, brzozy, jesionu, grabu, platanu, trawy, komosy, bylicy, ambrozji.

Warto zapoznać się z kalendarzem pylenia roślin, i w okresie, gdy stężenie danego pyłku jest największe, ograniczyć czas przebywania na powietrzu oraz przyjmować odpowiednie leki na alergię. Do owadzich alergenów należą przede wszystkim: jady owadów błonkoskrzydłych (pszczół, os), mrówek czy meszek. Jad pszczół i os jest szczególnie niebezpieczny ze względu na szybki i gwałtowny przebieg reakcji, mogącej doprowadzić do wstrząsu anafilaktycznego i śmierci. Dlatego osoby z alergią na owadzie jady wymagają szczególnej diagnostyki i leczenia.

Jak radzić sobie z alergią?

Życie z alergią jest uciążliwe, zwłaszcza w ciężkich postaciach uczulenia, gdy kontakt z alergenem kończy się bardzo nieprzyjemnie. W zapobieganiu reakcjom alergicznym najważniejsza w jest farmakoterapia, bez której niestety nie da się obejść przy cięższych reakcjach. Na następnym miejscu stoi profilaktyka. Ważne, aby pamiętać o obu tych elementach.

Leki na alergię  można podzielić na kilka podstawowych grup:

• Leki przeciwhistaminowe I generacji, do których należą m.in.: antazolina, difenhydramina, klemastyna, dimetinden, prometazyna, ketotifen, cyproheptadyna, hydroksyzyna, triprolidyna, chlorfenyramina. Są to dość stare leki, a ze względu na wiele skutków ubocznych, w tym senność rzadko się je przepisuje. Podawane są np. w przypadku reakcji skórnych, których jednym z czynników wywołujących jest stres.
• Leki przeciwhistaminowe II generacji, m.in.: bilastyna, cetyryzyna, desloratadyna, feksofenadyna należą do najczęściej przepisywanych przez lekarzy substancji przeciwalergicznych. Zazwyczaj nie wywołują uczucia zmęczenia i senności. Mogą być stosowane do łagodzenia alergii sezonowych i całorocznych. Spośród leków przeciwhistaminowych II generacji cetyryzyna częściej wywołuje uczucie senności niż feksofenadyna i loratadyna.
• Glikokortykosteroidy – sterydowe leki na alergię działające przeciwalergicznie i przeciwzapalnie. Mogą być wziewne w formie aerozolu, sprayu donosowego albo doustnego lub dożylne w formie zastrzyków. Glikokortykosterooidy rozszerzają oskrzela, dzięki czemu pacjenci mogą łatwiej oddychać. W formie maści działają miejscowo niwelując świąd skóry i obrzęki.
• Sympatykomimetyki – są stosowane przede wszystkim do obkurczania naczyń krwionośnych błony śluzowej nosa, niwelują katar i obrzęki, ale mogą być stosowane tylko przez kilka dni.
• Kromony – leki zaliczane do grupy substancji kontrolujących astmę. Wykorzystywane przede wszystkim do przewlekłego leczenia astmy i alergii wziewnych, gdyż wykazują niewielkie działanie przeciwalergiczne i przeciwzapalne. Stosowane są w leczeniu alergicznego nieżytu nosa oraz spojówek.

Farmakoterapię alergii należy uzupełniać działaniami profilaktycznymi, czyli przede wszystkim zapoznać się z kalendarzem pyleń, odpowiednio wcześniej przyjąć leki na alergię i jak najmniej wychodzić na świeże powietrze w okresie pylenia albo przynajmniej stosować specjalne maski z filtrami, podobne do masek przeciwsmogowych. Korzystny wpływ na układ immunologiczny ma również aktywność fizyczna. Jak wiadomo, ćwiczenia mają dobry wpływ na cały organizm, dlatego warto regularnie uprawiać jakiś sport. Nie zaszkodzi, a zawsze może pomóc!

Żródła / Bibliografia:

1. Dr n. med. Bogumił Kiss; „Porównanie leków przeciwhistaminowych I i II generacji w praktyce pediatrycznej”; Praktyka Lekarska zeszyty specjalistyczne nr 74 (11/2012); http://eurosys.pl/img/cms/Zeszyt_Diphergan%2074(11-2012)%20do%20www.pdf
2. Jacek Paszkowski; „Alergia pyłkowa”; Medycyna Rodzinna 2/1999, s. 35-40 http://www.czytelniamedyczna.pl/591,alergia-pylkowa.html
3. Kalendarz pylenia roślin http://www.alergen.info.pl/kalendarz_pylenia_roslin.php