Co warto wiedzieć o anemii? – przyczyny, objawy i skuteczne metody leczenia

Anemia, znana również jako niedokrwistość, to powszechny problem zdrowotny, który dotyka miliony ludzi na całym świecie niezależnie od wieku. Jest to stan, w którym organizm nie posiada wystarczającej ilości zdrowych czerwonych krwinek lub hemoglobiny, co prowadzi do nieefektywnego transportu tlenu do tkanek i narządów ciała. Według danych epidemiologicznych, anemia dotyka nawet 30% populacji światowej, przy czym kobiety w wieku rozrodczym, dzieci i osoby starsze są szczególnie narażone. Niedokrwistość może znacząco wpływać na jakość życia, powodując chroniczne zmęczenie, osłabienie koncentracji i zmniejszoną wydolność fizyczną. Wczesne rozpoznanie i odpowiednie leczenie są kluczowe, aby zapobiec potencjalnym powikłaniom i poprawić funkcjonowanie organizmu. Poniższy artykuł stanowi kompleksowe omówienie anemii, jej przyczyn, objawów, diagnozowania oraz skutecznych metod leczenia.

Czym jest anemia?

Anemia to stan chorobowy, w którym dochodzi do zmniejszenia liczby czerwonych krwinek (erytrocytów) lub stężenia hemoglobiny we krwi poniżej wartości uznanych za prawidłowe. Hemoglobina jest kluczowym białkiem znajdującym się w erytrocytach, które odpowiada za transport tlenu z płuc do wszystkich tkanek i narządów organizmu oraz nadaje krwi charakterystyczny czerwony kolor.

Prawidłowe wartości hemoglobiny różnią się w zależności od płci i wieku:

• U mężczyzn: 14-18 g/dl
• U kobiet: 12-16 g/dl
• U kobiet w ciąży: powyżej 11 g/dl
• U noworodków: 14,5-19,5 g/dl

O anemii mówimy, gdy stężenie hemoglobiny spada poniżej tych wartości. W zależności od nasilenia niedokrwistości wyróżniamy:

• Anemię łagodną: stężenie hemoglobiny 10-12 g/dl u kobiet i 10-13,5 g/dl u mężczyzn
• Anemię umiarkowaną: stężenie hemoglobiny 8-9,9 g/dl
• Anemię ciężką: stężenie hemoglobiny 6,5-7,9 g/dl
• Anemię zagrażającą życiu: stężenie hemoglobiny poniżej 6,5 g/dl

Gdy poziom hemoglobiny spada, zdolność krwi do transportu tlenu zostaje ograniczona, co prowadzi do niedotlenienia tkanek i narządów. To z kolei wywołuje charakterystyczne objawy anemii, które mogą różnić się w zależności od jej nasilenia i przyczyny.

Mechanizm powstawania anemii

Aby zrozumieć, jak rozwija się anemia, warto poznać proces produkcji i funkcjonowania czerwonych krwinek w organizmie. Erytrocyty powstają w szpiku kostnym w procesie zwanym erytropoezą. Na ten proces wpływają liczne czynniki, w tym dostępność niezbędnych składników odżywczych (jak żelazo, witamina B12, kwas foliowy), hormony (przede wszystkim erytropoetyna produkowana przez nerki) oraz prawidłowo funkcjonujący szpik kostny.

Czerwone krwinki żyją około 120 dni, po czym są usuwane przez śledzionę i wątrobę. W zdrowym organizmie produkcja nowych erytrocytów równoważy liczbę komórek, które ulegają zniszczeniu. Anemia pojawia się, gdy równowaga ta zostaje zaburzona przez:

1. Zmniejszoną produkcję erytrocytów w szpiku kostnym
2. Zwiększony rozpad (hemolizę) czerwonych krwinek
3. Utratę krwi (ostrą lub przewlekłą)

Te trzy główne mechanizmy stanowią podstawę klasyfikacji różnych typów anemii.

Rodzaje anemii i ich przyczyny

Anemia to nie jedna choroba, ale grupa różnych stanów o odmiennych przyczynach. Poniżej przedstawiono najczęściej występujące rodzaje anemii:

1. Anemia z niedoboru żelaza

Jest to najczęstszy typ anemii na świecie, stanowiący około 60-80% wszystkich przypadków niedokrwistości. Żelazo jest niezbędnym składnikiem hemoglobiny, a jego brak prowadzi do produkcji mniejszych krwinek czerwonych (mikrocytów) zawierających mniej hemoglobiny.

Przyczyny niedoboru żelaza obejmują:

• Utratę krwi (obfite miesiączki u kobiet, krwawienia z przewodu pokarmowego)
• Niewystarczającą podaż żelaza w diecie
• Zaburzone wchłanianie żelaza (np. w celiakii, po operacjach bariatrycznych)
• Zwiększone zapotrzebowanie na żelazo (w ciąży, w okresie intensywnego wzrostu u dzieci i młodzieży)

Charakterystyczne dla anemii z niedoboru żelaza są: łamliwe paznokcie, wypadanie włosów, zajady w kącikach ust, pieczenie języka oraz tzw. spaczone łaknienie (chęć jedzenia nietypowych substancji, np. kredy, lodu).

2. Anemia megaloblastyczna

Ten rodzaj anemii wynika z niedoboru witaminy B12 lub kwasu foliowego, które są niezbędne do syntezy DNA podczas powstawania czerwonych krwinek. W rezultacie powstają nieprawidłowo duże erytrocyty (makrocyty).

Najczęstsze przyczyny to:

• Niedobór witaminy B12 z powodu upośledzonego wchłaniania (niedokrwistość złośliwa, choroba Addisona-Biermera)
• Niedobór witaminy B12 w diecie (u wegan i wegetarian)
• Niedobór kwasu foliowego spowodowany nieprawidłową dietą, alkoholizmem, przyjmowaniem niektórych leków
• Choroby przewodu pokarmowego (resekcja żołądka, choroba Leśniowskiego-Crohna)

Oprócz typowych objawów anemii, niedobór witaminy B12 może prowadzić do zaburzeń neurologicznych, takich jak drętwienie i mrowienie kończyn, zaburzenia czucia, problemy z utrzymaniem równowagi.

3. Anemia hemolityczna

Ten typ anemii charakteryzuje się przedwczesnym rozpadem czerwonych krwinek (hemolizą). Może być wrodzony lub nabyty.

Wrodzone przyczyny anemii hemolitycznej obejmują:

• Sferocytozę wrodzoną
• Anemię sierpowatą
• Talasemię

Nabyte przyczyny anemii hemolitycznej obejmują:

• Choroby autoimmunologiczne
• Zakażenia
• Niektóre leki
• Ekspozycję na toksyny
• Sztuczne zastawki serca

Charakterystyczne dla anemii hemolitycznej są żółtaczka, powiększenie śledziony i ciemne zabarwienie moczu.

4. Anemia aplastyczna

Jest to rzadki, ale poważny rodzaj anemii spowodowany niewydolnością szpiku kostnego, który przestaje produkować wystarczającą liczbę komórek krwi. Oprócz niedokrwistości występuje również zmniejszenie liczby białych krwinek i płytek krwi.

Przyczyny obejmują:

• Narażenie na promieniowanie jonizujące
• Chemioterapię
• Niektóre leki i toksyny
• Zakażenia wirusowe
• Choroby autoimmunologiczne
• Przyczyny genetyczne

5. Anemia chorób przewlekłych

Jest to drugi najczęstszy typ anemii, występujący w przebiegu różnych chorób przewlekłych, takich jak:

• Choroby zapalne (reumatoidalne zapalenie stawów, toczeń rumieniowaty układowy)
• Choroby nowotworowe
• Przewlekłe zakażenia
• Przewlekła niewydolność nerek
• Przewlekła niewydolność serca

W tym typie anemii dochodzi do zaburzeń w produkcji erytrocytów oraz zmian w metabolizmie żelaza, które nie jest prawidłowo wykorzystywane do produkcji hemoglobiny.

6. Anemia pokrwotoczna

Ten rodzaj anemii jest wynikiem ostrej lub przewlekłej utraty krwi:

• Ostry krwotok (po urazie, podczas operacji)
• Przewlekłe krwawienie (z przewodu pokarmowego, dróg rodnych)

W przypadku ostrej utraty krwi objawy mogą być dramatyczne i zagrażające życiu. Przy przewlekłym krwawieniu objawy rozwijają się powoli, a organizm częściowo adaptuje się do niedokrwistości.

Objawy anemii

Objawy anemii mogą różnić się w zależności od jej przyczyny, nasilenia oraz szybkości rozwoju. Wiele łagodnych przypadków anemii może przebiegać bezobjawowo lub z minimalnymi dolegliwościami. Objawy są zazwyczaj bardziej nasilone, gdy niedokrwistość rozwija się szybko lub jest znacznego stopnia.

Objawy ogólne anemii:

• Osłabienie i zmęczenie, nawet po niewielkim wysiłku
• Bladość skóry i błon śluzowych (wewnętrzna strona powiek, dziąsła)
• Zawroty głowy, zwłaszcza przy zmianie pozycji
• Bóle głowy
• Szybsze bicie serca (tachykardia)
• Duszność, szczególnie przy wysiłku
• Trudności z koncentracją, pogorszenie zdolności poznawczych
• Drażliwość, niepokój
• Utrata apetytu
• Zaburzenia snu
• Zwiększona podatność na infekcje
• Uczucie zimna, szczególnie w dłoniach i stopach

Objawy specyficzne dla różnych typów anemii:

• Anemia z niedoboru żelaza: łamliwe paznokcie, wypadanie włosów, zajady w kącikach ust, wygładzenie języka, spaczone łaknienie
• Anemia megaloblastyczna: zaburzenia neurologiczne (drętwienie i mrowienie kończyn, zaburzenia czucia, problemy z utrzymaniem równowagi), zaburzenia przewodu pokarmowego (biegunki, utrata apetytu, pieczenie języka)
• Anemia hemolityczna: żółtaczka (zażółcenie skóry i białkówek oczu), powiększenie śledziony, ciemne zabarwienie moczu
• Anemia sierpowata: bolesne kryzysy sierpowate, powiększenie śledziony, opóźnienie wzrostu i dojrzewania u dzieci

Diagnostyka anemii

Diagnoza anemii rozpoczyna się od dokładnego wywiadu lekarskiego i badania przedmiotowego. Lekarz pyta o objawy, historię medyczną, dietę, przyjmowane leki oraz występowanie anemii w rodzinie. Następnie przeprowadza badanie przedmiotowe, zwracając szczególną uwagę na bladość skóry i błon śluzowych, tachykardię, szmer sercowy oraz powiększenie śledziony.

Podstawowe badania diagnostyczne obejmują:

1. Morfologię krwi z rozmazem – podstawowe badanie, które dostarcza informacji o liczbie i jakości komórek krwi, w tym:
   • Stężenie hemoglobiny (Hb)
   • Liczba erytrocytów (RBC)
   • Hematokryt (Ht) – stosunek objętości erytrocytów do objętości krwi pełnej
   • Średnia objętość krwinki czerwonej (MCV) – pomaga sklasyfikować anemię jako mikrocytarną, normocytarną lub makrocytarną
   • Średnie stężenie hemoglobiny w krwince (MCHC)
   • Średnia zawartość hemoglobiny w krwince (MCH)
   • Liczba retikulocytów (niedojrzałych erytrocytów) – wskazuje na aktywność szpiku kostnego
2. Badania oceniające gospodarkę żelazem:
   • Stężenie żelaza w surowicy
   • Stężenie ferrytyny (białka magazynującego żelazo)
   • Całkowita zdolność wiązania żelaza (TIBC)
   • Transferyna (białko transportujące żelazo)
   • Nasycenie transferyny żelazem
3. Inne badania laboratoryjne:
   • Stężenie witaminy B12 i kwasu foliowego
   • Bilirubin (podwyższona w anemii hemolitycznej)
   • Badanie kału na krew utajoną (przy podejrzeniu krwawienia z przewodu pokarmowego)
   • Testy funkcji nerek i wątroby
   • Badanie przeciwciał przeciwko komórkom krwi (w podejrzeniu anemii hemolitycznej autoimmunologicznej)

Specjalistyczne badania diagnostyczne:

W zależności od wstępnych wyników i podejrzewanej przyczyny anemii, lekarz może zlecić dodatkowe badania specjalistyczne:

1. Badanie szpiku kostnego – wykonywane w przypadku podejrzenia chorób szpiku, anemii aplastycznej lub niektórych nowotworów
2. Elektroforeza hemoglobiny – przeprowadzana przy podejrzeniu hemoglobinopatii (np. anemia sierpowata, talasemia)
3. Endoskopia przewodu pokarmowego – w poszukiwaniu źródła krwawienia
4. Badania genetyczne – w przypadku podejrzenia wrodzonych form anemii

Leczenie anemii

Strategia leczenia anemii zależy przede wszystkim od jej przyczyny, nasilenia oraz obecności chorób współistniejących. Głównymi celami terapii są:

• Leczenie przyczyny anemii
• Przywrócenie prawidłowego stężenia hemoglobiny
• Zapobieganie powikłaniom

1. Leczenie anemii z niedoboru żelaza

Podstawą leczenia jest suplementacja żelaza, zazwyczaj w postaci doustnych preparatów. Typowa dawka to 100-200 mg żelaza elementarnego dziennie, podzielona na 2-3 porcje. Leczenie kontynuuje się zazwyczaj przez 3-6 miesięcy, aby nie tylko znormalizować poziom hemoglobiny, ale również uzupełnić zapasy żelaza w organizmie.

Najczęściej stosowane preparaty żelaza to:

• Siarczan żelaza
• Glukonian żelaza
• Fumaran żelaza
• Chelaty żelaza (np. diglicynian żelaza) – lepiej tolerowane przez przewód pokarmowy

Zalecenia dotyczące przyjmowania preparatów żelaza:

• Najlepiej przyjmować na czczo lub między posiłkami, ponieważ pokarm może zmniejszać wchłanianie żelaza
• Przyjmowanie z witaminą C zwiększa absorpcję żelaza
• Unikanie jednoczesnego przyjmowania z produktami mlecznymi, herbatą, kawą, które mogą hamować wchłanianie żelaza
• W przypadku nietolerancji żołądkowej można przyjmować po posiłku, choć wchłanianie będzie nieco gorsze

W niektórych przypadkach konieczne jest podawanie żelaza dożylnego:

• Gdy preparaty doustne są źle tolerowane
• Przy zaburzeniach wchłaniania
• Gdy potrzebne jest szybkie uzupełnienie niedoborów żelaza (np. przed planowaną operacją)
• W ciężkiej anemii z niedoboru żelaza

Oczywiście niezbędne jest również leczenie przyczyny niedoboru żelaza, np. krwawienia z przewodu pokarmowego.

2. Leczenie anemii megaloblastycznej

W przypadku niedoboru witaminy B12:

• Domięśniowe iniekcje cyjanokobalaminy (1000 μg): początkowo codziennie przez tydzień, następnie raz w tygodniu przez miesiąc, później raz w miesiącu do końca życia (w przypadku anemii złośliwej)
• Doustna suplementacja witaminy B12 (1000-2000 μg dziennie) – w przypadkach, gdy wchłanianie z przewodu pokarmowego jest zachowane

W przypadku niedoboru kwasu foliowego:

• Suplementacja kwasu foliowego (1-5 mg dziennie) przez kilka miesięcy

3. Leczenie anemii hemolitycznej

Leczenie zależy od przyczyny hemolizy:

• W przypadku anemii autoimmunohemolitycznej: kortykosteroidy, leki immunosupresyjne, w niektórych przypadkach splenektomia (usunięcie śledziony)
• W anemiach wrodzonych: zazwyczaj leczenie objawowe, suplementacja kwasu foliowego, w ciężkich przypadkach przetoczenia krwi
• W anemii sierpowatej: leki przeciwbólowe, nawodnienie, tlen, hydroksymocznik, przetoczenia krwi, w wybranych przypadkach przeszczep szpiku kostnego

4. Leczenie anemii aplastycznej

W zależności od stopnia nasilenia:

• Łagodna anemia aplastyczna: obserwacja i leczenie wspomagające
• Ciężka anemia aplastyczna:
  • Leczenie immunosupresyjne (cyklosporyna, globulina antytymocytowa)
  • Alogeniczny przeszczep szpiku kostnego (szczególnie u młodszych pacjentów)
  • Leczenie wspomagające: przetoczenia krwi, antybiotyki w przypadku infekcji

5. Leczenie anemii chorób przewlekłych

Podstawą jest leczenie choroby podstawowej. W niektórych przypadkach stosuje się:

• Erytropoetynę (zwłaszcza w anemii związanej z przewlekłą chorobą nerek)
• Suplementację żelaza (jeśli współistnieje niedobór żelaza)
• Przetoczenia krwi (w ciężkiej anemii)

6. Leczenie anemii pokrwotocznej

• W przypadku ostrego krwawienia: zatrzymanie krwawienia, uzupełnienie objętości krwi, przetoczenia koncentratu krwinek czerwonych
• W przewlekłym krwawieniu: identyfikacja i leczenie źródła krwawienia, suplementacja żelaza

Przetoczenia krwi

Przetoczenie koncentratu krwinek czerwonych jest zarezerwowane dla ciężkich przypadków anemii, zwłaszcza gdy:

• Stężenie hemoglobiny spada poniżej 6-7 g/dl
• Istnieją objawy niedotlenienia narządów
• Anemia rozwija się bardzo szybko
• Pacjent ma choroby współistniejące (np. chorobę wieńcową, niewydolność serca)

Leczenie wspomagające

Niezależnie od przyczyny anemii, ważne jest:

• Zapewnienie odpowiedniego odżywiania
• Suplementacja niezbędnych witamin i minerałów
• Unikanie nadmiernego wysiłku fizycznego
• Leczenie objawowe (np. leki przeciwbólowe przy bólach głowy)
• Psychologiczne wsparcie dla pacjentów z przewlekłą anemią

Dieta w anemii

Odpowiednia dieta odgrywa istotną rolę w profilaktyce i wspomaganiu leczenia anemii, szczególnie anemii z niedoboru składników odżywczych.

Dieta w anemii z niedoboru żelaza

Produkty bogate w żelazo hemowe (dobrze przyswajalne):

• Czerwone mięso (wołowina, cielęcina)
• Podroby (wątróbka, nerki)
• Ryby i owoce morza

Produkty bogate w żelazo niehemowe (gorzej przyswajalne):

• Rośliny strączkowe (soczewica, fasola, groch)
• Zielone warzywa liściaste (szpinak, jarmuż)
• Pełnoziarniste produkty zbożowe
• Orzechy i nasiona
• Suszone owoce (morele, rodzynki)

Aby zwiększyć wchłanianie żelaza niehemowego, warto:

• Łączyć produkty zawierające żelazo z produktami bogatymi w witaminę C (owoce cytrusowe, papryka, truskawki)
• Unikać picia kawy i herbaty w trakcie posiłków zawierających żelazo
• Ograniczyć spożycie produktów mlecznych w trakcie posiłków bogatych w żelazo

Dieta w anemii megaloblastycznej

Produkty bogate w witaminę B12:

• Mięso, szczególnie wołowina
• Podroby (wątroba, nerki)
• Ryby i owoce morza
• Jaja
• Produkty mleczne

Produkty bogate w kwas foliowy:

• Zielone warzywa liściaste (szpinak, rukola, sałata)
• Brokuły, szparagi
• Warzywa strączkowe
• Owoce cytrusowe
• Produkty pełnoziarniste
• Wątróbka

Osoby na diecie wegetariańskiej lub wegańskiej powinny:

• Regularnie spożywać produkty wzbogacane w witaminę B12
• Rozważyć suplementację witaminy B12
• Dbać o odpowiednią podaż kwasu foliowego z diety

Anemia w różnych grupach wiekowych

Anemia u dzieci

Dzieci są szczególnie narażone na anemię z niedoboru żelaza ze względu na szybki wzrost i rozwój. Niedokrwistość u dzieci może prowadzić do:

• Opóźnienia rozwoju fizycznego
• Zaburzeń rozwoju poznawczego
• Zwiększonej podatności na infekcje
• Zmniejszenia zdolności do nauki i koncentracji

Grupy ryzyka anemii wśród dzieci:

• Wcześniaki i noworodki z niską masą urodzeniową
• Niemowlęta karmione mlekiem krowim przed 12. miesiącem życia
• Dzieci w okresie intensywnego wzrostu (okres dojrzewania)
• Dzieci z jednostronną dietą, unikające mięsa i ryb

Zapobieganie anemii u dzieci obejmuje:

• Karmienie piersią przez pierwsze 6 miesięcy życia
• Wprowadzanie pokarmów uzupełniających bogatych w żelazo po 6. miesiącu życia
• Suplementację żelaza u niemowląt z grupy ryzyka
• Zbilansowaną dietę bogatą w żelazo, witaminę B12 i kwas foliowy

Anemia u kobiet w ciąży

Anemia jest częstym problemem w okresie ciąży ze względu na:

• Zwiększoną objętość krwi (hemodylucja fizjologiczna)
• Zwiększone zapotrzebowanie na żelazo (dla płodu i łożyska)
• Zwiększone zapotrzebowanie na kwas foliowy

Niedokrwistość w ciąży może prowadzić do:

• Zwiększonego ryzyka przedwczesnego porodu
• Niskiej masy urodzeniowej dziecka
• Zwiększonego ryzyka infekcji
• Zwiększonego ryzyka powikłań okołoporodowych

Zapobieganie i leczenie anemii w ciąży:

• Suplementacja żelaza (27-30 mg dziennie)
• Suplementacja kwasu foliowego (400-800 μg dziennie)
• Dieta bogata w żelazo, witaminę B12 i kwas foliowy
• Regularne kontrole poziomu hemoglobiny

Anemia u osób starszych

U osób w podeszłym wieku anemia jest często problemem wieloczynnikowym:

• Niedokrwistość z niedoboru żelaza (często z powodu krwawień z przewodu pokarmowego)
• Niedokrwistość chorób przewlekłych
• Niedokrwistość z niedoboru witaminy B12 (z powodu zaniku błony śluzowej żołądka)
• Niedokrwistość mielodysplastyczna (zaburzenie funkcji szpiku kostnego)

Anemia u osób starszych może:

• Pogorszyć funkcje poznawcze
• Zwiększyć ryzyko upadków
• Pogorszyć jakość życia
• Zwiększyć śmiertelność

Leczenie wymaga dokładnej diagnostyki przyczyny i indywidualnego podejścia.

Powikłania nieleczonej anemii

Nieleczona anemia, zwłaszcza ciężka lub przewlekła, może prowadzić do szeregu powikłań:

Powikłania sercowo-naczyniowe:

• Przerost mięśnia sercowego (kompensacyjny mechanizm zwiększający objętość wyrzutową serca)
• Niewydolność serca (zwłaszcza u osób starszych lub z istniejącymi schorzeniami serca)
• Dusznica bolesna (u osób z chorobą wieńcową)
• Zaburzenia rytmu serca

Powikłania neurologiczne:

• Zawroty głowy i omdlenia
• Zaburzenia poznawcze
• W przypadku anemii z niedoboru witaminy B12: uszkodzenie nerwów obwodowych, rdzenia kręgowego, zaburzenia psychiczne

Inne powikłania:

• Opóźnienie wzrostu i rozwoju u dzieci
• Zwiększona podatność na infekcje
• Obniżona zdolność do pracy i aktywności fizycznej
• Pogorszenie jakości życia
• W ciężkiej anemii: niewydolność wielonarządowa, a nawet śmierć

Profilaktyka anemii

Zapobieganie anemii zależy od jej potencjalnej przyczyny, ale ogólne zasady obejmują:

Dieta:

• Spożywanie zbilansowanych posiłków bogatych w żelazo, witaminę B12 i kwas foliowy
• Dla wegan i wegetarian: odpowiednia suplementacja witaminy B12
• Unikanie jednostronnej diety

Suplementacja:

• Dla kobiet w ciąży: rutynowa suplementacja żelaza i kwasu foliowego
• Dla wcześniaków i niemowląt z grupy ryzyka: suplementacja żelaza
• Dla osób po operacjach bariatrycznych: suplementacja witamin i minerałów

Inne działania profilaktyczne:

• Regularne badania kontrolne, w tym morfologia krwi
• Badania przesiewowe w kierunku krwawień z przewodu pokarmowego u osób w podeszłym wieku
• Prawidłowe leczenie chorób przewlekłych
• Ograniczenie spożycia alkoholu
• Unikanie palenia tytoniu

Profilaktyka jest kluczowa

Anemia to powszechny problem zdrowotny, który może mieć różnorodne przyczyny i manifestować się wieloma objawami. Najczęstszą postacią jest anemia z niedoboru żelaza, związana z niewystarczającą podażą tego pierwiastka w diecie lub jego nadmierną utratą. Inne częste przyczyny to niedobór witaminy B12 i kwasu foliowego, przewlekłe choroby oraz utrata krwi.

Objawy anemii mogą obejmować zmęczenie, osłabienie, bladość, zawroty głowy, bóle głowy oraz przyspieszoną akcję serca. W cięższych przypadkach mogą pojawić się duszność, zaburzenia poznawcze i inne poważne powikłania.

Diagnoza anemii opiera się na wywiadzie lekarskim, badaniu przedmiotowym oraz badaniach laboratoryjnych, z których najważniejsze to morfologia krwi. Leczenie zależy od przyczyny i może obejmować suplementację żelaza, witaminy B12 lub kwasu foliowego, leczenie choroby podstawowej, a w ciężkich przypadkach przetoczenia krwi.

Kluczowe znaczenie ma profilaktyka, obejmująca zbilansowaną dietę bogatą w składniki krwiotwórcze, suplementację u osób z grup ryzyka oraz regularne badania kontrolne. Odpowiednio wcześnie rozpoznana i leczona anemia ma dobre rokowanie, a większość pacjentów odzyskuje pełnię zdrowia.

Bibliografia

1. Cappellini MD, Comin-Colet J, de Francisco A, et al. Iron deficiency across chronic inflammatory conditions: International expert opinion on definition, diagnosis, and management. American Journal of Hematology. 2017;92(10):1068-1078. DOI: 10.1002/ajh.24820
2. Camaschella C. Iron-deficiency anemia. New England Journal of Medicine. 2015;372(19):1832-1843. DOI: 10.1056/NEJMra1401038
3. Means RT Jr. Recent developments in the anemia of chronic disease. Current Hematology Reports. 2003;2(2):116-121. DOI: 10.1007/s11899-003-0004-y
4. Kassebaum NJ, Jasrasaria R, Naghavi M, et al. A systematic analysis of global anemia burden from 1990 to 2010. Blood. 2014;123(5):615-624. DOI: 10.1182/blood-2013-06-508325
5. Stabler SP. Clinical practice. Vitamin B12 deficiency. New England Journal of Medicine. 2013;368(2):149-160. DOI: 10.1056/NEJMcp1113996
6. Auerbach M, Adamson JW. How we diagnose and treat iron deficiency anemia. American Journal of Hematology. 2016;91(1):31-38. DOI: 10.1002/ajh.24201
7. Iolascon A, De Falco L, Beaumont C. Molecular basis of inherited microcytic anemia due to defects in iron acquisition or heme synthesis. Haematologica. 2009;94(3):395-408. DOI: 10.3324/haematol.13619
8. Weiss G, Goodnough LT. Anemia of chronic disease. New England Journal of Medicine. 2005;352(10):1011-1023. DOI: 10.1056/NEJMra041809
9. World Health Organization. Haemoglobin concentrations for the diagnosis of anaemia and assessment of severity. Vitamin and Mineral Nutrition Information System. 2011. DOI: 10.1182/blood-2010-12-327791
10. DeLoughery TG. Microcytic anemia. New England Journal of Medicine. 2014;371(14):1324-1331. DOI: 10.1056/NEJMra1215361
11. Brittenham GM. Disorders of iron homeostasis: iron deficiency and overload. In: Hoffman R, Benz EJ, Silberstein LE, et al., eds. Hematology: Basic Principles and Practice. 7th ed. Philadelphia, PA: Elsevier; 2018:478-490. DOI: 10.1016/B978-0-323-35762-3.00043-3
12. Lopez A, Cacoub P, Macdougall IC, Peyrin-Biroulet L. Iron deficiency anaemia. Lancet. 2016;387(10021):907-916. DOI: 10.1016/S0140-6736(15)60865-0