Glukonian żelaza(II)
Glukonian żelaza(II) jest substancją czynną stosowaną w farmacji. Jest to forma żelaza, która jest wykorzystywana do uzupełniania niedoborów tego pierwiastka w organizmie. Niedobory żelaza mogą hamować wytwarzanie czerwonych krwinek.
Żelazo wchodzi w skład hemoglobiny, mioglobiny, enzymów związanych z łańcuchem oddechowym. Część żelaza jest bezpośrednio wykorzystywana przez komórki układu erytroblastycznego do produkcji hemoglobiny, pozostała część gromadzi się w postaci ferrytyny i hemosyderyny w tkankach, głównie w wątrobie i śledzionie.
Preparaty z glukonianem żelaza(II) wchłaniają się głównie w dwunastnicy i górnym odcinku jelita cienkiego. Wchłanianie żelaza jest odwrotnie proporcjonalne do podanej dawki (im większa dawka, tym mniejsze wchłanianie) oraz proporcjonalne do stopnia niedoboru (im większy niedobór żelaza, tym lepsze wchłanianie). Żelazo, które nie zostanie wchłonięte, wydalane jest z kałem.
W ciągu doby przez złuszczanie komórek nabłonka przewodu pokarmowego i skóry, jak również z potem, w żółci i w moczu wydalane jest około 1 mg żelaza. U kobiet należy uwzględnić również utratę żelaza w trakcie miesiączki. Prawidłowe stężenie żelaza w surowicy wynosi 50–150 μg/ml. Niedobór spotyka się w stanach zwiększonego zapotrzebowania lub w przypadku przewlekłej utajonej utraty krwi.
W przypadku konieczności szybkiego uzupełnienia ogólnoustrojowego zapasu żelaza, nietolerancji preparatów podawanych p.o. lub braku poprawy należy rozważyć pozajelitowe podanie preparatu żelaza.
Wskazania do podawania doustnego: zapobieganie i leczenie niedokrwistości związanej z niedoborem żelaza, m.in. stany niedoboru żelaza związane z utratą krwi (po urazach, przewlekłych krwawieniach, zabiegach operacyjnych, dializach, u kobiet z obfitymi krwawieniami miesiączkowymi), stany zwiększonego zapotrzebowania organizmu na żelazo (w czasie intensywnego wzrostu, w ciąży i okresie karmienia piersią), zaburzenia wchłaniania żelaza (stan po resekcji żołądka, zespół złego wchłaniania, uporczywe biegunki) lub dieta zawierająca niedostateczną ilość żelaza.
Wskazania do podawania pozajelitowego: kliniczna potrzeba szybkiego uzupełnienia ogólnoustrojowego zapasu żelaza brak możliwości zastosowania preparatów doustnych, nieskuteczność (np. w przypadku czynnej choroby zapalnej jelit) lub nietolerancja preparatów podawanych p.o.; rozpoznanie musi opierać się na wynikach badań laboratoryjnych.