Soczewki kontaktowe to wygodna i popularna alternatywa dla okularów, która pozwala na korekcję wad wzroku bez ograniczania pola widzenia i swobody ruchów. Rozwiązanie to oferuje użytkownikom wygodę i elastyczność, której trudno szukać w przypadku tradycyjnych okularów. W tym artykule przyjrzymy się, jak korzystać z soczewek kontaktowych, jakie są ich rodzaje oraz co każdy użytkownik powinien wiedzieć przed ich założeniem.
Czym są i z czego są wykonane soczewki kontaktowe?
Soczewki kontaktowe to małe, cienkie soczewki umieszczane bezpośrednio na powierzchni oka, które służą do korekcji wad wzroku. Historia soczewek kontaktowych sięga początków XX wieku, jednak ich masowa produkcja rozpoczęła się dopiero w latach 70. XX wieku. Początkowo były one twarde i wykonane ze szkła, ale z czasem zaczęto produkować miękkie soczewki z materiałów polimerowych, które zapewniały większy komfort noszenia. Obecnie na rynku dostępne są głównie dwa rodzaje soczewek: twarde i miękkie, wykonane z różnych materiałów, które mają za zadanie poprawić jakość widzenia oraz zapewnić komfort użytkowania.
Twarde soczewki kontaktowe są zazwyczaj wykonane z polimetakrylanu metylu (PMMA) lub pleksiglasu. Są one trwalsze i mogą być używane przez dłuższy czas, jednak ich tlenoprzepuszczalność jest ograniczona, co może prowadzić do dyskomfortu i problemów z oczami. Z tego powodu, twarde soczewki są obecnie rzadziej stosowane i zalecane głównie w przypadkach, gdzie miękkie soczewki nie są odpowiednie, na przykład przy bardzo skomplikowanych wadach wzroku.
Miękkie soczewki kontaktowe, które są obecnie najpopularniejsze, wykonuje się z hydrożelu lub silikonowo-hydrożelu. Hydrożel to polimer, który zawiera wodę, co sprawia, że soczewki są miękkie i elastyczne. Soczewki hydrożelowe są wysoko uwodnione, co zapewnia wysoki poziom komfortu oraz dopasowanie do kształtu oka. Silikonowo-hydrożelowe soczewki kontaktowe to połączenie hydrożelu z silikonem, co zwiększa ich tlenoprzepuszczalność i pozwala na dłuższe noszenie bez ryzyka uszkodzenia oka.
Warto zauważyć, że soczewki kontaktowe wymagają odpowiedniej pielęgnacji i regularnej wymiany, o czym szczegółowo opowiem poniżej.
Sprawdź ulotki i opinie pacjentów o przykładowych lekach stosowanych w okulistyce: stany zapalne oczu np. zapalanie spojówek, czy rogówki (Cortineff ophtalm. 0,1%, Mybracin, Oflodinex, Monoprost, Vizidor Duo, Ikervis, Optilamid, Verkazia, Tobradex, Floxal ), leki na jaskrę - zmniejszenie wysokiego ciśnienia wewnątrz oka (Xalofree, Xalacom, Bimifree Combi, Travatan, Taflotan Multi, Briglau Free), leki na zaćmę (Catalin, ), zaburzenia widzenia (Lucentis).
Jak korzystać z soczewek kontaktowych?
Aby cieszyć się komfortem i bezpieczeństwem ich noszenia, ważne jest, aby stosować się do kilku podstawowych zasad. Przede wszystkim, przed pierwszym użyciem soczewek, konieczna jest konsultacja z okulistą lub optometrystą, który przeprowadzi szczegółowe badanie wzroku i dobierze odpowiedni rodzaj soczewek. Specjalista udzieli również instrukcji dotyczących prawidłowego zakładania, zdejmowania oraz pielęgnacji soczewek.
Zakładanie soczewek wymaga pewnej wprawy, ale jest to proces, który można szybko opanować. Ważne jest, aby przed dotknięciem soczewek dokładnie umyć i osuszyć ręce, aby uniknąć przeniesienia bakterii na powierzchnię soczewki. Soczewkę należy nałożyć na opuszek palca, upewniając się, że ma kształt miseczki, a następnie delikatnie umieścić na oku. Jeśli soczewka jest odwrócona, może powodować dyskomfort lub nawet uszkodzić oko.
Pielęgnacja soczewek jest równie ważna jak ich prawidłowe zakładanie. Po każdym użyciu soczewki należy czyścić i dezynfekować, używając do tego specjalnych roztworów. Należy również regularnie wymieniać soczewki zgodnie z zaleceniami producenta lub specjalisty, aby uniknąć infekcji lub podrażnień oka. Soczewki jednodniowe są wygodną opcją, ponieważ nie wymagają czyszczenia i codziennie stosuje się nową parę.
Istnieją różne rodzaje soczewek kontaktowych, w tym soczewki miękkie, twardo-gazoprzepuszczalne oraz soczewki specjalistyczne, takie jak toryczne czy multifokalne. Wybór odpowiedniego typu zależy od indywidualnych potrzeb i wady wzroku. Soczewki miękkie są najbardziej popularne ze względu na swoją wygodę i łatwość użytkowania, ale dla niektórych osób lepszym wyborem mogą być soczewki twardo-gazoprzepuszczalne, które zapewniają lepszą jakość widzenia.
Noszenie soczewek kontaktowych wiąże się z koniecznością przestrzegania pewnych środków ostrożności. Należy unikać kontaktu soczewek z wodą, co oznacza, że nie powinno się ich nosić podczas kąpieli czy pływania, chyba że używa się specjalnych okularów ochronnych. Ponadto, nie zaleca się spania w soczewkach, chyba że są to soczewki przeznaczone do ciągłego noszenia, zatwierdzone przez specjalistę.
W przypadku wystąpienia jakichkolwiek problemów, takich jak podrażnienie oka, zaczerwienienie, ból lub zaburzenia widzenia, należy natychmiast zdjąć soczewki i skonsultować się z lekarzem. Regularne wizyty kontrolne u specjalisty są niezbędne, aby monitorować zdrowie oczu i ewentualnie dostosować plan korekcji wzroku.
Jakie wady wzroku korygują soczewki kontaktowe?
Soczewki pozwalają na korekcję różnych wad wzroku. Wśród nich znajduje się krótkowzroczność, znana również jako miopia, gdzie obraz skupia się przed siatkówką, co powoduje trudności z widzeniem obiektów oddalonych. Nadwzroczność, czyli dalekowzroczność, charakteryzuje się problemami z wyraźnym widzeniem przedmiotów znajdujących się blisko, gdyż promienie świetlne skupiają się za siatkówką. Astygmatyzm to wada, przy której niesymetryczna krzywizna rogówki lub soczewki oka prowadzi do zniekształconego widzenia. Prezbiopia, zwana starczowzrocznością, jest związana z wiekiem i polega na utracie zdolności oka do ostrego widzenia z bliska, co jest efektem zmniejszenia elastyczności soczewki oka.
Czy każdy może nosić soczewki?
Przeciwwskazania do stosowania soczewek kontaktowych obejmują stany zapalne oczu, niektóre choroby i zaburzenia hormonalne, zespół suchego oka, wiek, nietolerancję soczewek oraz specyficzne środowisko pracy. Szacuje się, że od 5 do 7% populacji nie może ich używać z powodu różnych przeciwwskazań lub nietolerancji, które mogą objawiać się pieczeniem, łzawieniem, szczypaniem oraz odczuwaniem gwałtownych skurczów oka. Warto zaznaczyć, że soczewki kontaktowe wymagają indywidualnego doboru przez okulistę lub optometrystę po przeprowadzeniu badania wzroku w lampie szczelinowej, które pozwala określić parametry soczewek odpowiednie dla danego pacjenta. Producenci soczewek wprowadzają na rynek innowacyjne rozwiązania, które zmniejszają liczbę osób, dla których soczewki są niewskazane, jednak wciąż istnieją ograniczenia do ich stosowania.
Rodzaje soczewek kontaktowych
Istnieje wiele rodzajów soczewek kontaktowych, dostosowanych do różnych potrzeb i preferencji użytkowników. Podstawowym podziałem jest ten na soczewki twarde i miękkie. Soczewki twarde, znane również jako sztywne przepuszczalne dla gazów (RGP), są wykonane z materiałów, które pozwalają na przepływ tlenu do rogówki oka. Są one zalecane dla osób z nieregularną krzywizną rogówki lub poważnymi wadami wzroku, a także dla tych, którzy cierpią na zespół suchego oka, ponieważ nie absorbują łez tak jak soczewki miękkie.
Miękkie soczewki kontaktowe to obecnie najczęściej wybierana opcja. Są one wykonane z hydrożelu lub silikonu hydrożelowego, co sprawia, że są one bardziej elastyczne i wygodne w noszeniu. Dostępne są w różnych wariantach, w tym jednodniowe, dwutygodniowe, miesięczne, a nawet kwartalne. Soczewki jednodniowe są szczególnie polecane dla osób, które cenią sobie wygodę i higienę, ponieważ po jednym dniu użytkowania są one wyrzucane, co eliminuje potrzebę ich czyszczenia i przechowywania.
Innym ważnym aspektem jest materiał, z którego wykonane są soczewki. Soczewki wykonane z hydrożelu silikonowego zapewniają wyższą przepuszczalność tlenu w porównaniu do tradycyjnych hydrożelowych soczewek, co może przyczynić się do lepszego zdrowia i komfortu oczu. Ponadto, istnieją soczewki specjalistyczne, takie jak te przeznaczone do ortokorekcji, które są noszone w nocy i mają za zadanie korygować wadę wzroku podczas snu, co pozwala na bezsoczewkowe widzenie w ciągu dnia.
Kolorowe soczewki kontaktowe to kolejna kategoria, która pozwala na zmianę wyglądu oczu, a także korygowanie wady wzroku. Są one dostępne w szerokiej gamie kolorów i wzorów, co sprawia, że mogą być używane zarówno dla celów estetycznych, jak i korekcyjnych. Ważne jest jednak, aby pamiętać, że wszystkie soczewki kontaktowe, niezależnie od rodzaju, powinny być dobierane przez specjalistę po dokładnym badaniu wzroku i ocenie potrzeb pacjenta.
Podsumowując, soczewki kontaktowe to doskonały wybór dla osób ceniących komfort i naturalny wygląd, oferują wiele możliwości dla osób z wadami wzroku, ale wymagają one świadomego i odpowiedzialnego podejścia. Wybór odpowiedniego rodzaju soczewek, ich regularna wymiana i właściwa pielęgnacja to podstawowe kroki, które zapewnią komfort i bezpieczeństwo ich użytkowania. Zawsze należy konsultować się z okulistą lub optometrystą, aby dobrać soczewki najlepiej odpowiadające indywidualnym potrzebom i stylowi życia pacjenta. Soczewki kontaktowe są niezwykle ważnym wynalazkiem, który umożliwił wielu osobom z wadami wzroku prowadzenie normalnego życia bez konieczności noszenia okularów.
Źródła / bibliografia:
- American Academy of Opththalmology – „Contact Lenses for Vision Correction” – https://www.aao.org/eye-health/glasses-contacts/contact-lens-102
- U.S. Centers for desease control and prevention – „About Contact Lenses” – https://www.cdc.gov/contact-lenses/about/index.html
- Podstawy stosowania soczewek kontaktowych; Ewa Oleszczyńska-Prost – http://www.okulistykadziecieca.pl/images/Okulistyka_dla_student%C3%B3w_-_soczewki_kontaktowe.pdf
- Soczewki kontaktowe w praktyce okulistycznej oraz powikłania.; Stefania Szymankiewicz – Wydawnictwo: Oftal
Naszych publikacji nie należy traktować jako wytycznych postępowania medycznego w stosunku do każdego pacjenta. O postępowaniu medycznym, w tym o zakresie i częstotliwości badań diagnostycznych i/lub procedur terapeutycznych decyduje lekarz, zgodnie ze wskazaniami medycznymi, które ustala po zapoznaniu się ze stanem pacjenta. Lekarz podejmuje decyzję indywidualnie w porozumieniu z pacjentem.
Zobacz także spis leków stosowanych w okulistyce. Znajdziesz tu między innymi wykaz leków na jaskrę, leki stosowane w leczeniu zaćmy, lekarstwa na zapalenie spojówek, a także rozmaite krople do oczu oraz maści i żele stosowane w chorobach oczu.
