Czym jest jaskra i jak należy ją leczyć?

Jaskra jest neurodegeneracyjną chorobą oczu prowadzącą do uszkodzenia nerwu wzrokowego oraz komórek siatkówki, czemu towarzyszą ubytki w polu widzenia. Przyczyną tego jest za wysokie ciśnienie panujące w gałce ocznej. W jaki sposób leczy się jaskrę?

Przyczyny jaksry

Do głównych przyczyn rozwoju opisywanej choroby zalicza się:

  • występowanie jaskry w najbliższej rodzinie,
  • krótkowzroczność,
  • niskie ciśnienie ogólne krwi,
  • zaburzenia krążenia obwodowego,
  • zaburzenia gospodarki tłuszczowej,
  • przewlekła sterydopatia.

Wyróżnia się dwa główne rodzaje jaskry: pierwotną (jej wystąpienia nie poprzedza żadna choroba oczu) oraz wtórną (stanowić może ona przykład zaburzeń w mikrokrążeniu, przebytego zapalenia wewnątrzgałkowego czy choroby ogólnej). Kolejny podział obejmuje jaskrę prostą, z otwartym kątem przesączania, która może przebiegać z normalnym albo wysokim ciśnieniem śródgałkowym i ostrą, z wąskim kątem przesączania, której ataki objawiają się nudnościami, wymiotami oraz bólami głowy.

Nasilenie ryzyka rozwoju jaskry oraz jej częstość rośnie wraz z wiekiem. Szanse na wyleczenie są tym większe, im szybciej uda się ją zdiagnozować i im szybciej wdroży się stosowną terapię. Jest to jednak trudne, ze względu na mało uchwytne, w szczególności w początkowym stadium choroby, objawy. By ustrzec się przed rozwojem jaskry, należy regularnie odwiedzać okulistę. Dotyczy to w szczególności osób cierpiących na krótkowzroczność.

jaskra choroba oczu

Leki stosowane w leczeniu jaskry

Na początkowym etapie leczenia jaskry wykorzystuje się preparaty stosowane miejscowo, głównie roztwory proste oraz złożone w postaci kropli do oczu dostępnych na receptę. Bardziej zaawansowana postać choroby albo stan nieulegający poprawie wymagać będzie natomiast interwencji chirurgicznej albo laserowej.

W leczeniu farmakologicznym opisywanej dolegliwości stosuje się wybrane preparaty z grupy beta-blokerów, sympatykomimetyków, inhibitorów anhydrazy węglanowej i parasympatykomimetyki i pochodne prostaglandyn. W ostrych napadach jaskry zastosowanie znaleźć mogą również niektóre diuretyki osmotyczne.

Każdy z wspomnianych leków przeciwjaskrowych ma za zadanie w sposób trwały i efektywny zredukować ciśnienie śródgałkowe do optymalnej wartości, głównie przez ograniczenie produkcji cieczy wodnistej i ułatwienie jej odpływu oraz transportu. Jako że jaskra jest schorzeniem o charakterze przewlekłym, leczenie farmakologicznie trwa przeważnie wiele lat, nierzadko do końca życia pacjenta. Wymienione preparaty nie są w stanie cofnąć zaistniałych uszkodzeń siatkówki oraz nerwu wzrokowego – mogą one jedynie ograniczyć albo zahamować postęp choroby.

Warto zdawać sobie sprawę z faktu, iż długoletnie stosowanie leków przeciwjaskrowych może się przyczynić do rozwoju objawów uczulenia w oku. Niekiedy dochodzi także do osłabienia reakcji na leczenie lub nasilenia objawów choroby – podwójnego widzenia czy opadania powiek. Używanie kropli do oczu znajdujących się w wielorazowych pojemnikach, może stwarzać niebezpieczeństwo rozwoju bakteryjnego zapalenia rogówki, w związku z czym zalecane są ich jednodawkowe postaci. Uwaga! Preparatów przeciwjaskrowych nie należy zakraplać do oka wówczas, gdy mamy założone soczewki kontaktowe.

Na Polskim rynku znajduje się obecnie sporo leków stosowanych w leczeniu jaskry, oto przykładowe z nich: ArucomRozaduoBimifreeBimaroz, GanfortXaloptic Free, Viztrav, TravatanSturiban, SimbrinzaRozaprost.

Reklama

Leki blokujące receptory beta-adrenergiczne

Preparaty te stosuje się głównie w leczeniu jaskry prostej. Oddziałują one na receptory beta zlokalizowane w różnych częściach gałki ocznej, drobnych naczyniach źrenicy i nerwie wzrokowym. Przed redukcję produkcji cieczy wodnistej, w skuteczny sposób obniżają one ciśnienie śródgałkowe, nie wpływając na szerokość źrenic czy akomodację oka. Należy je podawać nie częściej niż 2 razy na dobę, jako że czas ich działania jest długi. Wskazaniem do ich stosowania jest głównie jaskra wtórna o zróżnicowanej etiologii.

Leki z grupy sympatykomimetyków

Zasada działania tych preparatów jest zbliżona do opisanych powyżej beta-adrenolityków, w związku z czym podaje się je przy przeciwwskazaniach do stosowania wspomnianych związków lub jako leczenie wspomagające w połączeniu z innymi preparatami redukującymi ciśnienie wewnątrzgałkowe.

Jednym z nich jest brymonidyna, która stosowana jest w długoterminowym leczeniu jaskry tak w monoterapii, jak i leczeniu skojarzonym z beta-blokerami. Podaje się ją w postaci winianu, dwa razy na dobę, po jednej kropli.

Druga z substancji, apraklonidyna, stosowana jest głównie w celu zapobiegania wzrostowi ciśnienia śródgałkowego, do którego dochodzi po zabiegach chirurgicznych w gałce ocznej. Równie często jest on wykorzystywany w ostrych napadach jaskry. Roztwór apraklonidyny podawany jest 3 razy w ciągu dnia.

Dipiweryna

Jest ona pochodną adrenaliny, która znacznie łatwiej od niej przenika przez rogówkę oka, ulegając szybkiej hydrolizie do macierzystego związku, który poprawia odpływ cieczy wodnistej na skutek stymulacji receptorów beta-adrenergicznych. Wykorzystuje się ją w jaskrze z otwartym kątem przesączania. Jedną kroplę roztworu podaje się co 12 godzin.

Inhibitory anhydrazy węglanowej

Do grupy tej zalicza się:

  • Acetazolamid – jedyny stosowany ogólnie inhibitor anhydrazy węglowodanowej. Wykorzystywany jest on przeważnie w ostrych napadach jaskry, w szczególności w krótkotrwałych leczeniu przedoperacyjnym, które ma na celu redukcję ciśnienia śródgałkowego u osób dorosłych.
  • Dorzolamid – wykorzystuje się go głównie w przewlekłym leczeniu jaskry z otwartym kątem przesączania. Podawany jest miejscowo tak w monoterapii, jak i razem z beta-adrenolitykami. Nie oddziałuje na rozszerzenie źrednic czy akomodację oka. Jego 2% roztwór jest aplikowany 3 razy na dobę.
  • Brynzolamid – lek zbliżony do dorzolamidu. Stosuje się go w postaci podawanego 2 razy dziennie 1% roztworu.

Inne substancje stosowane w leczeniu jaskry to m.in.:

Naszych publikacji nie należy traktować jako wytycznych postępowania medycznego w stosunku do każdego pacjenta. O postępowaniu medycznym, w tym o zakresie i częstotliwości badań diagnostycznych i/lub procedur terapeutycznych decyduje lekarz, zgodnie ze wskazaniami medycznymi, które ustala po zapoznaniu się ze stanem pacjenta. Lekarz podejmuje decyzję indywidualnie w porozumieniu z pacjentem.