Leki a alkohol – interakcje i możliwe działania niepożądane

Prawdopodobnie każdy słyszał o tym, że niektórych leków nie powinno się łączyć z alkoholem, a w przypadku pewnej grupy substancji jest to wręcz zakazane. Alkohol jest związkiem toksycznym, wywierającym negatywny wpływ na organizm; przede wszystkim wchodzi w interakcje z różnymi farmaceutykami, mogąc tworzyć niebezpieczne związki, zagrażające zdrowiu i życiu. Pamiętaj, że alkohol+leki to nigdy nie jest dobre połączenie!

Pani doktorze, a czy mogę pić alkohol?

To pytanie jest często zadawane przez pacjentów, gdy zostanie im zapisane jakieś specjalistyczne leczenie. Czasami, zamiast zapytać się lekarza, poszukują informacji w internecie o możliwych interakcjach z alkoholem i bywa, że trafiają na różne, często sprzeczne wiadomości.

Efekt spożywania alkoholu podczas kuracji wcale nie musi być od razu widoczny. C₂H₆O (alkohol etylowy, etanol) sam w sobie wywiera szkodliwe działanie na wątrobę, nerki, układ krwionośny czy mózg. W połączeniu z substancjami znajdującymi się w lekach efekty toksyczne mogą się potęgować. Niektóre z nich widoczne są bardzo szybko, jak na przykład po połączeniu leków uspokajających – benzodiazepin z alkoholem (może dojść nawet do zatrzymania oddechu), inne widoczne są po wielu dniach stosowania, miesiącach, a nawet latach. Popijając paracetamol alkoholem, można sobie trwale zniszczyć wątrobę, ale efekt ten nie ujawni się od razu, co jest niezwykle zdradliwe, ponieważ wiele osób myśli, że skoro nie ma bezpośrednich interakcji, to tak naprawdę nie ma zagrożenia.

Z jakimi lekami nie wolno łączyć alkoholu?

Najlepiej ograniczyć spożycie alkoholu podczas przyjmowania jakichkolwiek leków, to najbezpieczniejsze rozwiązanie. Czasami jednak wypada napić się do towarzystwa albo po prostu człowieka nachodzi chęć na wieczorne piwko – i co wtedy? Czy przyjmując popularne leki bez recepty, należy przestrzegać takiego samego rygoru, jak będąc na kuracji antybiotykowej?

Do popularnych leków bez recepty, których bezwzględnie nie powinno się łączyć z alkoholem należą:

• Paracetamol – drinkowanie i leczenie kaca tabletkami przeciwbólowymi uszkadza wątrobę.
• Aspiryna – już sama w sobie działa podrażniająco na śluzówkę żołądka, a łączona z alkoholem może w dłuższej perspektywie przyczynić się do wrzodów żołądka i krwawień z układu pokarmowego.
• Ibuprofen – choć jest stosunkowo bezpieczny, w połączeniu z etanolem może podrażniać błonę śluzową żołądka.
• Furagina – popularny lek moczopędny na infekcje dróg moczowych. Furagina przyjmowana wraz z alkoholem blokuje w wątrobie enzym dehydrogenazę aldehydową, która rozkłada aldehyd octowy do mniej toksycznego kwasu octowego. Może dojść do zatrucia aldehydem i wystąpienia niebezpiecznych objawów: rozszerzenia naczyń krwionośnych, wzmożonej potliwości, nagłego spadku ciśnienia, zaburzeń oddychania, lęków, wymiotów, nudności itd.
• Kodeina – jest substancją znajdującą się w wielu tabletkach i syropach na kaszel. W połączeniu z etanolem wzmaga senność, wywołuje otumanienie i otępienie, może nawet doprowadzić do depresji układu oddechowego i uduszenia.

Alkohol a antybiotyki

Antybiotyki to jedne z tych leków, których absolutnie nie wolno łączyć z etanolem. Już jeden drink osłabia działanie antybiotyków, a terapia przestaje być efektywna. Niektóre antybiotyki mogą wchodzić w niebezpieczne interakcje z C₂H₆O i powodować uszkodzenie wątroby i nerek, nudności, wymioty, bóle głowy i serca, a nawet drgawki. Aldehyd octowy gromadzący się w dużych ilościach może być przyczyną poważnych zatruć. Nie warto więc ryzykować.

Szczególną ostrożność należy zachować zwłaszcza podczas przyjmowania antybiotyków grupy imidazoli (metronidazol, tinidazol), sulfonamidów (kotrimoksazol), a także cefalosporyn, ponieważ może po nich wystąpić efekt disulfiramowy, czyli podobny do tego, jaki ma miejsce po zastosowaniu tzw. wszywki alkoholowej z disulfiramu.

Oczywiście nie wszystkie antybiotyki wymagają 100% trzeźwości, ale lepiej zachować ostrożność, a w razie wątpliwości zapytać lekarza o możliwe działania niepożądane.

Uwaga!

Nigdy nie wolno odstawiać antybiotyku z powodu planowanej imprezy. Skuteczność leku polega na jego regularnym stosowaniu i przyjęciu pełnej, zapisanej dawki. Zaprzestanie przyjmowania antybiotyku lub przerwa w leczeniu mogą doprowadzić do zaostrzenia infekcji.

Alkohol a leki przeciwdepresyjne, na uspokojenie i na sen

Kolejną grupą farmaceutyków, które nie lubią się z alkoholem, są antydepresanty i leki uspokajające. Niektóre środki przeciwdepresyjne mogą podwyższać ciśnienie krwi i nasilać toksyczne działanie alkoholu, natomiast leki nasenne, zwłaszcza benzodiazepiny i ich pochodne mogą powodować senność, powodować rozkojarzenie, czy nawet wywoływać depresję oddechową. Połączenie benzodiazepin i barbituranów oraz alkoholu może skończyć się śmiercią z powodu uduszenia.

Leki przeciwhistaminowe a alkohol

Niektóre leki przeciwalergiczne mogą wywoływać uczucie zmęczenia i senność. W połączeniu z etanolem objawy te ulegają nasileniu. Nie zalecane są połączenia takie jak Clatra a alkohol czy Allegra a alkohol, ze względu na możliwość zawrotów głowy, senności upośledzenia psychoruchowego.

Do innych leków, których nie należy łączyć z alkoholem należą m.in.: Neurovit, gdyż występuje zmniejszone wchłanianie leku, Maxon ze względu na opóźnienie czasu reakcji, czy Zinnat ze względu na zmniejszenie działania leku oraz możliwość wystąpienia drgawek.

Bierzesz leki – odstaw alkohol

Zagłębiając się w ulotki większości leków, można znaleźć informację o tym, że przyjmowanie ich z alkoholem nie jest zalecane. Oznacza to, że nie występują groźne interakcje, ale ze względu na możliwe długofalowe skutki, lepiej ograniczyć picie w trakcie kuracji.

Żródła / Bibliografia:

1. „Interakcje alkoholu z lekami”, tłum. Justyna Kotlicka, Rok: 2000, Czasopismo: „Alkohol i Nauka”, nr 8.
2. “Harmful Interactions: Mixing Alcohol with Medicinesę”, National Institute on Alcohol Abuse and Alcoholism, http://pubs.niaaa.nih.gov/publications/Medicine/medicine.htm
3. Agnieszka Pochrzęst-Motyczyńska, Brałeś leki? Nie pij alkoholu!, Serwis Zdrowie [dostęp: 16.02.2017] https://zdrowie.pap.pl/byc-zdrowym/brales-leki-nie-pij-alkoholu
4. PAP/rynekaptek.pl, Alkohol + leki to niebezpieczne połączenie, [dostęp: 01.01.2018], http://www.rynekaptek.pl/farmakologia/alkohol-leki-to-niebezpieczne-polaczenie,23848.html