Pandemia koronawirusa to, w ostatnich latach, główny problem zdrowotny, ekonomiczny i społeczny na całym świecie. Ciężki przebieg COVID-19 daje się zaobserwować u coraz młodszych pacjentów. Mimo że śmiertelność wśród zarażonych koronawirusem w Polsce wynosi tylko trzy procent, a wiele osób przechodzi COVID-19 bezobjawowo, problemy pacjentów nie kończą się od razu po wypisaniu ze szpitala. Wciąż nie odkryto niezawodnego sposobu leczenia choroby. Największą szansą na zlikwidowanie wpływu koronawirusa na organizm jest immunizacja, czyli wzmocnienie odporności organizmu. Cały świat pracuje nad szczepionkami na COVID-19, które pomogłyby zwalczyć niebezpieczny patogen.
Mimo że u większości osób zakażonych udaje się zwalczyć COVID-19, wciąż istnieje ryzyko wystąpienia licznych powikłań, z którymi zainfekowani mogą się borykać jeszcze długo po wyzdrowieniu.
Najczęstsze powikłania po przebyciu COVID-19
Najcześciej obserwowane powikłania u dorosłych pacjentów, to przede wszystkim długoterminowe osłabienie przypominające zespół chronicznego zmęczenia, zwany również CFS. Dotyka ono zarówno osoby, które ciężko przechodziły infekcję koronawirusem, jak i tych którzy chorowali bezobjawowo. Osłabienie organizmu jest spowodowane zaburzeniami systemu odpornościowego, wywołanymi na skutek przebycia infekcji. Do wyczerpania ustroju przyczynia się również stan zapalny, który utrzymuje się w organizmie jeszcze na długo po przebytej chorobie. Potwierdzają to badania opublikowane przez ekspertów z Trinity College, położonego w Irlandii.
Kolejnym często spotykanym powikłaniem po przejściu COVID-19 jest tak zwana „mgła mózgowa”. Nie jest to medyczne określenie, ale dobrze definiuje towarzyszące zainfekowanym pacjentom objawy. Są to problemy z komunikacją, zaburzenia orientacji, niemożność skoncentrowania uwagi na jednej czynności przez dłuższy okres czasu oraz skłonność do zapominania.
Innymi powikłaniami, które często można spotkać u pacjentów po przebyciu infekcji, są problemy sercowo-naczyniowe. Objawiają się one nierównym i przyspieszonym biciem serca, przypominającym arytmię oraz przewlekłymi bólami w klatce piersiowej. U osób, które mają już za sobą COVID-19, mogą pojawić się duszności przy zwiększonym wysiłku. Skutki uboczne tego typu trwają nawet do sześćdziesięciu dni po wyzdrowieniu i pojawiają się nawet u tych pacjentów, którzy łagodnie przechodzili chorobę.
Po przebyciu COVID-19 pacjenci często zgłaszają utrzymujące się osłabienie zmysłów węchu i smaku. Nietypowym i nieco rzadziej spotykanym powikłaniem po infekcji koronawirusem, jest odczuwanie nieprzyjemnych zapachów, przypominających dym papierosowy, stęchliznę, spaleniznę lub chemikalia. Dotyczy to przede wszystkim pacjentów, którzy podczas choroby utracili węch i smak. Czasami u rekonwalescentów pojawia się także parosmia, czyli zmiana przyjemnych dotąd w odbiorze bodźców zapachowych na nieprzyjemne i odpychające.
Rzadsze powikłania występujące u dorosłych
Po przebyciu COVID-19 występują także inne powikłania, rzadziej zgłaszane przez pacjentów. Jest to między innymi zespół Guillaina-Barrego, który jest powikłaniem neurologicznym. Przyczynia się on do ogólnego osłabienia masy mięśniowej w organizmie. Takie skutki uboczne pojawiają się u tych ozdrowieńców, którzy podczas przebywania choroby ucierpieli z powodu uszkodzenia nerwów obwodowych. Specjaliści alarmują, by nie bagatelizować symptomów zespołu Guillaina-Barrego. W przypadku rekonwalescentów, u których podczas infekcji obserwowano wyraźne problemy układu oddechowego, osłabienie mięśni odpowiadających za poprawne oddychanie może mieć poważne, a nawet śmiertelne konsekwencje.
Po wyzdrowieniu z COVID-19 można zauważyć także zakrzepy w naczyniach krwionośnych. Ich pojawienie się może skutkować wystąpieniem zawału serca, udaru mózgu oraz niewydolności płuc lub nerek.
Powikłania występujące u dzieci
Mimo że choroba COVID-19 dotyka głównie osoby w podeszłym wieku, zdarza się, że zarażają się również dzieci. Dotąd uważano, że najmłodsi przechodzą infekcję bezobjawowo i łagodnie. W opinii publicznej wykształciło się zdanie, że dzieci stanowią jedynie zagrożenie dla starszych, ponieważ nieświadomie przenoszą wirusa. Badania donoszą, że coraz częściej także u dzieci pojawiają się groźne powikłania po przebytej chorobie. Najczęściej spotykanym problemem jest wieloukładowy zespół zapalny, zwany także PIMS-TS. Jego objawy to między innymi wysoka gorączka utrzymująca się co najmniej trzy dni oraz zaczerwienienia pojawiające się w okolicy języka i warg. Symptomy świadczące o wystąpieniu PIMS-TS to także wymioty, biegunki, bóle brzucha, wysypka obejmująca kończyny i zapalenie spojówek. Poza już wymienionymi oznakami wieloukładowego zespołu zapalnego mogą wystąpić także objawy neurologiczne takie jak: silne bóle głowy, niedowład nerwów obwodowych, drgawki oraz śpiączka. Zespół PIMS-TS może również wywoływać zapalenie mięśnia sercowego.
Podsumowanie
Jeśli po przebyciu choroby COVID-19 pacjent zauważy u siebie długotrwałe pogarszanie się stanu zdrowia lub inne objawy, mogące być powodem do niepokoju, powinien niezwłocznie zgłosić się do specjalistycznej poradni. Nawet te osoby, które przeszły chorobę bezobjawowo powinny pozostać wyczulone na wyżej wymienione objawy, by nie doprowadzić do poważniejszych uszkodzeń organizmu.
Naszych publikacji nie należy traktować jako wytycznych postępowania medycznego w stosunku do każdego pacjenta. O postępowaniu medycznym, w tym o zakresie i częstotliwości badań diagnostycznych i/lub procedur terapeutycznych decyduje lekarz, zgodnie ze wskazaniami medycznymi, które ustala po zapoznaniu się ze stanem pacjenta. Lekarz podejmuje decyzję indywidualnie w porozumieniu z pacjentem.