COVID-19 – najnowsze informacje, objawy i metody leczenia

Pandemia COVID-19, mimo że nie znajduje się już w centrum uwagi medialnej, wciąż pozostaje istotnym wyzwaniem dla zdrowia publicznego na całym świecie. Po ponad pięciu latach od jej wybuchu, koronawirus SARS-CoV-2 nadal ewoluuje, tworząc nowe warianty i podwarianty, które powodują kolejne fale zachorowań. Choć obecnie choroba ma zazwyczaj łagodniejszy przebieg dzięki nabytej odporności populacyjnej i szczepieniom, wciąż stanowi poważne zagrożenie dla osób z grup ryzyka. Najnowsze dane wskazują na zmieniający się obraz kliniczny infekcji, pojawienie się nowych objawów oraz wyzwania związane z dostępnością skutecznych leków przeciwwirusowych. Jednocześnie trwają intensywne badania nad długoterminowymi następstwami zakażenia, znanymi jako „long COVID”, które dotykają znaczący odsetek osób po przebytej infekcji. Znajomość aktualnych informacji na temat COVID-19 pozostaje kluczowa dla skutecznej ochrony zdrowia własnego i publicznego.

Najnowsze informacje o koronawirusie w 2025 roku

Obecna sytuacja epidemiologiczna COVID-19 w Polsce i na świecie uległa znaczącej zmianie w porównaniu z początkowymi fazami pandemii. Według najnowszych danych z marca 2025 roku, w Polsce potwierdzanych jest około 3-4 tysięcy przypadków COVID-19 tygodniowo. Jest to liczba znacznie niższa niż podczas szczytów pandemii, jednak wskazująca na ciągłą obecność wirusa w populacji.

Od początku pandemii w Polsce oficjalnie odnotowano ponad 6,7 miliona zakażeń i ponad 120 tysięcy zgonów z powodu COVID-19. Eksperci podkreślają jednak, że rzeczywiste liczby mogą być znacznie wyższe. Światowa Organizacja Zdrowia szacuje, że globalna liczba zgonów może sięgać nawet 20 milionów, co stanowiłoby trzykrotność oficjalnie zgłoszonych przypadków.

W 2025 roku dominującymi wariantami wirusa są ewoluujące podwarianty Omikronu. W Stanach Zjednoczonych przeważa obecnie odmiana XEC, natomiast w Polsce i Europie obserwujemy różne podwarianty, w tym JN.1 (nazywany potocznie „flirtem”). Warianty te charakteryzują się zwiększoną zakaźnością, ale często wywołują łagodniejszy przebieg choroby u osób z nabytą odpornością.

Co istotne, po ponad pięciu latach badań naukowcy wciąż nie mają jednoznacznej odpowiedzi na pytanie o pochodzenie wirusa. Dwie główne teorie – naturalnego przeskoku ze zwierząt na ludzi na targu w Wuhan oraz wycieku z laboratorium badawczego – pozostają nierozstrzygnięte, a dostęp do kluczowych danych jest ograniczony.

Współczesne objawy koronawirusa – jak zmieniły się w 2025 roku

Obraz kliniczny zakażenia koronawirusem SARS-CoV-2 uległ znaczącym zmianom od początkowych faz pandemii. W 2025 roku objawy COVID-19 są często łagodniejsze i bardziej zbliżone do typowego przeziębienia lub grypy, szczególnie u osób zaszczepionych lub z przebytym wcześniej zakażeniem.

Według brytyjskiego Biura Statystycznego (UK ONS), do najczęstszych objawów COVID-19 w 2025 roku należą:

• Katar (występuje u około 31% pacjentów)
• Kaszel (23% pacjentów)
• Ból głowy (20% pacjentów)
• Osłabienie lub zmęczenie (19% pacjentów)
• Ból mięśni (16% pacjentów)
• Ból gardła (13% pacjentów)

Co ciekawe, charakterystyczne dla wcześniejszych wariantów objawy, takie jak utrata węchu i smaku, występują obecnie znacznie rzadziej. Warto zauważyć, że poszczególne warianty wirusa mogą powodować nieco odmienne zestawy objawów. Na przykład, wariant JN.1 przyniósł dwa nowe symptomy, które wcześniej nie były kojarzone z COVID-19:

• Zaburzenia snu (występują u około 10% zakażonych)
• Zaburzenia lękowe (również około 10% pacjentów)

Te nietypowe objawy mogą wynikać z dwóch przyczyn: stresu związanego z kolejną infekcją SARS-CoV-2 lub bezpośredniego wpływu wariantu JN.1 na mózg pacjentów.

Należy podkreślić, że choć dla większości osób COVID-19 ma obecnie łagodniejszy przebieg, wariant JN.1 może wciąż powodować ciężką chorobę, włącznie z zapaleniem płuc, szczególnie u osób z grup wysokiego ryzyka.

Diagnostyka COVID-19 – aktualne metody wykrywania koronawirusa

W diagnostyce zakażeń SARS-CoV-2 w 2025 roku nadal stosuje się trzy podstawowe rodzaje testów:

1. Testy molekularne (genowe, PCR) – pozostają złotym standardem diagnostycznym, wykrywając materiał genetyczny wirusa. Charakteryzują się najwyższą czułością i mogą wykryć infekcję na bardzo wczesnym etapie.
2. Testy antygenowe – szybkie i względnie tanie, ale mniej czułe niż testy molekularne. Wykrywają białka (antygeny) wirusa. Jak zauważa dr Dzieciątkowski, testy antygenowe często wykrywają zakażenie dopiero w 3-4 dobie od pojawienia się objawów, gdy miano wirusa jest wystarczająco wysokie.
3. Testy serologiczne – wykrywają przeciwciała wytworzone przez organizm w odpowiedzi na zakażenie. Są przydatne do określenia, czy pacjent przebył COVID-19 w przeszłości, ale nie do diagnozowania aktywnej infekcji.

Ważnym elementem diagnostyki u pacjentów z cięższym przebiegiem choroby są badania laboratoryjne oceniające parametry stanu zapalnego i krzepnięcia krwi, w tym:

• D-dimery
• Białko C-reaktywne (CRP)
• Fibrynogen
• Ferrytyna
• Dehydrogenaza mleczanowa (LDH)
• Liczba neutrofilów i limfocytów

W diagnostyce obrazowej COVID-19 stosuje się głównie:

• Badanie rentgenowskie (RTG) klatki piersiowej
• Tomografię komputerową płuc

Tomografia komputerowa jest szczególnie cenna w ocenie zaawansowania zmian zapalnych w płucach, zwłaszcza we wczesnej fazie choroby, gdy zmiany mogą nie być jeszcze widoczne w badaniu RTG.

Long COVID – długoterminowe następstwa zakażenia

Jednym z najbardziej niepokojących aspektów COVID-19, który stał się przedmiotem intensywnych badań w ostatnich latach, jest tzw. „long COVID” lub zespół post-COVID. Są to długotrwałe objawy utrzymujące się przez wiele tygodni, a nawet miesięcy po przebyciu ostrej fazy choroby.

Według najnowszych badań przeprowadzonych przez University College London, najczęstszym objawem long COVID jest ból w różnych postaciach – bóle głowy, stawów i brzucha – zgłaszany przez 26,5% uczestników badania. Inne powszechne długoterminowe skutki obejmują:

• Przewlekłe zmęczenie
• Problemy neuropsychologiczne (lęk i depresja)
• „Mgłę mózgową” – problemy z koncentracją i pamięcią
• Duszności i zadyszkę
• Problemy sercowo-naczyniowe
• Bóle mięśni i stawów

Szczególnie narażoną grupą są seniorzy. Jak wyjaśnia prof. Katarzyna Wieczorowska-Tobis z Uniwersytetu Medycznego w Poznaniu, u osób starszych COVID-19 może prowadzić do zaostrzenia istniejących chorób przewlekłych, takich jak niewydolność serca. U około połowy seniorów pojawiają się zaburzenia psychiczne, spada sprawność funkcjonalna i zwiększa się ryzyko upadków.

Niepokojącym aspektem jest fakt, że long COVID może wystąpić nawet u osób, które przechodziły ostrą fazę zakażenia łagodnie, i może dotknąć ludzi w każdym wieku. Naukowcy wciąż nie rozumieją w pełni mechanizmów powodujących long COVID, co utrudnia opracowanie skutecznych metod leczenia.

Leczenie COVID-19 – dostępne opcje terapeutyczne

Leczenie COVID-19 w 2025 roku opiera się na kilku filarach:

1. Leczenie objawowe – w przypadku łagodnego przebiegu choroby, gdy pacjent nie wymaga hospitalizacji, stosuje się leki przeciwgorączkowe, przeciwbólowe oraz nawodnienie.
2. Leki przeciwwirusowe – kluczowe w leczeniu pacjentów z grup ryzyka ciężkiego przebiegu. Najskuteczniejszym lekiem jest obecnie Paxlovid (nirmatrelwir z rytonawirem), który znacząco zmniejsza ryzyko hospitalizacji i zgonu, jeśli zostanie podany w ciągu 5 dni od wystąpienia objawów.

Niestety, dostęp do leków przeciwwirusowych w Polsce jest ograniczony. Paxlovid, mimo rekomendacji Rady Przejrzystości AOTMiT z 2023 roku, wciąż nie jest refundowany. Obecnie koszt pełnej, pięciodniowej kuracji wynosi około 6-7 tysięcy złotych, co czyni lek praktycznie niedostępnym dla większości pacjentów.

Prof. Dzieciątkowski zwraca uwagę, że Polska jest jednym z nielicznych krajów Unii Europejskiej, gdzie ten skuteczny lek przeciwwirusowy nie jest refundowany. Sytuacja ta jest szczególnie problematyczna dla pacjentów z grup wysokiego ryzyka, takich jak osoby z wielochorobowością, zaburzeniami odporności po transplantacjach czy przechodzące chemioterapię.

3. Tlenoterapia i wspomaganie oddychania – w przypadkach ciężkiego przebiegu COVID-19 z niewydolnością oddechową stosuje się terapię tlenem i, jeśli to konieczne, wentylację mechaniczną.
4. Leki przeciwzapalne i immunomodulujące – w ciężkich przypadkach stosowane są glikokortykosteroidy oraz leki biologiczne, które mają na celu opanowanie nadmiernej reakcji zapalnej organizmu (tzw. „burzy cytokinowej”).

Profilaktyka – jak chronić się przed COVID-19 w 2025 roku

Mimo że ostra faza pandemii minęła, wciąż warto stosować środki ostrożności, szczególnie w okresach zwiększonej liczby zachorowań:

1. Szczepienia – pozostają najskuteczniejszą metodą zapobiegania ciężkiemu przebiegowi choroby. Choć nie zapobiegają całkowicie zakażeniu, znacząco zmniejszają ryzyko hospitalizacji i zgonu. Obecnie trwają prace nad szczepionkami nowej generacji, które mają zapewniać lepszą i dłuższą ochronę.
2. Higiena rąk – regularne mycie rąk wodą z mydłem przez co najmniej 20 sekund lub używanie środków dezynfekujących na bazie alkoholu.
3. Maseczki ochronne – choć nie są już obowiązkowe, warto rozważyć ich noszenie w zatłoczonych miejscach, zwłaszcza w sezonie infekcyjnym, szczególnie przez osoby z grup ryzyka.
4. Wentylacja pomieszczeń – regularne wietrzenie zmniejsza stężenie aerozoli zawierających cząsteczki wirusa w powietrzu.
5. Dystans społeczny – unikanie bliskiego kontaktu z osobami przejawiającymi objawy infekcji.
6. Izolacja w przypadku wystąpienia objawów – osoby z objawami infekcji powinny pozostać w domu, aby nie narażać innych.

Jak podkreśla prof. Ernest Kuchar, specjalista chorób zakaźnych, lekarze nadal używają maseczek podczas kontaktu z pacjentami, aby zmniejszyć ryzyko transmisji wirusa. Jest to szczególnie ważne w kontekście nie tylko COVID-19, ale również innych chorób zakaźnych, których liczba przypadków wzrosła w ostatnim czasie, takich jak grypa, krztusiec czy odra.