Powszechne stosowanie prądu elektrycznego jako źródła energii wpływa na wszystkie obszary naszego życia. W większości wypadków pozytywnie. Od dziecka uczymy się wszyscy prawidłowego obchodzenia z prądem i urządzeniami nim zasilanymi. Do porażenia prądem w otaczającym nas mikroświecie dochodzi bardzo rzadko, warto jednak wiedzieć, jak w takich sytuacjach postępować. Nasza wiedza i umiejętność może uratować komu życie.
Porażenie prądem elektrycznym
Porażenie prądem elektrycznym jest reakcją fizjologiczną powstałą na skutek przepływu prądu elektrycznego przez nasz ludzki lub zwierzęcy organizm. Występuje wówczas, gdy tkanki ciała zetkną się ze źródłem energii elektrycznej. Najczęściej przyczyną porażenia jest prąd o napięciu 22V. Ludzkie tkanki radzą sobie dość dobrze ze słabymi impulsami prądu elektrycznego, takimi które nie przekraczają ułamka 1mA i 1V obecnymi na skutek napięć pomiędzy tkankami, ale oddziaływanie na skórę zewnętrznego prądu elektrycznego prowadzi do porażenia, poparzenia, spalenia tkanek, utraty przytomności a nawet śmierci.
Najczęstsze przyczyny porażenia prądem
Najczęstszymi przyczynami porażenia prądem elektrycznym jest niewłaściwe obchodzenie się z elektrycznymi urządzeniami należącymi do gospodarstwa domowego. Nierzadko przyczyną porażenia jest nadmierne wyeksploatowanie niektórych urządzeń, odwlekanie w czasie ich serwisowania. Niektóre z urządzeń mogą posiadać wady konstrukcyjne, z których właściciel nie zdaje sobie sprawy. Poza miejscem pracy czy zamieszkania do porażenia prądem dochodzi np. poprzez kontakt z liniami wysokiego napięcia. Do tej grupy wypadków zalicza się również porażenie na skutek wyładowań atmosferycznych.
Objawy porażenia prądem elektrycznym
Najbardziej skrajnym objawem porażenia prądem elektrycznym jest utrata przytomności i śmierć. Osoba porażona prądem upada na ziemię, kurcząc gwałtownie ręce. Miejsce bezpośredniego operowania prądu pozostawia na skórze ślady oparzenia. Najbardziej widoczne objawy przejawiają się :
- bólem
- śladami poparzenia skóry
- zaburzeniami oddychania
- utratą przytomności
Skutki porażenia prądem elektrycznym
Skutki porażenia prądem elektrycznym oraz ich trwałość dla ludzkiego organizmu zależy od wielu czynników. Do porażenia może dojść zarówno na skutek operowania prądu stałego jak i przemiennego, ten ostatni jest zdecydowanie bardziej niebezpieczny i brzemienny w skutki. Udowodniono również, że wrażliwość kobiet na działanie prądu jest większa niż mężczyzn. Znaczenie będzie miała wysokość napięcia prądu. Gdy napięcie przekracza 100V, nasza skóra całkowicie mu się poddaje. Na powstałe skutki porażenia ma również znaczenie czas oddziaływania prądu na nasze ciało. Jeżeli jest to przedział czasu oscylujący między 0,1 a 0,5s skutki kontaktu z prądem nie muszą być znaczące. Na późniejszy proces leczenia osoby porażonej prądem ma również wpływ droga przepływu przez ciało impulsu wzbudzonego prądu. Największe konsekwencje porażenia występują u osób, u których prąd przeszedł drogę: ręka:plecy, ręka:ręka, ręka:nogi. Dla ogólnego stanu pacjenta po porażeniu ma również znaczenie poziom wilgotności skóry w momencie przenikania przez skórę prądu, wilgotna skóra nie jest w stanie stawić oporu impulsowi.
Osoba porażona prądem elektrycznym doznaje gwałtownego skurczu mięśni, który powoduje, że nie jest ona w stanie samodzielnie uwolnić się od źródła impulsu. Skurcz ustępuje dopiero wówczas, gdy nastąpi przerwanie kontaktu i ustanie przepływ prądu. To dlatego częstym, bezpośrednim skutkiem porażenia, są zwichnięcia i połamania nóg czy rąk. Innym skutkiem działania prądu jest oparzenie miejsca wnikania i ujścia prądu, w skrajnych przypadkach te okolice ciała mogą ulec martwicy. U osoby rażonej prądem może dojść do zatrzymania oddechu, a nawet zatrzymania pracy serca i to one prowadzą bezpośrednio do utraty przytomności a nawet śmierci.
Jak pomóc osobie porażonej prądem?
Pierwszy najważniejszym wskazaniem w akcji ratunkowej osoby porażonej prądem elektrycznym jest zasada niedotykania jej do czasu, aż zostanie odłączona całkowicie od źródła prądu. Należy więc odłączyć/wykręcić bezpieczniki i wyjąć z gniazdka elektrycznego wtyczkę urządzenia będącego przyczyną porażenia. Dla bezpieczeństwa własnego należy użyć do tego celu przedmiotu, który z natury rzeczy nie przewodzi prądu: drewnianego lub plastikowego przedmiotu.
Następnie można przystąpić do bezpośredniej pomocy zaczynając od wezwania karetki pogotowia. Jeżeli osoba poszkodowana jest nieprzytomna i nie odniosła obrażeń kręgosłupa powinno się ułożyć ją w pozycji bocznej. Gdy nie wykazuje oznak życia należy wykonać sztuczne oddychanie i masaż serca. Jeżeli poszkodowany ma przyspieszone tętno, dreszcze a skóra pozostaje zimna i blada trzeba ułożyć go w pozycji przeciwwstrząsowej -położyć na plecach z nogami uniesionymi do góry.
Naszych publikacji nie należy traktować jako wytycznych postępowania medycznego w stosunku do każdego pacjenta. O postępowaniu medycznym, w tym o zakresie i częstotliwości badań diagnostycznych i/lub procedur terapeutycznych decyduje lekarz, zgodnie ze wskazaniami medycznymi, które ustala po zapoznaniu się ze stanem pacjenta. Lekarz podejmuje decyzję indywidualnie w porozumieniu z pacjentem.
