1% spirytusowy roztwór fioletu gencjanowego Gemi

1% Spirytusowy Roztwór Fioletu Gencjanowego Gemi to płyn na skórę o działaniu odkażającym. Zawiera 1g fioletu gencjanowego na 100g płynu, a substancjami pomocniczymi są etanol 96% i woda oczyszczona. Roztwór działa bakteriobójczo, przeciwgrzybiczo, przeciwpasożytniczo i ogranicza wydzielanie ropy. Zalecany jest do odkażania i dezynfekcji w stanach zapalnych skóry, ranach sączących i owrzodzeniach. Jest dostępny bez recepty.

2% spirytusowy roztwór fioletu gencjanowego Gemi

2% spirytusowy roztwór fioletu gencjanowego Gemi to produkt leczniczy w formie roztworu spirytusowego. Stosuje się go do odkażania skóry w przypadku stanów zapalnych, ran sączących i owrzodzeń. Substancją czynną jest chlorek metylorozanilinowy, znany również jako fiolet gencjanowy. Produkt jest dostępny bez recepty.

Aciclovir Hasco

Aciclovir Hasco to lek, który zawiera substancję czynną acyklowir. Acyklowir hamuje namnażanie wirusów z grupy Herpes. Lek jest stosowany w leczeniu zakażeń skóry i błon śluzowych wywołanych przez wirus opryszczki pospolitej (Herpes simplex), włącznie z opryszczkowym zakażeniem narządów płciowych (zakażenia pierwotne i nawracające). Jest również stosowany do zapobiegania nawrotom opryszczki pospolitej u pacjentów z prawidłową odpornością oraz do zapobiegania zakażeniom wywołanym przez wirus opryszczki pospolitej u pacjentów ze zmniejszoną odpornością. Aciclovir Hasco jest dostępny na receptę.

Aciclovir Hikma

Aciclovir Hikma to lek przeciwwirusowy, który zawiera substancję czynną acyklowir. Jest stosowany w leczeniu zakażeń wywołanych przez wirusy opryszczki, ospy wietrznej i półpaśca. Lek jest dostępny na receptę.

Aciclovir Jelfa

Aciclovir Jelfa to iniekcja przeznaczona do stosowania w leczeniu opryszczki pospolitej i jej powikłań u osób z upośledzoną odpornością. Zastosowanie: Zakażenia opryszczkowe skóry i błon śluzowych ( Herpes simplex typu I i II ) oraz ich nawroty u chorych z niedoborami immunologicznymi.

Aciclovir Ziaja

Aciclovir Ziaja to lek w postaci kremu, który zawiera substancję czynną acyklowir o działaniu przeciwwirusowym. Jest stosowany w miejscowym leczeniu nawrotowej opryszczki warg i twarzy, wywołanej przez wirusa opryszczki pospolitej (Herpes simplex). Acyklowir działa silnie na wirusa Herpex simplex (HSV) typu 1 i 2 oraz wirusa półpaśca. Po wniknięciu do komórek zakażonych wirusem opryszczki, acyklowir ulega fosforylacji do postaci czynnej – trójfosforanu acyklowiru. Lek jest dostępny bez recepty.

Acix

Acix to lek przeciwwirusowy zawierający acyklowir jako substancję czynną 12. Lek jest stosowany w leczeniu zakażeń wywołanych przez wirusy opryszczki, takie jak opryszczka wargowa, narządów płciowych, ospy wietrznej i półpaśca. Preparat jest dostępny na receptę i jest stosowany w postaci proszku do sporządzania roztworu do wstrzykiwań.

Dermopur

Dermopur to lek w postaci pudru leczniczego, który zawiera substancję czynną benzokainę. Wykazuje działanie miejscowo znieczulające, ściągające i wysuszające. Stosowany jest w stanach wysiękowych i zapalnych skóry, takich jak wypryski, wyprysk dziecięcy, wysypka pęcherzykowa w ospie wietrznej, półpaścu, skazy wysiękowe, świerzbiączka, potówki, pokrzywki, stany po ukąszeniach owadów oraz trądzik młodzieńczy. Lek jest dostępny bez recepty.

Hascovir

Hascovir to lek przeciwwirusowy, który zawiera substancję czynną acyklowir. Jest stosowany w leczeniu zakażeń skóry i błon śluzowych wywołanych przez wirus opryszczki pospolitej, w tym opryszczkowego zakażenia narządów płciowych. Hascovir jest również stosowany w zapobieganiu nawrotom opryszczki pospolitej u osób z prawidłową odpornością oraz w zapobieganiu zakażeniom wywołanym przez wirus opryszczki pospolitej u osób z upośledzoną odpornością. Lek jest dostępny na receptę.

Hascovir Control

Hascovir Control to lek przeciwwirusowy, który jest dostępny bez recepty. Substancją czynną leku jest acyklowir, który hamuje namnażanie wirusów z grupy Herpes. Lek Hascovir Control stosuje się w leczeniu nawrotowej opryszczki warg i twarzy wywołanej przez wirus opryszczki pospolitej (Herpes simplex) u dorosłych.

Heviran

Heviran to lek przeciwwirusowy, którego substancją czynną jest acyklowir. Stosowany jest w leczeniu zakażeń skóry i błon śluzowych wywoływanych przez wirus opryszczki pospolitej, zapobieganiu nawrotom opryszczki, a także w leczeniu zakażeń, które wywoływane są przez wirus ospy wietrznej i półpaśca. Heviran dostępny jest na receptę.

Heviran Comfort

Heviran Comfort to lek przeciwwirusowy, którego substancją czynną jest acyklowir. Jest stosowany w leczeniu nawrotowej opryszczki warg i twarzy wywołanej przez wirus opryszczki pospolitej (Herpes simplex) u dorosłych. Lek ten jest dostępny bez recepty.

Heviran PPH

Heviran PPH to lek przeciwwirusowy, który zawiera substancję czynną acyklowir. Jest stosowany w leczeniu zakażeń skóry i błon śluzowych wywołanych przez wirus opryszczki pospolitej (Herpes simplex), w tym pierwotnego i nawracającego opryszczkowego zakażenia narządów płciowych. Lek dostępny jest na receptę.

Octenisept

Octenisept to lek o działaniu antyseptycznym, który zawiera oktenidynę i fenoksyetanol. Jest przeznaczony do stosowania na skórę i błony śluzowe u niemowląt, dzieci i dorosłych. Octenisept jest skuteczny w przypadku małych, powierzchownych ran, otarć, zadrapań, a także ran pooperacyjnych. Jest dostępny bez recepty. Wskazania do stosowania obejmują krótkotrwałe zabiegi antyseptyczne związane z raną, śluzówką i graniczącą z nią skórą, przed zabiegami diagnostycznymi i operacyjnymi.

Pudroderm

Pudroderm to lek w postaci zawiesiny stosowany na skórę. Zawiera substancje czynne: tlenek cynku, mentol i benzokainę. Działa ściągająco, wysuszająco i przeciwświądowo. Stosowany jest w stanach zapalnych skóry z wysypką, świądem i obrzękiem, a także po ukąszeniach owadów. Może być również stosowany pomocniczo w ospie wietrznej i półpaścu. Lek jest dostępny bez recepty.

Leki na ospę wietrzną i półpasiec – lista leków

Czym są ospa wietrzna i półpasiec?

Ospa wietrzna i półpasiec to choroby wywoływane przez ten sam patogen – wirus Herpesvirus varicella zoster (VZV). Choć dotykają różnych grup wiekowych i mają odmienną charakterystykę, ich leczenie farmakologiczne opiera się na podobnych zasadach. Wirus VZV przenosi się głównie drogą kropelkową lub przez bezpośredni kontakt z wykwitami skórnymi osoby chorej.

Ospa wietrzna – charakterystyka i objawy

Ospa wietrzna (varicella) to wysoce zakaźna choroba wirusowa, która najczęściej występuje u dzieci w wieku przedszkolnym, choć może dotknąć osoby w każdym wieku. Infekcja przebiega zazwyczaj łagodniej u dzieci, natomiast u dorosłych może mieć cięższy przebieg i prowadzić do poważniejszych powikłań.

Typowe objawy ospy wietrznej

  • Charakterystyczna wysypka przechodząca w pęcherzyki i krosty
  • Intensywny świąd skóry
  • Powiększenie węzłów chłonnych potylicznych i karkowych
  • Bóle głowy
  • Gorączka (zwykle do 38,5°C)
  • Utrata apetytu
  • Ogólne osłabienie organizmu

Przebieg ospy wietrznej

  1. 1-2 dni przed pojawieniem się wysypki mogą wystąpić objawy grypopodobne
  2. Następnie pojawiają się swędzące, zaczerwienione plamki, na których tworzą się pęcherzyki z płynem
  3. Zmiany początkowo zajmują skórę głowy i tułowia, następnie ramiona i nogi
  4. Wysypka wychodzi rzutami w ciągu pierwszych 3-4 dni
  5. Po 2-3 dniach pęcherzyki przekształcają się w krostki
  6. Po kolejnych 3-4 dniach krostki zasychają w strupki
  7. Strupki odpadają pozostawiając drobne, przejściowe blizny i przebarwienia

Zakaźność ospy wietrznej

Ospa wietrzna jest wysoce zakaźna – ryzyko zarażenia dla osób w bezpośrednim kontakcie sięga nawet 90%. Chory zaraża od 48 godzin przed wystąpieniem wysypki aż do zaschnięcia ostatnich zmian w strupki (zwykle około 7 dni). Czas od zakażenia do wystąpienia pierwszych objawów wynosi średnio 14 dni. Po przebytej infekcji większość osób uzyskuje dożywotnią odporność.

Półpasiec – reaktywacja wirusa

Półpasiec (herpes zoster) to choroba będąca wynikiem reaktywacji wirusa ospy wietrznej, który po pierwotnym zakażeniu pozostaje w stanie uśpienia w zwojach nerwowych. Do reaktywacji może dojść po latach, szczególnie w okresach obniżonej odporności organizmu.

Charakterystyczne objawy półpaśca

  • Jednostronna, pasmowa wysypka ograniczona do obszaru unerwionego przez jeden nerw czuciowy
  • Bolesność w miejscu zmian skórnych, często poprzedzająca pojawienie się wysypki
  • Pieczenie, swędzenie i mrowienie w dotkniętym obszarze
  • Przechodzenie wysypki w grudki, pęcherzyki i krostki
  • Dolegliwości bólowe w zaatakowanych obszarach (neuralgia)
  • Gorączka i ogólne złe samopoczucie

W niektórych przypadkach ból może utrzymywać się przez miesiące po ustąpieniu zmian skórnych – jest to tzw. neuralgia popółpaścowa, stanowiąca jedno z najpoważniejszych powikłań choroby.

Zakaźność półpaśca

Półpasiec jest znacznie mniej zakaźny niż ospa wietrzna. Osoba z półpaścem zaraża tylko wtedy, gdy na jej skórze znajduje się niezaschnięta wysypka. Wirus może rozprzestrzeniać się poprzez bezpośredni kontakt z płynem z pęcherzyków. Zarażeniu mogą ulec jedynie osoby, które nie przechorowały ospy wietrznej – u nich rozwinie się ospa, a nie bezpośrednio półpasiec.

Farmakoterapia ospy wietrznej i półpaśca

Leki przeciwwirusowe

Leki przeciwwirusowe stanowią podstawę farmakoterapii zarówno ospy wietrznej, jak i półpaśca. Ich działanie polega na hamowaniu replikacji wirusa, co prowadzi do skrócenia czasu trwania choroby oraz zmniejszenia nasilenia objawów.

Najczęściej stosowane leki przeciwwirusowe

  • Acyklowir – dostępny w formie doustnej i dożylnej, stosowany w leczeniu obu chorób. Preparaty z acyklowirem w niższych dawkach (200 mg i 400 mg) dostępne są bez recepty (np. Heviran Comfort, Heviran Comfort Max), a w wyższych (800 mg) oraz w postaci zastrzyków – wyłącznie na receptę.
  • Walacyklowir – prolek acyklowiru o lepszej biodostępności po podaniu doustnym, dostępny na receptę
  • Famcyklowir – wykazuje skuteczność szczególnie w leczeniu półpaśca
  • Brywudyna – stosowana głównie w leczeniu półpaśca

Leczenie przeciwwirusowe jest najskuteczniejsze, gdy zostanie rozpoczęte w ciągu pierwszych 48-72 godzin od pojawienia się objawów. W przypadku półpaśca oraz ciężkich postaci ospy u dorosłych i dzieci powyżej 12. roku życia, często zaleca się zastosowanie leków przeciwwirusowych. Obecnie brak wystarczających dowodów na skuteczność acyklowiru w leczeniu ospy u młodszych dzieci.

Leki przeciwbólowe i przeciwgorączkowe

W przypadku obu chorób istotnym elementem terapii jest leczenie objawowe, w tym zwalczanie bólu i gorączki.

Rekomendowane preparaty

  • Paracetamol – podstawowy lek przeciwbólowy i przeciwgorączkowy, bezpieczny zarówno dla dzieci, jak i dorosłych
  • Metamizol – w przypadkach silniejszego bólu

Uwaga: W leczeniu objawów zarówno ospy wietrznej jak i półpaśca należy unikać preparatów na bazie ibuprofenu, gdyż mogą one prowadzić do rozwoju nadkażeń bakteryjnych skóry. Nie zaleca się również stosowania kwasu acetylosalicylowego (aspiryny) u dzieci z ospą wietrzną ze względu na ryzyko wystąpienia zespołu Reye’a.

Leki przeciwświądowe

Świąd towarzyszący wysypce może być bardzo dokuczliwy, zwłaszcza u dzieci. W jego łagodzeniu pomocne są leki przeciwhistaminowe.

Najczęściej stosowane preparaty

  • Cetyryzyna
  • Loratadyna
  • Desloratadyna
  • Hydroksyzyna – dodatkowo ma działanie uspokajające
  • Fenistil – działa przeciwświądowo

Leki stosowane w neuralgii popółpaścowej

W przypadku utrzymującego się bólu neurologicznego po przebyciu półpaśca (neuralgia popółpaścowa) stosuje się:

  • Gabapentynę
  • Pregabalinę
  • Amitryptylinę
  • Duloksetynę
  • Lidokainę w plastrach

Miejscowe leczenie zmian skórnych

Preparaty odkażające

Do odkażania zmian skórnych w przebiegu ospy wietrznej i półpaśca zaleca się stosowanie:

  • Octeniseptu
  • Oktaseptalu
  • Nadmanganianu potasu (do kąpieli)

Preparaty łagodzące świąd i przyspieszające gojenie

  • Pudry płynne (np. Pudroderm, Puder płynny) – zawierają znieczulającą benzokainę, chłodzący mentol i wysuszający zmiany tlenek cynku
  • Specjalistyczne pianki łagodzące świąd (np. Poxclin Bodymousse, Poxclin Coolmousse, Virasoothe)
  • Kremy nawilżające przyspieszające gojenie i zapobiegające bliznowaceniu (np. Linoderm, Linomag, Alantan)

Preparaty homeopatyczne

W leczeniu uzupełniającym mogą być stosowane preparaty homeopatyczne:

W przypadku półpaśca:

  • Arsenicum Album 9CH – przy zlewających się pęcherzykach z uczuciem pieczenia
  • Rhus Toxicodendron 9CH – przy silnie swędzących pęcherzykach
  • Mezereum 9CH – przy pęcherzykach z gęstą, białą lub żółtawą treścią ropną
  • Ranunculus Bulbosus 9CH – przy dużych pęcherzykach z domieszką krwi
  • Hypericum Perforatum 15CH – przy silnym bólu zakończeń nerwowych

W przypadku ospy wietrznej:

  • Rhus Toxicodendron 9CH – w stadium pojawiania się pęcherzyków
  • Croton Tiglium 9CH – w stadium pojawiania się pęcherzyków
  • Mezereum 9CH – w momencie pojawienia się strupków
  • Sulfur Iodatum 15CH – pod koniec wysypki

Profilaktyka farmakologiczna

Szczepienia ochronne

Skuteczną metodą zapobiegania ospie wietrznej i pośrednio półpaścowi są szczepienia ochronne:

Szczepionki przeciw ospie wietrznej

  • Zalecane szczególnie dzieciom, ale także dorosłym, którzy nie przebyli ospy wietrznej
  • Szczepionkę (np. Varilix) można podawać już od 9. miesiąca życia
  • Szczepienie składa się z dwóch dawek, podawanych w odstępie co najmniej 6 tygodni
  • W Polsce szczepienie nie jest obowiązkowe i w większości przypadków jest pełnopłatne
  • Refundowane dla dzieci uczęszczających do żłobka
  • Szczepienie warto rozważyć szczególnie w przypadku starszych dzieci i dorosłych, zwłaszcza kobiet planujących ciążę, którzy nie chorowali na ospę

Szczepionki przeciw półpaścowi

  • Przeznaczone dla osób powyżej 50. roku życia
  • Zalecane również młodszym dorosłym (≥18 lat) o zwiększonym ryzyku zachorowania
  • Obecnie dostępna szczepionka Shingrix – schemat szczepienia składa się z dwóch dawek
  • Refundowana dla pacjentów w wieku 65 lat i starszych o zwiększonym ryzyku zachorowania
  • Wysoce skuteczna – zmniejsza ryzyko zachorowania na półpasiec o >90% oraz ryzyko neuralgii popółpaścowej o 91,2%
  • U osób, które zachorowały na półpasiec mimo szczepienia, czas utrzymywania się bólu skraca się o 38,5%

Immunoglobulina varicella-zoster (VZIG)

Stosowana jako profilaktyka poekspozycyjna u osób z grupy wysokiego ryzyka ciężkiego przebiegu ospy wietrznej:

  • Noworodków matek, które zachorowały na ospę wietrzną na krótko przed porodem
  • Osób z niedoborami odporności
  • Kobiet w ciąży, które nie przechodziły ospy wietrznej

Grupy ryzyka ciężkiego przebiegu choroby

Ospa wietrzna

  • Osoby dorosłe (szczególnie powyżej 20. roku życia)
  • Kobiety w ciąży
  • Pacjenci z obniżoną odpornością i stosujący leczenie immunosupresyjne
  • Noworodki, których matki zachorowały na ospę na krótko przed porodem

Półpasiec

  • Osoby po 50. roku życia (ryzyko wzrasta z wiekiem – po 85. roku życia wynosi aż 50%)
  • Pacjenci z osłabioną odpornością
  • Osoby przyjmujące leki immunosupresyjne
  • Pacjenci cierpiący na choroby osłabiające układ odpornościowy, takie jak nowotwory czy AIDS

Potencjalne powikłania

Powikłania ospy wietrznej

  • Nadkażenie bakteryjne zmian skórnych
  • Zapalenie płuc
  • Zapalenie mózgu, móżdżku lub opon mózgowo-rdzeniowych

Powikłania półpaśca

  • Neuralgia popółpaścowa – przewlekły ból w miejscu występowania wysypki, pomimo jej ustąpienia
  • Nadkażenia zmian skórnych
  • Pogorszenie ostrości widzenia lub utrata wzroku w przypadku półpaśca ocznego (zajęcie przez wirusa pierwszej gałęzi nerwu trójdzielnego)
  • Zaburzenia słuchu, np. jednostronny ubytek słuchu w przypadku półpaśca usznego (zajęcie przez wirusa nerwu słuchowego)

Higiena i postępowanie podczas choroby

Zalecenia higieniczne

  • Codzienne kąpiele zapobiegające zakażeniom zmian skórnych i łagodzące świąd
  • Kąpiele nie powinny być zbyt długie
  • Do kąpieli można dodać nadmanganian potasu (kilka kryształków, aby woda miała jasnoróżowy kolor)
  • Po kąpieli należy delikatnie osuszyć skórę czystym ręcznikiem

Zalecenia dla osób z półpaścem

  • Mając półpaśca można wychodzić z domu
  • Zaleca się przykrywanie wysypki odzieżą, co zmniejsza zaraźliwość dla otoczenia

Kiedy skontaktować się z lekarzem?

W przypadku podejrzenia ospy wietrznej lub półpaśca należy skonsultować się z lekarzem, szczególnie gdy:

  • Choroba dotyczy osoby dorosłej
  • Pacjentem jest dziecko poniżej 1. roku życia
  • Choroba występuje u kobiety w ciąży
  • Pacjent ma obniżoną odporność
  • Wysypka jest bardzo nasilona lub obejmuje oczy
  • Pojawiają się objawy powikłań (silny ból głowy, sztywność karku, trudności w oddychaniu)
  • Występuje wysoka gorączka nie ustępująca po lekach przeciwgorączkowych

Fakty i mity

Czy półpasiec przejdzie sam?

W przebiegu półpaśca często wystarczające może być leczenie objawowe, jednak leki przeciwwirusowe mogą zmniejszyć nasilenie i czas trwania choroby. Leczenia szpitalnego w wyniku powikłań półpaśca wymaga około 1-4% chorych, głównie osoby starsze i z osłabionym układem odpornościowym.

Czy dziecko może zachorować na półpaśca?

Choć jest to rzadkie, dziecko które przechorowało ospę wietrzną, może zachorować na półpaśca. W przypadku podejrzenia choroby warto udać się do lekarza.

Czy półpasiec sygnalizuje nowotwór?

Wystąpienie półpaśca nie wskazuje na rozwój choroby nowotworowej. Mit ten może wynikać z faktu, że osoby z nowotworem lub w trakcie chemioterapii są bardziej narażone na zachorowanie i chorują częściej niż osoby zdrowe.