Ascofer to lek dostępny bez recepty, który zawiera żelazo w postaci glukonianu żelaza II. Jest stosowany do uzupełniania niedoborów żelaza w organizmie. Niedobory tego pierwiastka mogą hamować wytwarzanie czerwonych krwinek. Wskazany jest w stanach niedoboru żelaza związanych z utratą krwi, stanach zwiększonego zapotrzebowania organizmu na żelazo (np. u dzieci w czasie intensywnego wzrostu, w czasie ciąży i karmienia piersią), a także w stanach związanych z zaburzeniami wchłaniania lub dietą zawierającą za mało żelaza.
Doustny lek stosowany w okresach niedoboru żelaza u dorosłych będącego wynikiem utraty krwi lub w okresie ciąży i karmienia piersią. Zawiera trójwartościowe żelazo w postaci związanej z białkiem.
Ferrum Lek to lek zawierający żelazo, dostępny na receptę. Jest stosowany w celu zapobiegania i leczenia niedoboru żelaza o różnej przyczynie, głównie w leczeniu niedokrwistości z niedoboru żelaza. Lek ten jest dostępny w różnych formach, takich jak tabletki do rozgryzania i żucia, syrop oraz roztwór do wstrzykiwań. Dawkowanie jest indywidualne i zależy od stopnia niedoboru żelaza.
Sorbifer Durules to lek w postaci tabletek o przedłużonym uwalnianiu, zawierający siarczan żelaza i kwas askorbowy. Substancje te dostarczają i ułatwiają wchłanianie żelaza przez organizm. Lek stosowany jest w leczeniu niedokrwistości z niedoboru żelaza, utajonego niedoboru żelaza oraz profilaktycznie w okresie ciąży. Jest dostępny na receptę.
Tardyferon to lek zawierający siarczan żelaza, który jest często stosowany w leczeniu niedokrwistości z niedoboru żelaza oraz w profilaktyce niedoboru żelaza u kobiet w ciąży. Lek ten ma postać tabletek o przedłużonym uwalnianiu, co pozwala na powolne i równomierne uwalnianie żelaza, dzięki czemu rzadziej dochodzi do miejscowego nagromadzenia się go w żołądku i w jelicie, a tym samym poprawia się tolerancja leku. Tardyferon dostępny jest na receptę.
Tardyferon-Fol to lek w postaci tabletek powlekanych o zmodyfikowanym uwalnianiu, który stosuje się w leczeniu niedoborów żelaza. Składnikiem czynnym leku jest Ferrosi sulfas (siarczan żelaza) oraz Acidum folicum (kwas foliowy). Lek jest dostępny na receptę. Wskazaniem do stosowania jest niedokrwistość z niedoboru żelaza oraz zapobieganie niedoborowi żelaza u kobiet w ciąży.
Vafseo to lek zwiększający ilość hemoglobiny oraz liczbę czerwonych krwinek we krwi, stosowany w leczeniu objawowej anemii związanej z przewlekłą chorobą nerek u dorosłych na dializie. Zawiera substancję czynną wadadustat, która podnosi poziom czynnika indukowanego przez hipoksję (HIF), zwiększając produkcję czerwonych krwinek. Poprawia zaopatrzenie organizmu w tlen, zmniejszając objawy anemii.
Anemia – wszystko, co musisz wiedzieć o niedokrwistości
Czym jest anemia i jakie są jej rodzaje?
Anemia (niedokrwistość) to stan chorobowy związany z niedostateczną ilością erytrocytów (czerwonych krwinek) lub hemoglobiny w organizmie. Zaburzenie to negatywnie wpływa na transport tlenu do komórek, powodując szereg dolegliwości i komplikacji zdrowotnych. Anemia może być konsekwencją różnych procesów patologicznych, od prostych niedoborów żywieniowych po poważne schorzenia układowe.
Główne rodzaje anemii to:
- Anemia z niedoboru żelaza – najczęściej występujący typ (około 50% wszystkich przypadków), spowodowany niewystarczającą podażą żelaza, które jest kluczowym składnikiem hemoglobiny
- Anemia megaloblastyczna – wynikająca z niedoboru witaminy B12 lub kwasu foliowego, co prowadzi do nieprawidłowego rozwoju czerwonych krwinek
- Anemia aplastyczna – związana z zaburzeniem funkcjonowania komórek macierzystych w szpiku kostnym
- Anemia hemolityczna – charakteryzująca się przedwczesnym rozpadem czerwonych krwinek
- Anemia sierpowata – genetyczna odmiana anemii, w której erytrocyty przyjmują nieprawidłowy, sierpowaty kształt
- Talasemia – dziedziczna anemia będąca efektem nieprawidłowej produkcji hemoglobiny
Objawy anemii – na co zwrócić uwagę?
Objawy anemii mogą początkowo być niespecyficzne i często są bagatelizowane. Jednak w miarę postępu choroby stają się bardziej wyraźne i uciążliwe. Do najczęstszych symptomów anemii należą:
- Przewlekłe zmęczenie i szybsze męczenie się podczas codziennych aktywności
- Zawroty głowy, omdlenia i problemy z koncentracją
- Nadmierna potliwość i wzmożone pragnienie
- Przyspieszone oddychanie i akcja serca
- Duszność i ból w klatce piersiowej
- Skurcze nóg i obrzęki
- Zimne dłonie i stopy
- Blada lub żółtawa skóra
- Zaburzenia akcji serca
- Łamliwość paznokci i wypadanie włosów
- Zajady w kącikach ust
Diagnostyka anemii
Rozpoznanie anemii opiera się na badaniach laboratoryjnych, przede wszystkim morfologii krwi z oznaczeniem poziomu hemoglobiny. Kryteria diagnostyczne anemii różnią się w zależności od płci i stanu fizjologicznego:
- Dla mężczyzn powyżej 15. roku życia – stężenie hemoglobiny poniżej 13 g/dl
- Dla nieciężarnych kobiet powyżej 15. roku życia – stężenie hemoglobiny poniżej 12 g/dl
- Dla kobiet ciężarnych – stężenie hemoglobiny poniżej 11 g/dl
Dodatkowo oznacza się poziom ferrytyny, której stężenie poniżej 45 ng/ml wskazuje na niedobór żelaza.
Konsekwencje nieleczonej anemii
Anemia nieleczona może prowadzić do poważnych powikłań zdrowotnych, które znacząco obniżają jakość życia pacjenta. Do najpoważniejszych konsekwencji nieleczonej anemii należą:
- Choroby sercowo-naczyniowe (przerost mięśnia sercowego, nieregularna praca serca, niewydolność serca)
- Zwiększona podatność na infekcje
- Problemy z płodnością u kobiet
- Komplikacje w czasie ciąży
- Zaburzenia wzrostu i rozwoju u dzieci
- Przewlekłe problemy z pamięcią i koncentracją
Leczenie anemii – skuteczne metody terapii
Leczenie anemii z niedoboru żelaza
W przypadku anemii z niedoboru żelaza podstawowe znaczenie ma suplementacja tego pierwiastka. Terapia obejmuje:
- Przyjmowanie preparatów z żelazem (zarówno na receptę, jak i dostępnych bez recepty)
- Suplementację witaminy C, która zwiększa wchłanianie żelaza
- Modyfikację diety z uwzględnieniem produktów bogatych w żelazo
Leczenie zwykle trwa od 1 do 3 miesięcy, a efekty terapii powinny być widoczne już po około 4 tygodniach w postaci wzrostu poziomu hemoglobiny o co najmniej 1 g/dl.
Preparaty z żelazem na receptę
Wśród leków na receptę stosowanych w leczeniu anemii z niedoboru żelaza znajdują się preparaty zawierające różne związki żelaza, które różnią się biodostępnością i profilem działań niepożądanych. Niektóre preparaty zawierają dodatkowo witaminę C, która wspomaga wchłanianie żelaza z przewodu pokarmowego.
Preparaty z żelazem bez recepty
Na rynku dostępnych jest wiele preparatów OTC oraz suplementów diety zawierających żelazo, które mogą być stosowane w leczeniu łagodnej anemii lub profilaktycznie. Dobrym przykładem jest Ascofer, który zawiera glukonian żelaza (II) i może być stosowany zarówno u dorosłych, jak i u dzieci powyżej 3. roku życia.
Leczenie anemii z niedoboru witaminy B12 i kwasu foliowego
W przypadku anemii megaloblastycznej spowodowanej niedoborem witaminy B12 lub kwasu foliowego, terapia obejmuje:
- Suplementację witaminy B12 (w formie tabletek lub zastrzyków)
- Suplementację kwasu foliowego
- Modyfikację diety w celu zwiększenia spożycia produktów bogatych w te składniki
Leczenie innych rodzajów anemii
Terapia bardziej złożonych form anemii wymaga specjalistycznego podejścia i może obejmować:
- Przeszczep szpiku kostnego (w przypadku anemii aplastycznej)
- Transfuzje krwi (w ciężkich przypadkach anemii różnego pochodzenia)
- Leczenie choroby podstawowej, która jest przyczyną anemii
- Terapię immunosupresyjną (w niektórych formach anemii hemolitycznej)
- Glikokortykosteroidy, androgeny, erytropoetynę (w zależności od typu anemii)
Profilaktyka anemii
Wiele przypadków anemii można zapobiec poprzez odpowiednią dietę i styl życia. Kluczowe elementy profilaktyki to:
- Zbilansowana dieta bogata w żelazo (czerwone mięso, warzywa strączkowe, orzechy, suszone owoce)
- Odpowiednia podaż witamin z grupy B, zwłaszcza B12 i kwasu foliowego
- Regularne badania krwi, szczególnie u osób z grup ryzyka (kobiety w wieku rozrodczym, osoby starsze)
- Suplementacja żelaza w okresach zwiększonego zapotrzebowania (ciąża, intensywny wzrost, po krwawieniach)
Dieta w anemii – co warto jeść?
Prawidłowo skomponowana dieta może znacząco wspomóc leczenie anemii i zapobiegać jej nawrotom. Produkty szczególnie polecane w diecie przeciwanemicznej to:
- Produkty bogate w żelazo: nać pietruszki, rośliny strączkowe, czerwone mięso, podroby, orzechy, suszone figi i śliwki
- Źródła witaminy B12: produkty odzwierzęce, zwłaszcza mięso, ryby, jaja i nabiał
- Produkty z kwasem foliowym: zielone warzywa liściaste, owoce cytrusowe, pełne ziarna
- Żywność bogata w witaminę C, która zwiększa przyswajalność żelaza
Istotne jest również ograniczenie produktów, które zmniejszają wchłanianie żelaza, takich jak mocna herbata, kawa czy produkty bogate w wapń spożywane jednocześnie z posiłkami zawierającymi żelazo.
Podsumowanie
Anemia to powszechny problem zdrowotny, który przy odpowiednim rozpoznaniu i leczeniu może być skutecznie kontrolowany. Kluczowe znaczenie ma identyfikacja przyczyny anemii i wdrożenie odpowiedniej terapii, która może obejmować suplementację żelaza, witamin lub bardziej zaawansowane metody leczenia w przypadku ciężkich form choroby. Istotna jest również profilaktyka poprzez zbilansowaną dietę i regularne badania kontrolne, szczególnie u osób z grup ryzyka.
