Kwas tolfenamowy

Kwas tolfenamowy jest niesteroidowym lekiem przeciwzapalnym (NLPZ). Ze względu na budowę chemiczną, zaliczany jest do pochodnych kwasu antranilowego, tzw. fenamatów. Znajduje zastosowanie w leczeniu napadów migreny.

Podstawą mechanizmu działania NLPZ, w tym kwasu tolfenamowego, jest hamowanie aktywności cyklooksygenazy, enzymu biorącego udział w syntezie prostaglandyn z lipidów błon komórkowych. Istnieją przynajmniej 2 izoformy tego enzymu COX-1 i COX-2. Kwas tolfenamowy wykazuje aktywność wobec obu izoform, zarówno COX-1 jak i COX-2. Zahamowanie aktywności COX-2, a co za tym idzie zwiększonej syntezy prostaglandyn, leży u podstaw przeciwbólowego i przeciwzapalnego działania kwasu tolfenamowego. Dodatkowo hamuje on aktywność lipooksygenazy, enzymu odpowiedzialnego za powstawanie innych czynników prozapalnych, tzw. leukotrienów.

Stosowanie kwasu tolfenamowego wiąże się z częstym występowaniem łagodnych działań niepożądanych dotyczących przewodu pokarmowego (nudności, biegunka, wymioty, ból brzucha). Mogą także wystąpić działania niepożądane charakterystyczne dla NLPZ, w tym związane z hamowaniem fizjologicznej aktywności COX-1 w tkankach. I tak hamowanie syntezy prostaglandyn o działaniu ochronnym na błonę śluzową przewodu pokarmowego może przyczyniać się do podrażnień, owrzodzeń i krwawień z żołądka i dwunastnicy. Podobnie, hamowanie syntezy prostaglandyn w nerkach może powodować zmiany przepływu krwi przez nerki i prowadzić do zaburzeń czynności nerek, zaburzeń elektrolitowych oraz do wystąpienia nadciśnienia tętniczego. Zahamowanie aktywności COX-1 w oskrzelach może prowadzić do wzmożonej aktywności szlaku metabolicznego prowadzącego do syntezy leukotrienów. Jest to bowiem alternatywna do syntezy prostaglandyn droga metabolizmu lipidów. Nadmierna produkcja leukotrienów, substancji silnie kurczących oskrzela, może doprowadzić do wystąpienia napadu tzw. astmy aspirynowej.