Parathormon (PTH) to 84-aminokwasowy polipeptyd, który pełni kluczową rolę w regulacji gospodarki wapniowo-fosforanowej organizmu. W formie rekombinowanej (rDNA) wytwarzany jest w komórkach E. coli i ma strukturę identyczną z sekwencją 84 aminokwasów endogennego ludzkiego parathormonu. Substancja ta działa za pośrednictwem receptorów dla parathormonu znajdujących się na powierzchni komórek obecnych w kościach, nerkach i tkance nerwowej.
Parathormon odpowiada za szereg istotnych funkcji fizjologicznych w organizmie, w tym:
Działanie PTH opiera się głównie na zwiększaniu stężenia wapnia w surowicy krwi, zmniejszaniu wydalania wapnia z moczem oraz zmniejszaniu stężenia fosforanów w surowicy krwi. W nerkach PTH zwiększa zwrotne wchłanianie wapnia w kanalikach nerkowych i sprzyja wydalaniu fosforanów.
Parathormon jest wskazany do stosowania w leczeniu wspomagającym przewlekłej niedoczynności przytarczyc u osób dorosłych, u których choroba nie może być właściwie kontrolowana wyłącznie standardowym leczeniem.
Parathormon podaje się we wstrzyknięciu podskórnym raz na dobę, najczęściej w udo (naprzemiennie w lewe i prawe). Dostępny jest w różnych dawkach: 25, 50, 75 i 100 mikrogramów na dawkę. Pacjenci mogą sami wstrzykiwać sobie lek po odpowiednim przeszkoleniu przez lekarza lub pielęgniarkę.
Dawkę parathormonu można zwiększać o 25 mikrogramów co 2 do 4 tygodni, do maksymalnej dawki dobowej 100 mikrogramów. Dawkę można również zmniejszyć do minimum 25 mikrogramów w razie potrzeby.
Podczas modyfikacji dawkowania konieczne jest monitorowanie stężenia wapnia w surowicy krwi. Celem leczenia jest uzyskanie stężenia wapnia w surowicy przed podaniem dawki o wartości 2,0-2,25 mmol/l.
W badaniach klinicznych wykazano, że parathormon skutecznie:
Po 24 tygodniach leczenia około 55% pacjentów stosujących parathormon osiągnęło przynajmniej 50% zmniejszenie wyjściowej dawki aktywnej postaci witaminy D oraz przynajmniej 50% zmniejszenie wyjściowej dawki doustnie stosowanego wapnia, przy jednoczesnym utrzymaniu prawidłowego stężenia wapnia.
Długoterminowe badania (trwające do 6 lat) potwierdziły, że parathormon utrzymuje skuteczność w czasie, zapewniając:
Najczęściej występujące działania niepożądane związane ze stosowaniem parathormonu to:
Ryzyko ciężkiej hipokalcemii jest największe po wstrzymaniu, pominięciu dawki lub nagłym odstawieniu leku.
Parathormon nie powinien być stosowany u pacjentów:
Brak wystarczających danych dotyczących stosowania parathormonu u kobiet w ciąży. Badania na zwierzętach nie wykazały bezpośredniego szkodliwego wpływu na reprodukcję, jednak nie można wykluczyć zagrożenia dla kobiety ciężarnej lub rozwijającego się płodu.
Nie wiadomo, czy parathormon przenika do mleka ludzkiego, ale badania na zwierzętach potwierdziły jego przenikanie do mleka. Decyzję o stosowaniu leku podczas karmienia piersią należy podjąć po rozważeniu korzyści dla matki i potencjalnego ryzyka dla dziecka.
Parathormon jest skutecznym lekiem w leczeniu przewlekłej niedoczynności przytarczyc, szczególnie u pacjentów, u których standardowe leczenie jest niewystarczające. Pozwala na utrzymanie prawidłowego stężenia wapnia w surowicy przy jednoczesnym zmniejszeniu zapotrzebowania na suplementację wapnia i witaminy D. Wymaga jednak regularnego monitorowania stężenia wapnia i dostosowywania dawkowania, aby zminimalizować ryzyko działań niepożądanych związanych z zaburzeniami gospodarki wapniowo-fosforanowej.
Natpar to hormon zastępczy dla dorosłych z niedoczynnością przytarczyc, spowodowaną małym stężeniem parathormonu. Reguluje on ilość wapnia i fosforanów we krwi oraz moczu. Niedobór parathormonu może prowadzić do objawów w różnych częściach ciała, takich jak kości, serce, skóra, mięśnie, nerki, mózg i nerwy.
Natpar jest syntetyczną formą parathormonu, która pomaga utrzymać prawidłowe stężenie wapnia i fosforanów we krwi oraz moczu, poprawiając funkcjonowanie organizmu.
