Apalutamid

Apalutamid to nowoczesna substancja czynna stosowana w leczeniu raka gruczołu krokowego. Jest to selektywny inhibitor receptora androgenowego (AR), podawany doustnie, który wiąże się bezpośrednio z domeną wiążącą ligand receptora androgenowego. Jego działanie polega na blokowaniu procesu translokacji kompleksu receptora androgenowego do jądra komórkowego, hamowaniu wiązania z DNA oraz hamowaniu transkrypcji zależnej od receptora androgenowego.

Lek wykazuje silne działanie przeciwnowotworowe poprzez zmniejszanie proliferacji komórek nowotworowych i nasilanie procesu apoptozy (kontrolowanej śmierci komórek).

Wskazania do stosowania

Apalutamid jest wskazany w dwóch głównych przypadkach u dorosłych mężczyzn:

  1. W leczeniu raka gruczołu krokowego opornego na kastrację bez przerzutów (nmCRPC), gdy występuje duże ryzyko pojawienia się przerzutów.
  2. W leczeniu raka gruczołu krokowego z przerzutami, wrażliwego na hormony (mHSPC), w skojarzeniu z terapią supresji androgenowej (ADT).

Dawkowanie i sposób podawania

Standardowa zalecana dawka apalutamidu to 240 mg raz na dobę. Lek można przyjmować z pokarmem lub bez pokarmu. Tabletki należy połykać w całości.

U pacjentów, którzy nie zostali poddani kastracji chirurgicznej, podczas leczenia apalutamidem należy kontynuować farmakologiczną kastrację za pomocą analogów hormonu uwalniającego gonadotropiny (GnRH).

W przypadku pacjentów, którzy nie mogą połknąć tabletki w całości, istnieje możliwość przygotowania mieszaniny z wodą i wybranym napojem lub miękkim pokarmem (np. sok pomarańczowy, zielona herbata, mus jabłkowy, jogurt pitny).

Jeśli u pacjenta wystąpią działania niepożądane o nasileniu stopnia 3 lub trudne do tolerowania reakcje, należy czasowo przerwać stosowanie leku (nie odstawiać trwale) do czasu zmniejszenia objawów, a następnie wznowić leczenie w tej samej lub, jeśli to konieczne, w zmniejszonej dawce (180 mg lub 120 mg).

Mechanizm działania

Apalutamid działa poprzez selektywne blokowanie receptora androgenowego. To innowacyjny mechanizm, który:

  • Zapobiega translokacji (przemieszczaniu się) kompleksu receptora androgenowego do jądra komórkowego
  • Hamuje wiązanie z DNA
  • Blokuje transkrypcję genów zależną od receptora androgenowego
  • Nie wykazuje aktywności agonistycznej (stymulującej) wobec receptora androgenowego

Dzięki takiemu działaniu apalutamid skutecznie zmniejsza proliferację komórek nowotworowych i nasila proces apoptozy, co prowadzi do silnego działania przeciwnowotworowego. Istotne jest, że główny metabolit leku, N-demetyloapalutamid, również wykazuje działanie przeciwnowotworowe, choć z nieco mniejszą siłą.

Przeciwwskazania

Apalutamid jest przeciwwskazany w następujących przypadkach:

  • Nadwrażliwość na substancję czynną lub którąkolwiek substancję pomocniczą
  • U kobiet, które są w ciąży lub mogą zajść w ciążę

Specjalne ostrzeżenia i środki ostrożności

Przed rozpoczęciem leczenia apalutamidem należy wziąć pod uwagę następujące czynniki:

Napady drgawkowe

Nie zaleca się stosowania leku u pacjentów z napadami drgawkowymi w wywiadzie lub innymi czynnikami predysponującymi, takimi jak uszkodzenie mózgu, niedawno przebyty udar, pierwotne nowotwory mózgu lub przerzuty do mózgu.

Upadki i złamania

U pacjentów przyjmujących apalutamid zaobserwowano zwiększone ryzyko upadków i złamań. Przed rozpoczęciem leczenia zaleca się ocenę ryzyka złamań u pacjenta.

Choroby układu krążenia

Choroba niedokrwienna serca i zaburzenia naczyniowe mózgu mogą wystąpić podczas leczenia, dlatego pacjenci powinni być monitorowani pod kątem objawów tych schorzeń, zwłaszcza jeśli mają czynniki ryzyka sercowo-naczyniowego.

Interakcje z innymi lekami

Apalutamid jest silnym induktorem enzymów i może zmniejszać skuteczność wielu powszechnie stosowanych leków. Przed rozpoczęciem leczenia należy przeanalizować wszystkie jednocześnie stosowane leki.

Ciężkie reakcje skórne

Istnieje ryzyko wystąpienia ciężkich reakcji skórnych, w tym zespołu DRESS (reakcja na lek z eozynofilią i objawami układowymi) oraz zespołu Stevensa-Johnsona/toksycznej nekrolizy naskórka.

Śródmiąższowa choroba płuc

U pacjentów leczonych apalutamidem obserwowano przypadki śródmiąższowej choroby płuc, niekiedy zakończone zgonem.

Działania niepożądane

Najczęstsze działania niepożądane (występujące u ponad 10% pacjentów) to:

  • Zmęczenie (26%)
  • Wysypka (26%)
  • Nadciśnienie (22%)
  • Uderzenia gorąca (18%)
  • Bóle stawów (17%)
  • Biegunka (16%)
  • Upadki (13%)
  • Zmniejszenie masy ciała (13%)

Inne istotne działania niepożądane obejmują:

  • Złamania (11%)
  • Zmniejszony apetyt (11%)
  • Niedoczynność tarczycy (8%)
  • Zaburzenia smaku
  • Choroba niedokrwienna serca
  • Wydłużenie odstępu QT

W przypadku pojawienia się jakichkolwiek ciężkich reakcji skórnych lub niewyjaśnionego pogorszenia objawów płucnych, leczenie należy natychmiast przerwać.

Interakcje z innymi lekami

Apalutamid jest silnym induktorem enzymów metabolizujących leki, dlatego może znacząco wpływać na działanie innych leków:

  • Zmniejsza stężenie leków metabolizowanych przez CYP3A4 (np. darunawir, felodypina, midazolam, symwastatyna)
  • Zmniejsza stężenie leków metabolizowanych przez CYP2C19 (np. diazepam, omeprazol)
  • Zmniejsza stężenie leków metabolizowanych przez CYP2C9 (np. warfaryna, fenytoina)
  • Może zmniejszać działanie leków będących substratami glikoproteiny P, BCRP lub OATP1B1

Należy unikać jednoczesnego stosowania apalutamidu z warfaryną i innymi lekami przeciwzakrzepowymi pochodnymi kumaryny. Jeżeli jest to konieczne, zaleca się regularne monitorowanie INR.

Specjalne grupy pacjentów

Pacjenci w podeszłym wieku

Nie jest konieczne dostosowywanie dawki u pacjentów w podeszłym wieku.

Zaburzenia czynności nerek

Nie jest wymagane dostosowywanie dawki u pacjentów z łagodnymi lub umiarkowanymi zaburzeniami czynności nerek, jednak należy zachować ostrożność u osób z ciężkimi zaburzeniami.

Zaburzenia czynności wątroby

Nie ma konieczności dostosowania dawki u pacjentów z łagodnymi lub umiarkowanymi zaburzeniami czynności wątroby. Nie zaleca się stosowania leku u pacjentów z ciężkimi zaburzeniami czynności wątroby.

Wpływ na płodność i konieczność stosowania antykoncepcji

Apalutamid może zmniejszać płodność u mężczyzn. Jeśli pacjent w trakcie leczenia i przez 3 miesiące po przyjęciu ostatniej dawki podejmuje stosunki seksualne z kobietą w wieku rozrodczym, powinien stosować prezerwatywę oraz inną skuteczną metodę antykoncepcji.

Podsumowanie

Apalutamid to nowoczesny lek przeciwnowotworowy stosowany w leczeniu raka gruczołu krokowego. Jego unikalne działanie polega na selektywnym blokowaniu receptora androgenowego, co skutecznie hamuje wzrost komórek nowotworowych. Lek wykazuje znaczącą skuteczność kliniczną, wydłużając czas do wystąpienia przerzutów i przeżycie całkowite pacjentów z rakiem prostaty.

Jak każdy lek, apalutamid może powodować działania niepożądane, dlatego ważne jest regularne monitorowanie stanu pacjenta i wczesne wykrywanie potencjalnych problemów. Odpowiednie zarządzanie działaniami niepożądanymi pozwala na długotrwałe i skuteczne leczenie.

Spis leków zawierających substancję Apalutamid:


Erleada

Erleada to nowoczesny lek przeciwnowotworowy zawierający apalutamid, stosowany w leczeniu raka prostaty u dorosłych mężczyzn. Jest stosowany w dwóch przypadkach: gdy nowotwór przerzutował, ale reaguje na terapię hormonalną oraz gdy rak nie rozprzestrzenił się poza prostatę, ale przestał odpowiadać na standardowe leczenie hormonalne. Działa poprzez blokowanie aktywności androgenów, powstrzymując wzrost i namnażanie się komórek nowotworowych.
rak ma przerzuty do innych części ciała i wciąż reaguje na leczenie zmniejszające stężenie testosteronu (rak wrażliwy na hormony),

rak nie ma przerzutów do innych części ciała i nie reaguje na leczenie zmniejszające stężenie testosteronu (rak oporny na kastrację).

Erleada działa poprzez blokowanie androgenów (takich jak testosteron), które mogą powodować wzrost raka. Blokując działanie androgenów, apalutamid hamuje wzrost i podział komórek raka gruczołu krokowego.