Zilukoplan

Zilukoplan (kod rozwojowy ALXN1210) to małocząsteczkowy inhibitor składnika C5 układu dopełniacza, opracowywany przez firmę UCB, wcześniej przez Alexion Pharmaceuticals. Jest to makrocykliczny peptyd, który selektywnie wiąże się z białkiem C5 układu dopełniacza, hamując jego rozkład na C5a i C5b oraz zapobiegając tworzeniu końcowego kompleksu dopełniacza C5b-9 (MAC – membrane attack complex). Dzięki temu blokuje aktywność prozapalną i prozakrzepową układu dopełniacza.

Mechanizm Działania

• Selektywne wiązanie z białkiem C5: Zilukoplan wiąże się z białkiem C5, hamując jego rozkład na C5a i C5b.
• Zapobieganie tworzeniu MAC: Blokuje tworzenie końcowego kompleksu dopełniacza C5b-9.
• Blokowanie aktywności prozapalnej i prozakrzepowej: Zilukoplan zmniejsza aktywność prozapalną i prozakrzepową układu dopełniacza.

Wskazania Terapeutyczne

1. Miastenia rzekomoporaźna (Myasthenia gravis):
   • W badaniach klinicznych III fazy RAISE wykazano skuteczność u pacjentów z uogólnioną miastenią.
   • Podawany podskórnie w dawce 15 mg raz dziennie.
2. Nocna napadowa hemoglobinuria (PNH):
   • Badania wykazały redukcję hemolizy i potrzeby transfuzji.
   • Dawkowanie podobne jak w miastenii.

Właściwości Farmakokinetyczne

• Podawanie podskórne: Zilukoplan jest podawany drogą podskórną, co zapewnia dobrą biodostępność.
• Długi okres półtrwania: Pozwala na dawkowanie raz dziennie.
• Metabolizm: Głównie przez proteazy osoczowe.

Profil Bezpieczeństwa

Na podstawie badań klinicznych najczęstsze działania niepożądane obejmują:

• Reakcje w miejscu wstrzyknięcia
• Ból głowy
• Infekcje górnych dróg oddechowych

Zilukoplan zwiększa ryzyko infekcji meningokokowych, podobnie jak inne leki hamujące dopełniacz.

Status Regulacyjny (na kwiecień 2024)

• W trakcie procesu rejestracyjnego w leczeniu miastenii.
• Trwające badania kliniczne w innych wskazaniach.

Zastosowanie w Miastenii Gravis

Zilukoplan jest innowacyjnym lekiem stosowanym w leczeniu miastenii gravis, choroby charakteryzującej się osłabieniem mięśni i zmęczeniem. Substancja jest przeznaczona do stosowania u dorosłych pacjentów, których układ odpornościowy produkuje przeciwciała przeciwko receptorowi acetylocholiny. Lek ten jest podawany razem z innymi lekami stosowanymi w leczeniu miastenii gravis i może być przepisywany tylko na receptę.

Mechanizm Działania w Miastenii Gravis

Miastenia gravis jest spowodowana produkcją autoprzeciwciał, które uszkadzają receptory acetylocholiny, co prowadzi do osłabienia mięśni. Zilukoplan wiąże się z białkiem C5 układu dopełniacza, zmniejszając jego aktywność i tym samym redukując uszkodzenia receptorów acetylocholiny, co poprawia objawy choroby.

Wyniki Badań Klinicznych

W badaniach klinicznych z udziałem 174 dorosłych pacjentów z ogólnoustrojową miastenią gravis i autoprzeciwciałami przeciwko receptorowi acetylocholiny wykazano, że substancja ta jest bardziej skuteczna niż placebo w poprawie objawów choroby. Efekt leczenia mierzono za pomocą skali MG-ADL (Myasthenia Gravis – Activities of Daily Living), gdzie obniżenie wyniku oznacza poprawę objawów. Po 12 tygodniach leczenia pacjenci przyjmujący zilukoplan mieli obniżenie wyniku MG-ADL o około 4,4 punktu w porównaniu do obniżenia o 2,3 punktu u osób przyjmujących placebo.

Zilukoplan jest 15-aminokwasowym, syntetycznym peptydem makrocyklicznym, który hamuje działanie białka dopełniacza C5 poprzez podwójny mechanizm działania. Jako inhibitor dopełniacza, jest podawany podskórnie, co zapewnia skuteczność i wygodę stosowania.