Wandetanib

Wandetanib to nowoczesny lek przeciwnowotworowy, który należy do grupy inhibitorów kinazy proteinowej. Jest stosowany w leczeniu rzadkiego typu nowotworu tarczycy – rdzeniastego raka tarczycy (RRT), który jest agresywny, objawowy i albo nieoperacyjny, albo występuje w postaci miejscowo zaawansowanej lub przerzutowej.

Lek jest dostępny w postaci tabletek powlekanych o dawkach 100 mg i 300 mg i jest przeznaczony do podawania doustnego. Wandetanib jest szczególnie skuteczny u pacjentów z tzw. mutacją RET (ang. Rearranged During Transfection), która występuje u większości pacjentów z tym typem nowotworu.

Jak działa wandetanib?

Wandetanib działa poprzez hamowanie specyficznych enzymów zwanych kinazami tyrozynowymi, które odgrywają ważną rolę w procesach wzrostu i rozprzestrzeniania się komórek nowotworowych. Lek blokuje przede wszystkim:

• Receptor 2. dla czynnika wzrostu śródbłonka naczyniowego (VEGFR-2) – odpowiedzialny za tworzenie nowych naczyń krwionośnych w guzie
• Receptor czynnika wzrostu naskórka (EGFR) – stymulujący wzrost komórek nowotworowych
• Kinazę RET – często zmutowaną w rdzeniastym raku tarczycy

Dzięki takiemu wielokierunkowemu działaniu wandetanib hamuje zarówno wzrost guza, jak i tworzenie nowych naczyń krwionośnych, które są niezbędne do odżywiania i wzrostu nowotworu.

Wskazania do stosowania

Wandetanib jest wskazany w leczeniu:

• Agresywnego i objawowego rdzeniastego raka tarczycy
• Nieoperacyjnego, miejscowo zaawansowanego lub przerzutowego raka rdzeniastego tarczycy
• U pacjentów z mutacją RET
• U dorosłych oraz dzieci i młodzieży w wieku 5 lat i starszych

Dawkowanie

Dorośli

Zalecana dawka dla dorosłych to jedna tabletka 300 mg przyjmowana raz na dobę. Lek można przyjmować w trakcie lub między posiłkami, najlepiej o tej samej porze każdego dnia.

Dzieci i młodzież

U dzieci i młodzieży dawkowanie ustala się na podstawie powierzchni ciała (pc.) wyrażonej w mg/m². Zazwyczaj dawka początkowa wynosi:

• Dla pc. 0,7-<0,9 m²: 100 mg co drugi dzień
• Dla pc. 0,9-<1,2 m²: 100 mg na dobę
• Dla pc. 1,2-<1,6 m²: Schemat 7-dniowy: 100-200-100-200-100-200-100 mg
• Dla pc. ≥1,6 m²: 200 mg na dobę

W przypadku dobrej tolerancji leku przez 8 tygodni, można rozważyć zwiększenie dawki.

Korekta dawkowania

Może być konieczne zmniejszenie dawki lub czasowe przerwanie leczenia w przypadku:

• Wystąpienia działań niepożądanych 3. stopnia lub wyższych
• Wydłużenia odstępu QTc w zapisie EKG
• Zaburzeń czynności nerek (szczególnie przy umiarkowanej lub ciężkiej niewydolności)

Czas trwania leczenia

Wandetanib można stosować do momentu progresji choroby lub do momentu, gdy ryzyko związane z leczeniem przewyższa korzyści. Decyzję o zakończeniu leczenia podejmuje lekarz, uwzględniając nasilenie działań niepożądanych oraz stopień kontroli choroby.

Specjalne grupy pacjentów

Pacjenci z zaburzeniami czynności nerek

• Łagodne zaburzenia: nie wymaga korekty dawki
• Umiarkowane zaburzenia: dawka początkowa powinna zostać zmniejszona do 200 mg
• Ciężkie zaburzenia: lek nie jest zalecany

Pacjenci z zaburzeniami czynności wątroby

Lek nie jest zalecany u pacjentów z zaburzeniami czynności wątroby ze względu na ograniczone dane dotyczące bezpieczeństwa i skuteczności w tej grupie.

Pacjenci w podeszłym wieku

Zmiana dawki początkowej nie jest konieczna, jednak dostępne są ograniczone dane dotyczące stosowania leku u pacjentów powyżej 75 lat.

Najważniejsze działania niepożądane

Podczas leczenia wandetanibem mogą wystąpić następujące działania niepożądane:

Bardzo często występujące (u więcej niż 1 na 10 pacjentów):

• Biegunka
• Wysypka i inne reakcje skórne
• Nudności
• Nadciśnienie tętnicze
• Ból głowy
• Zmęczenie
• Zmniejszenie apetytu
• Hipokalcemia (niski poziom wapnia we krwi)

Poważne działania niepożądane wymagające szczególnej uwagi:

• Wydłużenie odstępu QTc w zapisie EKG (może prowadzić do zaburzeń rytmu serca)
• Zespół odwracalnej tylnej encefalopatii (obrzęk mózgu)
• Ciężkie reakcje skórne (np. zespół Stevensa-Johnsona, toksyczna nekroliza naskórka)
• Śródmiąższowa choroba płuc
• Niewydolność serca
• Krwawienia (szczególnie u pacjentów z przerzutami do mózgu)

Monitorowanie leczenia

Ze względu na profil bezpieczeństwa leku, pacjenci przyjmujący wandetanib wymagają regularnego monitorowania:

Badania przed rozpoczęciem leczenia:

• Potwierdzenie obecności mutacji RET za pomocą zwalidowanego testu
• Ocena odstępu QTc w zapisie EKG
• Określenie stężenia potasu, wapnia i magnezu w surowicy
• Oznaczenie poziomu hormonu tyreotropowego (TSH)

Badania kontrolne podczas leczenia:

• EKG po 1, 3, 6 i 12 tygodniach, a następnie co 3 miesiące
• Regularne kontrolowanie stężenia elektrolitów (szczególnie w przypadku biegunki)
• Kontrola czynności nerek i wątroby
• Regularne kontrole ciśnienia tętniczego

Przeciwwskazania

Wandetanibu nie należy stosować w przypadku:

• Nadwrażliwości na substancję czynną lub którykolwiek składnik leku
• Wrodzonego zespołu wydłużonego odstępu QTc
• Gdy czas trwania odstępu QTc przekracza 480 ms
• Jednoczesnego stosowania leków, które również wydłużają odstęp QTc
• Karmienia piersią

Środki ostrożności

Szczególną ostrożność należy zachować w przypadku:

• Zaburzeń elektrolitowych (regularne monitorowanie poziomu potasu, wapnia i magnezu)
• Drgawek, bólu głowy, zaburzeń widzenia lub splątania (mogą wskazywać na zespół PRES)
• Objawów ze strony układu oddechowego (kaszel, duszność, gorączka)
• Pacjentów z przerzutami do mózgu (zwiększone ryzyko krwawienia śródczaszkowego)
• Planowanych zabiegów chirurgicznych (ze względu na możliwe utrudnione gojenie ran)

Interakcje z innymi lekami

Wandetanib może wchodzić w interakcje z:

• Lekami wydłużającymi odstęp QTc (np. niektóre antybiotyki, leki przeciwarytmiczne)
• Silnymi induktorami CYP3A4 (np. ryfampicyna, dziurawiec, karbamazepina)
• Metforminą (może być konieczne zmniejszenie dawki metforminy)
• Digoksyną (może być konieczne zmniejszenie dawki digoksyny)
• Lekami przeciwzakrzepowymi (konieczne częstsze kontrolowanie wskaźnika INR)

Ciąża i karmienie piersią

• Kobiety w wieku rozrodczym muszą stosować skuteczne metody antykoncepcji podczas leczenia i przez co najmniej 4 miesiące po jego zakończeniu
• Wandetanib może powodować uszkodzenie płodu – stosowanie w ciąży tylko wtedy, gdy potencjalne korzyści dla matki przewyższają ryzyko dla dziecka
• Karmienie piersią jest przeciwwskazane podczas leczenia wandetanibem

Podsumowanie

Wandetanib stanowi ważną opcję terapeutyczną w leczeniu agresywnego rdzeniastego raka tarczycy, szczególnie u pacjentów z mutacją RET. Lek wydłuża czas przeżycia bez progresji choroby i zwiększa odsetek odpowiedzi na leczenie. Ze względu na profil działań niepożądanych, szczególnie wpływ na układ sercowo-naczyniowy, leczenie powinno być prowadzone pod ścisłą kontrolą lekarza specjalisty, z regularnym monitorowaniem parametrów kardiologicznych i biochemicznych.