Sacytuzumab gowitekan

Sacytuzumab gowitekan to nowoczesny lek przeciwnowotworowy, który należy do grupy koniugatów przeciwciało-lek (ang. antibody-drug conjugate, ADC). Jest to zaawansowana terapia celowana, łącząca w sobie dwa elementy:

• Humanizowane przeciwciało monoklonalne (sacytuzumab), które rozpoznaje i łączy się z białkiem Trop-2 występującym w wysokich ilościach na powierzchni komórek nowotworowych
• Małą cząsteczkę SN-38, która jest silnym inhibitorem topoizomerazy I (enzymu ważnego w procesie podziału komórek)

Oba te elementy są połączone specjalnym łącznikiem, który ulega rozpadowi po wniknięciu leku do komórki nowotworowej, uwalniając składnik cytotoksyczny (SN-38).

Jak działa sacytuzumab gowitekan?

Działanie tego leku można opisać w kilku etapach:

1. Przeciwciało sacytuzumab rozpoznaje i przyłącza się do białka Trop-2 na powierzchni komórek nowotworowych
2. Kompleks przeciwciało-receptor jest wchłaniany do wnętrza komórki nowotworowej
3. Wewnątrz komórki łącznik ulega rozpadowi, uwalniając SN-38
4. SN-38 blokuje działanie topoizomerazy I – enzymu niezbędnego do podziału DNA podczas replikacji komórki
5. Zablokowanie topoizomerazy I prowadzi do uszkodzenia DNA, co uniemożliwia komórce nowotworowej dalszy podział, wywołując jej śmierć

Dzięki precyzyjnemu dostarczeniu leku przeciwnowotworowego bezpośrednio do komórek rakowych, sacytuzumab gowitekan może działać bardziej selektywnie niż standardowa chemioterapia.

Wskazania do stosowania

Sacytuzumab gowitekan jest stosowany w leczeniu:

1. Dorosłych pacjentów z nieresekcyjnym lub przerzutowym potrójnie ujemnym rakiem piersi (mTNBC), którzy wcześniej otrzymali co najmniej dwie linie leczenia systemowego, w tym co najmniej jedną w zaawansowanej chorobie
2. Dorosłych pacjentów z nieresekcyjnym lub przerzutowym rakiem piersi:
   • Wykazującym ekspresję receptora hormonalnego (HR-dodatni)
   • Niewykazującym ekspresji receptora ludzkiego naskórkowego czynnika wzrostu typu 2 (HER2-ujemny)
   • Którzy wcześniej otrzymali terapię hormonalną i co najmniej dwie dodatkowe linie leczenia systemowego w zaawansowanej chorobie

Dawkowanie i sposób podawania

Standardowe dawkowanie

• Zalecana dawka: 10 mg/kg masy ciała
• Podawana jako wlew dożylny w 21-dniowych cyklach leczenia
• Lek podaje się raz w tygodniu w dniu 1. oraz dniu 8. każdego cyklu
• Leczenie kontynuuje się do momentu progresji choroby lub wystąpienia nieakceptowalnych działań niepożądanych

Sposób podawania

• Pierwsza infuzja: podawana przez 3 godziny
• Kolejne infuzje: podawane w czasie od 1 do 2 godzin (jeśli wcześniejsze infuzje były dobrze tolerowane)
• Po każdej infuzji pacjent powinien być obserwowany przez co najmniej 30 minut

Premedykacja

Przed podaniem sacytuzumabu gowitekanu zaleca się premedykację lekami zapobiegającymi:

• Reakcjom związanym z infuzją (np. leki przeciwgorączkowe, leki antyhistaminowe, kortykosteroidy)
• Nudnościom i wymiotom (np. deksametazon z antagonistą receptora 5-HT3 lub antagonistą receptora NK-1)

Działania niepożądane

Najczęstsze działania niepożądane

• Neutropenia (zmniejszenie liczby neutrofili) – 67,6% pacjentów
• Nudności – 62,6% pacjentów
• Biegunka – 62,5% pacjentów
• Zmęczenie – 61,5% pacjentów
• Łysienie – 45,6% pacjentów
• Niedokrwistość – 40,7% pacjentów
• Zaparcia – 36,2% pacjentów
• Wymioty – 33,6% pacjentów
• Zmniejszony apetyt – 25,7% pacjentów

Ciężkie działania niepożądane

• Gorączka neutropeniczna (4,8%)
• Biegunka (3,9%)
• Neutropenia (2,6%)
• Zapalenie płuc (2%)

Postępowanie w przypadku działań niepożądanych

W zależności od nasilenia działań niepożądanych może być konieczne:

• Zmniejszenie dawki leku
• Opóźnienie podania leku
• Przerwanie leczenia
• Zastosowanie czynnika stymulującego tworzenie kolonii granulocytów (G-CSF)
• Zastosowanie leków przeciwbiegunkowych (np. loperamid)
• Nawodnienie i uzupełnienie elektrolitów

Specjalne grupy pacjentów

Osoby starsze

• Nie ma konieczności dostosowywania dawki u pacjentów w wieku ≥ 65 lat
• U pacjentów w wieku ≥ 65 lat z HR+/HER2- rakiem piersi obserwowano większą częstość przerwania leczenia z powodu działań niepożądanych
• U pacjentów w wieku ≥ 75 lat odnotowano większą częstość występowania ciężkich zdarzeń niepożądanych

Zaburzenia czynności wątroby

• U pacjentów z łagodnymi zaburzeniami czynności wątroby nie ma konieczności dostosowywania dawki
• Nie zaleca się stosowania leku u pacjentów z umiarkowanymi lub ciężkimi zaburzeniami czynności wątroby

Zaburzenia czynności nerek

• U pacjentów z łagodnymi lub umiarkowanymi zaburzeniami czynności nerek nie ma konieczności dostosowywania dawki
• Brak danych dotyczących stosowania leku u pacjentów z ciężkimi zaburzeniami czynności nerek lub ze schyłkową niewydolnością nerek

Osoby ze zmniejszoną aktywnością UGT1A1

• Pacjenci z genetycznymi wariantami genu UGT1A1 (np. allel UGT1A1*28) są narażeni na zwiększone ryzyko wystąpienia neutropenii, gorączki neutropenicznej i niedokrwistości
• U tych pacjentów zaleca się ścisłe monitorowanie działań niepożądanych

Przeciwwskazania

Sacytuzumab gowitekan jest przeciwwskazany u pacjentów z nadwrażliwością na substancję czynną lub którąkolwiek substancję pomocniczą.

Interakcje z innymi lekami

Inhibitory UGT1A1

• Jednoczesne stosowanie inhibitorów UGT1A1 (np. propofol, ketokonazol) może zwiększyć ryzyko działań niepożądanych
• Zaleca się zachowanie ostrożności

Induktory UGT1A1

• Jednoczesne stosowanie induktorów UGT1A1 (np. karbamazepina, fenytoina, ryfampicyna) może zmniejszyć skuteczność leczenia
• Zaleca się zachowanie ostrożności

Wpływ na płodność, ciążę i karmienie piersią

Ciąża

• Lek może powodować uszkodzenie płodu
• Przed rozpoczęciem leczenia należy wykluczyć ciążę
• Kobiety w wieku rozrodczym muszą stosować skuteczną antykoncepcję podczas leczenia i przez co najmniej 6 miesięcy po zakończeniu terapii

Karmienie piersią

• Nie wiadomo, czy lek przenika do mleka matki
• Podczas leczenia i przez 1 miesiąc po ostatniej dawce należy przerwać karmienie piersią

Płodność

• Lek może negatywnie wpływać na płodność u kobiet w wieku rozrodczym
• Mężczyźni powinni stosować skuteczną antykoncepcję podczas leczenia i przez co najmniej 3 miesiące po zakończeniu terapii

Skuteczność kliniczna

Skuteczność sacytuzumabu gowitekanu została potwierdzona w dwóch głównych badaniach klinicznych:

Badanie ASCENT (u pacjentów z mTNBC)

• Wykazano znaczącą poprawę w przeżyciu bez progresji choroby (PFS): 4,8 miesiąca w porównaniu z 1,7 miesiąca w grupie standardowego leczenia
• Wydłużenie całkowitego czasu przeżycia (OS): 11,8 miesiąca w porównaniu z 6,9 miesiąca w grupie standardowego leczenia
• Większy odsetek odpowiedzi na leczenie: 31% w porównaniu z 4% w grupie standardowego leczenia

Badanie TROPiCS-02 (u pacjentów z HR+/HER2- rakiem piersi)

• Poprawa w przeżyciu bez progresji choroby (PFS): 5,5 miesiąca w porównaniu z 4,0 miesiąca w grupie standardowego leczenia
• Wydłużenie całkowitego czasu przeżycia (OS): 14,4 miesiąca w porównaniu z 11,2 miesiąca w grupie standardowego leczenia
• Wyższy wskaźnik odpowiedzi obiektywnej: 21% w porównaniu z 14% w grupie standardowego leczenia

Podsumowanie

Sacytuzumab gowitekan stanowi ważną opcję terapeutyczną dla pacjentów z zaawansowanym rakiem piersi, którzy wyczerpali standardowe metody leczenia. Jest to nowoczesny lek celowany, który łączy w sobie przeciwciało monoklonalne z silnym lekiem cytotoksycznym, co pozwala na precyzyjne dostarczenie leku przeciwnowotworowego do komórek rakowych.

Choć lek może powodować znaczące działania niepożądane, szczególnie neutropenię i biegunkę, właściwe monitorowanie stanu pacjenta i odpowiednie postępowanie pozwalają na bezpieczne stosowanie tej terapii. Badania kliniczne wykazały, że sacytuzumab gowitekan może wydłużyć czas przeżycia bez progresji choroby oraz całkowity czas przeżycia pacjentów z zaawansowanym rakiem piersi, dla których opcje leczenia były ograniczone.