Afamelanotyd to syntetyczny analog hormonu α-melanocytów stymulującego (α-MSH), który jest agonistą receptora melanokortyny i wiąże się głównie z receptorem melanokortyny-1 (MC1R). Jego wiązanie trwa dłużej niż α-MSH. Afamelanotyd jest pierwszym w swojej klasie, syntetycznym, 13-aminokwasowym analogiem endogennego hormonu stymulującego alfa-melanocyty (α-MSH). Różni się strukturalnie od swojego endogennego odpowiednika tylko dwoma aminokwasami – te różnice strukturalne poprawiają skuteczność biologiczną poprzez nadanie większego powinowactwa do swojego celu i dłuższego biologicznego półtrwania.
Afamelanotyd jest obecnie jedynym zatwierdzonym lekiem stosowanym w leczeniu protoporfirii erytropoetycznej, otrzymał zatwierdzenie w UE w grudniu 2014 roku i kolejne zatwierdzenie FDA w październiku 2019 roku. Mimo stosunkowo niedawnego zatwierdzenia, afamelanotyd był dostępny do użytku jako lek sierocy zarówno w USA, jak i w UE od 2008 roku.
Afamelanotyd zwiększa produkcję eumelaniny, endogennego czynnika fotoprotekcyjnego, aby złagodzić uszkodzenia skóry indukowane przez UV u pacjentów z chorobą, która predysponuje ich do fototoksyczności. Ma stosunkowo długi czas trwania terapeutycznego efektu pomimo swojego krótkiego półtrwania ze względu na swoją zdolność do zwiększania gęstości melanosomów, a tym samym pigmentacji skóry.
Pacjenci z protoporfirią erytropoetyczną (EPP) mają niedobór ferrochelatazy (FECH), enzymu zaangażowanego w ostatni etap biosyntezy hemy. FECH jest wymagany do wprowadzenia żelaza do protoporfiryny IX (PPIX) w celu wygenerowania hemy, a niedobór FECH prowadzi do nagromadzenia PPIX (szczególnie w wątrobie i powierzchownych naczyniach skóry). Cząsteczki PPIX są fotodynamiczne – ekspozycja na promieniowanie UV powoduje, że te cząsteczki tworzą reaktywne formy tlenu, które prowadzą do następczych uszkodzeń tkanek.
Afamelanotyd jest stosowany u dorosłych pacjentów z protoporfirią erytropoetyczną (EPP). EPP to stan, który może powodować silny ból lub inne reakcje skórne na światło słoneczne lub sztuczne światło. Afamelanotyd jest stosowany w celu zwiększenia ilości czasu bez bólu, który można spędzić na słońcu lub w sztucznym świetle.
Scenesse to lek zawierający afamelanotyd. Jest to implant, który jest stosowany do zastrzeżonego leczenia. Afamelanotyd jest syntetycznym analogiem α-melanotropiny, hormonu stymulującego melanocyty, który zwiększa produkcję melaniny w skórze.
