Somatostatyna to hormon peptydowy, który jest antagonistą somatoliberyny. Blokuje wydzielanie hormonu wzrostu przez przysadkę mózgową oraz hamuje wydzielanie insuliny. Somatostatyna nie jest wydzielana przez określony jeden gruczoł, lecz centra jej wytwarzania są rozrzucone po całym organizmie.
Somatostatyna jest inhibitorem hormonu wzrostu (somatotropiny). Hamuje również wydzielanie tyreoliberyny, powodując zahamowanie odpowiedzi LH na stymulacyjne działanie GnRH. Hamuje wydzielanie peptydów żołądkowo-jelitowo-trzustkowych: gastryny, sekretyny, wazoaktywnego peptydu jelitowego (VIP), glukagonu i insuliny, a także pepsyny i kwasu solnego w żołądku oraz enzymów trzustkowych. Zmniejsza przepływ krezkowy i wrotny.
Somatostatyna to cykliczny oligopeptyd (neuropeptyd) ssaków występujący w dwóch odmianach molekularnych zbudowanych z 14 (somatostatyna 14, SS14) lub 28 aminokwasów (somatostatyna 28, SS28). SS14 ma masę molową równą ok. 1500 Da i jest usztywniony jednym mostkiem disiarczkowym (-S-S-). Struktura SS28 przedstawia się następująco: Ser-Ala-Asn-Ser-Asn-Pro-Ala-Met-Ala-Pro-Arg-Glu-Arg-Lys-Ala-Gly-Cys-Lys-Asn-Phe-Phe-Trp-Lys-Thr-Phe-Thr-Ser-Cys-OH.
Wskazania do stosowania somatostatyny obejmują krwotoki z przewodu pokarmowego, ograniczenie wydzielania żołądkowo-jelitowego, przetoki, akromegalia. Stosuje się ją także jako środek pomocniczy w stanach wymagających ograniczenia wydzielania żołądkowo-jelitowego, skórnych przetokach żołądkowo-jelitowych i trzustkowych, akromegalii u chorych, u których leczenie operacyjne, radiologiczne albo podawanie agonistów dopaminy jest nieskuteczne lub przeciwwskazane. Dodatkowo, jest stosowana w leczeniu objawowym guzów wewnątrzwydzielniczego układu żołądkowo-jelitowo-trzustkowego.
Somatostatin-Eumedica to lek w formie proszku i rozpuszczalnika do sporządzania roztworu do wstrzykiwań, zawierający somatostatynę. Jest stosowany w leczeniu krwotoków z przewodu pokarmowego występujących w przebiegu nadżerek, owrzodzeń i krwotocznego zapalenia błony śluzowej żołądka oraz żylaków przełyku. Lek jest dostępny na receptę i jest przeznaczony do stosowania wyłącznie w lecznictwie zamkniętym.
