Eferox to lek zawierający lewotyroksynę sodową, syntetyczną formę hormonu tarczycy – tyroksyny. Jest stosowany w celu uzupełnienia niedoboru hormonu tarczycy we wszystkich postaciach niedoczynności tarczycy, znanym jako hipotyroidyzm. Wskazania do stosowania obejmują wrodzoną niedoczynność tarczycy u niemowląt oraz nabytą niedoczynność tarczycy u dzieci, młodzieży i dorosłych. Eferox jest lekiem na receptę.
Eltroxin to lek na receptę, którego substancją czynną jest lewotyroksyna sodowa (Levothyroxinum natricum). Jest to syntetyczny hormon tarczycy, który wpływa na wiele funkcji organizmu, głównie związanych ze wzrostem i przemianą materii. Stosowany jest w leczeniu niedoczynności tarczycy, stanu, w którym tarczyca nie wytwarza odpowiedniej ilości tyroksyny. Dawkowanie leku ustala lekarz indywidualnie dla każdego pacjenta.
Euthyrox N to lek zawierający lewotyroksynę sodową, syntetyczny hormon tarczycy, który jest stosowany do leczenia chorób i zaburzeń czynności tarczycy. Ma on takie samo działanie jak hormony tarczycy występujące naturalnie w organizmie. Stosuje się go w przypadku braku lub niedoboru naturalnych hormonów tarczycy, w niedoczynności tarczycy, w niektórych postaciach guzów tarczycy, w stanach po operacyjnym usunięciu tarczycy, w zapaleniu tarczycy. Lek jest dostępny na receptę.
Jodid to lek dostępny na receptę, który zawiera jodek potasu. Jest stosowany w leczeniu chorób tarczycy związanych z niedoborem jodu, takich jak wole. Lek ten pomaga zapobiegać powstawaniu wola z niedoboru jodu, zwłaszcza w okresie zwiększonego zapotrzebowania, takim jak ciąża i karmienie piersią. Jodid jest również stosowany do zapobiegania nawrotom wola po zakończeniu leczenia farmakologicznego lub po operacji chirurgicznej wola zależnego od niedoboru jodu.
Letrox to lek, którego substancją czynną jest lewotyroksyna. Działa ona identycznie jak naturalnie występujący hormon produkowany w tarczycy. Główne wskazanie do stosowania to terapia zastępcza, a także uzupełniająca w czasie niedoczynności tarczycy. Lek jest dostępny na receptę.
Novothyral to lek w postaci tabletek, który zawiera dwa hormony tarczycy – lewotyroksynę i liotyroninę. Te hormony mają wpływ na wzrost, rozwój i metabolizm organizmu. Lek jest stosowany w leczeniu niedoczynności tarczycy każdego pochodzenia, zarówno pierwotnej jak i wtórnej, a także w leczeniu i profilaktyce nawracającego wola. Novothyral jest dostępny na receptę.
Novothyral 75 to lek zawierający dwa hormony tarczycy: lewotyroksynę i liotyroninę, które są identyczne z naturalnymi hormonami wydzielanymi przez tarczycę. Lek jest stosowany w leczeniu substytucyjnym wszystkich postaci niedoczynności tarczycy, wola obojętnego miąższowego i guzkowego, wola Hashimoto oraz w leczeniu supresyjnym niektórych przypadków raka tarczycy. Jest szczególnie użyteczny w inicjacji leczenia u chorych z ciężką niedoczynnością tarczycy. Novothyral 75 jest dostępny na receptę.
Oroxine to lek na receptę, który zawiera hormon tarczycy jako substancję czynną. Jest stosowany w celu uzupełnienia niedoboru hormonu tarczycy oraz łagodzenia zaburzeń czynności tarczycy. Oroxine znajduje zastosowanie w leczeniu różnych postaci niedoczynności tarczycy oraz po usunięciu tarczycy. Ponadto, może być stosowany w celu zapobiegania nawrotom wola po operacji wola u pacjentów z prawidłową czynnością tarczycy.
Tirosint Sol to lek w postaci roztworu doustnego, który zawiera lewotyroksynę, będącą syntetycznym analogiem naturalnej tyroksyny (T4) – hormonu tarczycy. Jest stosowany w leczeniu zaburzeń czynności i chorób tarczycy, w tym niedoczynności tarczycy, łagodnego wola w stanie eutyreozy, a także w zapobieganiu nawrotowi wola po operacji. Lek jest dostępny na receptę.
Wolarex to lek zawierający lewotyroksynę sodową, syntetyczną formę hormonu tarczycy. Jest stosowany w leczeniu niedoczynności tarczycy, zapobieganiu nawrotom po chirurgicznym usunięciu wola obojętnego, leczeniu wola obojętnego oraz terapii zastępczej i supresyjnej złośliwego raka tarczycy. Wolarex jest dostępny na receptę.
Niedoczynność tarczycy to zaburzenie, w którym gruczoł tarczowy wytwarza zbyt małą ilość hormonów w stosunku do zapotrzebowania organizmu. Dotyka ona znacznie częściej kobiety niż mężczyzn – występuje u około 5% dorosłych kobiet i zaledwie 1% mężczyzn. Choć częstość niedoczynności tarczycy wzrasta z wiekiem, szczególnie po 60. roku życia, może dotknąć także osoby młode i dzieci. Nieleczona niedoczynność tarczycy prowadzi do poważnych konsekwencji zdrowotnych – zaburzeń metabolicznych, problemów sercowo-naczyniowych, niepłodności, a w skrajnych przypadkach nawet śpiączki. Dzięki nowoczesnej diagnostyce, odpowiednio dobranej farmakoterapii i modyfikacjom stylu życia, większość pacjentów może prowadzić normalne, aktywne życie pomimo tej przewlekłej choroby.
Przyczyny niedoczynności tarczycy mogą być różnorodne, ale najczęściej występujące w Polsce to:
Przewlekłe autoimmunologiczne zapalenie tarczycy (choroba Hashimoto) stanowi najczęstszą przyczynę niedoczynności tarczycy. Jest to schorzenie, w którym układ odpornościowy wytwarza przeciwciała atakujące własną tarczycę. W wyniku długotrwałego procesu zapalnego dochodzi do stopniowego niszczenia miąższu gruczołu i upośledzenia produkcji hormonów. Choroba ta ma podłoże genetyczne i często występuje rodzinnie.
Usunięcie całości lub części tarczycy (tyroidektomia) z powodu wola guzkowego, choroby Gravesa-Basedowa czy raka tarczycy nieuchronnie prowadzi do zmniejszenia produkcji hormonów. W zależności od zakresu operacji (całkowite lub częściowe usunięcie gruczołu), niedoczynność może być całkowita lub częściowa.
Terapia radiojodem (I-131) stosowana w chorobie Gravesa-Basedowa lub wolu guzkowym nadczynnym może prowadzić do niedoczynności tarczycy, ponieważ jod promieniotwórczy niszczy komórki tarczycy produkujące hormony.
Do rzadszych przyczyn niedoczynności tarczycy zaliczamy:
Objawy niedoczynności tarczycy mogą rozwijać się powoli, nawet przez kilka lat, co często utrudnia rozpoznanie choroby we wczesnym stadium. Symptomy są niespecyficzne i mogą być różnie nasilone u poszczególnych pacjentów.
U osób starszych objawy mogą być mniej charakterystyczne i przypominać normalne procesy starzenia lub depresję. U dzieci niedoczynność może objawiać się zaburzeniami wzrostu i rozwoju psychomotorycznego.
Diagnoza niedoczynności tarczycy opiera się na kilku kluczowych elementach:
Lekarz zbiera szczegółowe informacje o objawach, ich czasie trwania, przebytych chorobach, przyjmowanych lekach oraz występowaniu chorób tarczycy w rodzinie. Podczas badania fizykalnego szczególną uwagę zwraca się na ocenę tarczycy, skóry, tętna, ciśnienia tętniczego oraz masy ciała.
Leczenie niedoczynności tarczycy polega na uzupełnianiu niedoboru hormonów tarczycy. Jest to terapia substytucyjna, która w większości przypadków musi być prowadzona do końca życia.
Lewotyroksyna (L-tyroksyna, LT4) jest syntetycznym odpowiednikiem hormonu T4 produkowanego przez tarczycę. To podstawowy lek stosowany w leczeniu niedoczynności tarczycy, dostępny w Polsce pod nazwami handlowymi jak Euthyrox, Letrox czy Eltroxin.
Najważniejsze zasady stosowania lewotyroksyny:
Skuteczność leczenia niedoczynności tarczycy monitoruje się poprzez:
Kontrolne badania TSH wykonuje się:
Oprócz farmakoterapii, istotne znaczenie w leczeniu niedoczynności tarczycy mają:
Regularna, umiarkowana aktywność fizyczna pomaga w:
W uzasadnionych przypadkach lekarz może zalecić suplementację:
Całkowite wyleczenie niedoczynności tarczycy zależy od jej przyczyny. W większości przypadków jest to stan przewlekły, wymagający dożywotniego leczenia substytucyjnego.
Możliwość wyleczenia istnieje w przypadku:
Natomiast w przypadku:
leczenie jest zazwyczaj dożywotnie, a celem jest substytucja hormonów i utrzymanie eutyreozy (prawidłowej czynności tarczycy).
Niedoczynność tarczycy w ciąży wymaga szczególnej uwagi, ponieważ prawidłowa czynność tarczycy ma kluczowe znaczenie dla rozwoju płodu, zwłaszcza jego układu nerwowego. Zalecenia obejmują:
U osób starszych niedoczynność tarczycy może mieć odmienny przebieg:
Niedoczynność tarczycy u dzieci wymaga szczególnie uważnego leczenia:
Tak, nieleczona niedoczynność tarczycy może prowadzić do zaburzeń owulacji, nieprawidłowych cykli miesiączkowych i trudności w zajściu w ciążę. U mężczyzn może powodować zmniejszenie libido i jakości nasienia. Odpowiednie leczenie substytucyjne przywraca prawidłową płodność w większości przypadków.
Nie należy samodzielnie odstawiać leków na niedoczynność tarczycy. W większości przypadków terapia jest dożywotnia. Nawet jeśli objawy ustąpią, jest to efekt prawidłowego leczenia, a nie wyleczenia choroby. Odstawienie leków prowadzi do nawrotu objawów niedoczynności.
Lewotyroksynę należy przyjmować rano, na czczo, około 30-60 minut przed pierwszym posiłkiem, popijając wodą. Należy zachować odstęp minimum 4 godzin między przyjęciem lewotyroksyny a preparatami zawierającymi żelazo, wapń, magnez oraz lekami zobojętniającymi kwas żołądkowy.
Tak, nieleczona niedoczynność tarczycy często prowadzi do przyrostu masy ciała, nawet bez zwiększania kaloryczności diety. Wynika to ze spowolnienia metabolizmu i tendencji do zatrzymywania wody w organizmie. Po właściwym wyrównaniu czynności tarczycy, metabolizm wraca do normy, co ułatwia utrzymanie prawidłowej masy ciała.
Nie ma jednoznacznych dowodów naukowych, że dieta bezglutenowa wpływa na przebieg choroby Hashimoto u wszystkich pacjentów. Jednak u osób z celiakią lub nieceliakową nadwrażliwością na gluten, eliminacja glutenu może zmniejszyć stan zapalny w organizmie i poprawić wchłanianie lewotyroksyny. Decyzję o stosowaniu diety bezglutenowej powinno się konsultować z lekarzem.
Podstawowym badaniem kontrolnym jest oznaczenie stężenia TSH. Po ustaleniu optymalnej dawki leku, badanie to wykonuje się zwykle co 6-12 miesięcy. Okresowo lekarz może zlecić również oznaczenie fT4, przeciwciał anty-TPO oraz USG tarczycy. Warto też kontrolować profil lipidowy i morfologię krwi.
Tak, przewlekły stres może negatywnie wpływać na funkcję tarczycy. Podczas stresu dochodzi do zmian hormonalnych, które mogą nasilać objawy autoimmunologicznych chorób tarczycy. Techniki relaksacyjne, regularna aktywność fizyczna i odpowiedni wypoczynek mogą pomóc w zmniejszeniu negatywnego wpływu stresu.
Tak, nie tylko można, ale wręcz należy stosować leki na niedoczynność tarczycy w ciąży. Odpowiednie leczenie jest kluczowe dla prawidłowego rozwoju dziecka. Dawka leku jest często zwiększana w czasie ciąży ze względu na zwiększone zapotrzebowanie na hormony tarczycy. Leczenie musi być prowadzone pod ścisłą kontrolą lekarza.
Badanie TSH najlepiej wykonywać rano, na czczo. Jeśli przyjmuje się lewotyroksynę, badanie powinno się wykonać przed przyjęciem porannej dawki leku. Dla wiarygodności wyników ważne jest, aby badania kontrolne były wykonywane w podobnych warunkach.
Tak, niedoczynność tarczycy często wiąże się z objawami depresyjnymi, takimi jak obniżony nastrój, apatia, zmęczenie, zaburzenia snu czy problemy z koncentracją. U pacjentów z depresją oporną na leczenie warto wykluczyć niedoczynność tarczycy. Właściwe leczenie substytucyjne zazwyczaj prowadzi do poprawy stanu psychicznego.
