Kolagen niekiedy nazywany jest „białkiem młodości”. Ten włóknisty składnik występuje w wielu odmianach i stanowi około 30% wszystkich białek zgromadzonych w ciele człowieka. Ze względu na swoje unikalne właściwości kolagen jest szeroko stosowany w przemyśle kosmetycznym, ale także jako składnik odżywczy w suplementach diety. Czy kolagen działa na stawy, a jeśli tak, jak go wybierać?
Czym właściwie jest kolagen?
Kolagen to główne białko budulcowe, które występuje w organizmie człowieka oraz zwierząt. Jest produkowany do 25. roku życia (w ilości około 3 kg na rok!), po czym stopniowo jego synteza zaczyna się zmniejszać, zatrzymując się zupełnie w szóstej dekadzie życia. Białko kolagenowe składa się z szeregu aminokwasów, w tym:
- glicyny;
- proliny;
- hydroksyproliny;
- hydroksylizyny.
Unikalne połączenie tych związków sprawia, że kolagen przyjmuje postać wytrzymałych i elastycznych „lin” złożonych z trzech splecionych ze sobą helis.
Obecnie znanych jest aż 29 typów kolagenu [1], które różnią się między sobą strukturą przestrzenną i lokalizacją. Białko to można odnaleźć m.in. w skórze, ścięgnach i tkance łącznej kości, chrząstkach oraz tkance wyściełającej naczynia krwionośne.
Kolagen pełni w ludzkim organizmie wiele funkcji, spośród których najważniejszą jest funkcja budulcowa. Zapewnia ciągłość procesów odnowy komórkowej skóry. Stymuluje też aktywność komórek chrzęstnych.
W jaki sposób kolagen działa na stawy?
Kolagen w stawach jest przede wszystkim składową mazi stawowej, która stanowi swego rodzaju „smar” zapewniający płynną pracę kończyn.
Utrzymanie prawidłowego poziomu kolagenu w stawach jest istotne ze względu na ich integralność, ponieważ białko pomaga utrzymać prawidłowy kształt chrząstek.
Czy suplementacja kolagenem jest potrzebna?
Zasadność stosowania suplementów diety zawierających kolagen w dużej mierze zależy od tego, czy zawarta w nich forma tego związku jest łatwo przyswajalna. W składzie suplementów diety najczęściej wykorzystuje się kolagen hydrolizowany, w tym peptydy kolagenowe. Są to krótkie, peptydowe łańcuchy wyekstrahowane z pełnych łańcuchów kolagenowych metodą hydrolizy enzymatycznej.
W związku z faktem, że ilość kolagenu w organizmie maleje wraz z wiekiem, warto rozważyć jego codzienną suplementację.
Czy można wesprzeć działanie suplementów diety z kolagenem?
Warto zauważyć, że w suplementach diety zawierających kolagen producenci często stosują również:
- witaminy A, E oraz C;
- miedź, cynk, selen i żelazo.
Dzięki temu organizm oprócz kolagenu otrzymuje również witaminy i składniki mineralne ważne dla normalnego funkcjonowania organizmu. Warto wspomnieć, że witamina C wspomaga prawidłową produkcję kolagenu w celu zapewnienia odpowiedniego funkcjonowania chrząstki oraz kości.
Komu zaleca się sięgnięcie po suplement diety z kolagenem?
Nadal jeszcze można spotkać się z przekonaniem, że spożywanie takich produktów jak ryby w galarecie czy wywar z gotowanych chrząstek pomagają uzupełnić naturalne zapasy kolagenu. Należy mieć na uwadze, że w wyniku obróbki termicznej pożywienia pewna jego część może być mniej przyswajalna dla człowieka. Z tego względu osobom o zwiększonym zapotrzebowaniu na kolagen zaleca się rozważyć sięgnięcie po suplementy diety z tym składnikiem.
Wysokiej jakości suplement diety z kolagenem z kategorii produktów na stawy jest wskazany osobom w starszym wieku. Stosowanie takich suplementów diety mogą rozważyć także sportowcy, którzy trenują dyscypliny wymagające utrzymania długotrwałego i powtarzalnego wzorca ruchu, jak biegacze długodystansowi lub kolarze.
Sięgając po suplement diety z kolagenem z kategorii na stawy, można wspomóc swoją sprawność na co dzień.
Bibliografia:
- Czubak, Kamila A., and Halina M. Żbikowska. „Struktura, funkcja i znaczenie biomedyczne kolagenów.” Annales Academiae Medicae Silesiensis. Vol. 4. No. 68. 2014.
- Zuchowska-Nowicka A. i in.; Kolagen – rola w organizmie i skutki niedoboru; Lek w Polsce; Vol. 29 Nr 11/12’19 (342/343);
- Kaziród K. i in.; Suplementacja kolagenem – czy przynosi realne korzyści?; Quality in Sport. 2023;13(1):88-107;
- Khatri M, Naughton RJ, Clifford T, Harper LD, Corr L. The effects of collagen peptide supplementation on body composition, collagen synthesis, and recovery from joint injury and exercise: a systematic review. Amino Acids. 2021;53(10):1493-1506.
