Endokrynologia

Publikacje związane ze schorzeniami endokrynologicznymi

Wykazy leków stosowanych w endokrynologii

• Wszystkie leki endykronologiczne
• Leki na nadczynność tarczycy
• Leki na niedoczynność tarczycy
• Leki na chorobę Hashimoto
• Leki na chorobę Gravesa-Basedowa

Najczęstsze choroby endokrynologiczne

Endokrynologia jest dziedziną medycyny, która zajmuje się badaniem i leczeniem chorób gruczołów wydzielania wewnętrznego i ich hormonów. Choroby endokrynologiczne mogą mieć szeroki zakres objawów i skutków dla organizmu, a ich rozpoznanie i leczenie wymaga specjalistycznej wiedzy. W Polsce, podobnie jak na całym świecie, istnieje kilka chorób endokrynologicznych, które występują najczęściej.

Nadczynność tarczycy jest jedną z najczęściej diagnozowanych chorób endokrynologicznych w Polsce, dotykającą głównie kobiet w wieku 20-40 lat. Choroba ta charakteryzuje się nadmierną produkcją hormonów tarczycy, co może prowadzić do szeregu objawów, takich jak przyspieszony rytm serca, utrata wagi, nerwowość, a także zmiany w wyglądzie i funkcjonowaniu oczu, znane jako orbitopatia.

Choroba Hashimoto, czyli przewlekłe autoimmunologiczne zapalenie tarczycy, to kolejna powszechna choroba, która prowadzi do niedoczynności tarczycy. W przebiegu tej choroby układ odpornościowy atakuje tarczycę, co skutkuje zmniejszeniem produkcji hormonów. Objawy mogą być różnorodne i obejmować zmęczenie, przyrost masy ciała, uczucie zimna, a także problemy z pamięcią i koncentracją.

Choroba Cushinga, związana z nadmiernym stężeniem kortyzolu, może być wywołana przez różne czynniki, w tym guzy przysadki mózgowej. Objawy tej choroby to między innymi zwiększenie masy ciała, szczególnie w okolicy tułowia, zaokrąglenie twarzy, a także występowanie fioletowych rozstępów na skórze.

Akromegalia, choroba wynikająca z nadmiernego wydzielania hormonu wzrostu, prowadzi do stopniowych zmian w wyglądzie zewnętrznym, takich jak powiększenie dłoni, stóp i twarzy, a także może powodować powikłania narządowe.

Choroba Addisona, czyli pierwotna niedoczynność kory nadnerczy, manifestuje się brakiem produkcji niezbędnych hormonów, takich jak kortyzol. Leczenie polega na zastępowaniu brakujących hormonów, co pozwala na normalne funkcjonowanie organizmu.

Ginekomastia, choć nie jest chorobą endokrynologiczną w ścisłym tego słowa znaczeniu, może być objawem zaburzeń hormonalnych. Jest to powiększenie piersi u mężczyzn, które może wynikać z różnych przyczyn, w tym z nierównowagi hormonalnej.

Diagnostyka i leczenie chorób endokrynologicznych wymaga kompleksowego podejścia, które obejmuje zarówno badania laboratoryjne, jak i obrazowe. W Polsce istnieje wiele specjalistycznych ośrodków i klinik, które oferują pomoc w tej dziedzinie. Ważne jest, aby przy pierwszych objawach skonsultować się z lekarzem, który może skierować na odpowiednie badania i zaproponować skuteczne leczenie.

Substancje czynne stosowane w leczeniu chorób endokrynologicznych

1. Cynakalcet

Mechanizm działania

• Kalcymimetyk zwiększający wrażliwość receptorów wapniowych (CaSR)
• Zmniejsza wydzielanie parathormonu (PTH) przez przytarczyce
• Obniża stężenie wapnia w surowicy krwi

Wskazania

• Wtórna nadczynność przytarczyc u pacjentów dializowanych
• Pierwotna nadczynność przytarczyc
• Rak przytarczyc
• Hiperkalcemia w przebiegu chorób nowotworowych

Dawkowanie i monitorowanie

• Dawka początkowa: 30 mg/dobę
• Dostosowanie dawki co 2-4 tygodnie
• Konieczne regularne monitorowanie:
• Stężenia wapnia
• Poziomu PTH
• Funkcji wątroby

2. Jodek potasu

Mechanizm działania

• Dostarcza jod niezbędny do syntezy hormonów tarczycy
• Reguluje funkcję tarczycy
• Uczestniczy w procesach metabolicznych

Wskazania

• Profilaktyka niedoboru jodu
• Przygotowanie do operacji tarczycy
• Leczenie przełomu tarczycowego
• Profilaktyka w czasie ciąży i karmienia piersią

Dawkowanie

• Profilaktyka: 150-200 μg/dobę
• Ciąża i laktacja: 200-250 μg/dobę
• Dawki lecznicze: indywidualnie, zależnie od wskazań

3. Lewotyroksyna

Mechanizm działania

• Syntetyczny odpowiednik hormonu tarczycy (T4)
• Ulega konwersji do T3 w tkankach docelowych
• Reguluje metabolizm, wzrost i rozwój

Wskazania

• Niedoczynność tarczycy
• Stan po tyreoidektomii
• Wole obojętne
• Leczenie supresyjne w raku tarczycy

Dawkowanie i monitorowanie

• Dawka początkowa: 25-50 μg/dobę
• Dostosowanie co 4-6 tygodni
• Regularne monitorowanie TSH i fT4
• Przyjmowanie na czczo, 30-60 min przed posiłkiem

4. Dodatkowe substancje czynne

Tiamazol

• Lek przeciwtarczycowy
• Blokuje syntezę hormonów tarczycy
• Stosowany w nadczynności tarczycy
• Dawkowanie: 10-40 mg/dobę

Propylotiouracyl

• Alternatywa dla tiamazolu
• Szczególnie zalecany w pierwszym trymestrze ciąży
• Dawkowanie: 100-300 mg/dobę

Karbimazol

• Prolek tiamazolu
• Stosowany w niektórych krajach zamiast tiamazolu
• Podobne wskazania i działania niepożądane

Somatotropina

• Rekombinowany ludzki hormon wzrostu
• Wskazania:
• Niedobór hormonu wzrostu
• Zespół Turnera
• Przewlekła niewydolność nerek
• Dawkowanie indywidualne, zwykle 0,025-0,035 mg/kg/dobę

Oktreotyd

• Analog somatostatyny
• Wskazania:
• Akromegalia
• Guzy neuroendokrynne
• Zespół rakowiaka
• Dostępny w formie iniekcji krótko- i długodziałających

5. Zasady bezpieczeństwa

• Regularne monitorowanie parametrów laboratoryjnych
• Dostosowanie dawek do indywidualnych potrzeb pacjenta
• Uwzględnienie interakcji z innymi lekami
• Szczególna ostrożność u:
• Kobiet w ciąży
• Pacjentów z chorobami serca
• Osób starszych
• Pacjentów z niewydolnością nerek

6. Monitorowanie terapii

Parametry do kontroli

• Hormony tarczycy (TSH, fT3, fT4)
• Poziom wapnia i PTH
• Funkcje wątroby i nerek
• Morfologia krwi
• EKG przy niektórych terapiach

Częstość badań kontrolnych

• Początkowo co 4-6 tygodni
• Po stabilizacji co 3-6 miesięcy
• W przypadku zmian dawkowania częściej

Tarczyca i inne porady endokrynologiczne

Wszystkie publikacje na temat endokrynologii

Najnowsze opinie na temat leków endykronologicznych