Wykaz produktów stosowanych w wykonywaniu szczepień. Przygotowana przez nas lista obejmuje między innymi szczepionki przeciw grypie, kleszczowemu zapaleniu mózgu, wirusowemu zapaleniu wątroby typu A, a także stosowane dla ochrony przed gruźlicą oraz COVID-19. W poniższym spisie można też znaleźć szczegółowe informacje na temat szczepionek na meningokoki, żółtaczkę, błonicę, tężec oraz chorobę Heinego-Medina. Znajdziesz tu ulotki leków oraz opinie pacjentów o szczepionkach.
Czym są szczepionki?
Szczepionki to substancje zawierające antygeny, których zadaniem jest pobudzenie naszego organizmu do wytwarzania ochrony przeciw bakteriom i wirusom. Jest to możliwe dzięki imitacji naturalnej infekcji poprzez wytwarzanie przeciwciał umożliwiających rozwój choroby. Celem takiego działania jest nakłonienie układu odpornościowego do podjęcia swoistej walki przeciwko chorobie zakaźnej. Dzięki temu w przypadku ponownego kontaktu z patogenem organizm znacznie szybciej rozpozna zagrożenie i instynktownie rozpocznie obronę wytwarzając przeciwciała. Niewiele osób wie, że szczepionki wprowadza się do organizmu nie tylko poprzez zastrzyki (tj. drogą pozajelitową), ale także doustnie jak również donosowo.
Z czego są produkowane szczepionki?
Szczepionki produkuje się na bazie żywych lub nieżywych (inaktywowanych) drobnoustrojów oraz oczyszczonych antygenów. Do ich produkcji używa się również substancji stabilizujących i wzmacniających, a także środków konserwujących. Skuteczność szczepionek w głównej mierze zależy od zastosowanych antygenów i substancji pomocniczych, ale również od osoby, którą poddaje się szczepieniu (jej wieku, sprawności układu odpornościowego) i schematu szczepienia.
Główne rodzaje szczepionek:
- szczepionki żywe – zawierające żywe drobnoustroje. Posiadają one patogen z obniżoną zdolnością do wywoływania chorób. Ich skuteczność wynika głównie ze zdolności namnażania się drobnoustrojów, np. szczepionki na odrę, ospę, świnkę, różyczkę
- szczepionki inaktywowane – zawierające martwe drobnoustroje, które utraciły zdolności rozmnażania się na skutek zabicia ich za pomocą chemikaliów lub ogrzewania.
- szczepionki zawierające toksyny pozbawione zjadliwości (anatoksyny) – np. szczepionka 5w1 przeciw tężcowi, błonicy, polio, krztuścowi.
Choroby, w których najczęściej stosuje się szczepionki:
Odra – choroba zakaźna wywoływana przez wirus odry zwanym paramyxowirusem. Jest silnie zaraźliwa, a do zakażenia nią najczęściej dochodzi drogą kropelkową. Jej główną cechą charakterystyczną jest gruboplamista wysypka, ale chorobie towarzyszy także gorączka, suchy kaszel oraz zapalenie spojówek. Szczepionka na odrę często jest podawana jako MMR, czyli jako szczepionka przeciw odrze, ospie oraz śwince,
Świnka – to choroba ogólnoustrojowa. Jej poprawną nazwą jest nagminne zapalenie przyusznic. Jest jedną z ostrych chorób wirusowych, która dotyczy głównie dzieci w wieku szkolnym, rzadziej chorują na nią dorośli. Główną drogą zakażenia świnką jest droga kropelkowa, ale zarazić można jest również poprzez współdzielenie naczyń z chorym. Charakterystycznym objawem dla nagminnego zapalenia przyusznic jest znaczne obrzmienie ślinianek, któremu towarzyszy ból związany z powstałym stanem zapalnym. Do częstych dolegliwości zaliczamy też lekko podwyższoną temperaturę oraz brak apetytu.
Różyczka – jest zakaźną chorobą wysypkową, która dotyka głównie dzieci. Materiałami zakaźnymi w przypadku różyczki jest krew, mocz i kał. Do zakażenia dochodzi drogą kropelkową. Cechą charakterystyczną choroby jest plamisto-grudkowa wysypka o różowym zabarwieniu. Wysypka jest obecna głównie na twarzy i szyi, ale także na całym ciele. Podczas choroby rzadko pojawia się gorączka, znacznie częściej występuje za to powiększenie węzłów chłonnych. Wyróżnia się także różyczkę wrodzoną, gdzie do zakażenia dochodzi poprzez łożysko w pierwszych tygodnia życia płodowego.
Ospa – jest najbardziej zakaźną chorobą. Do zakażenia dochodzi droga kropelkową. Ospa wietrzna wywoływana jest przez wiarus VZV. Choroba ta najczęściej występuje zimą i wiosną. Głównym jej objawem jest charakterystyczna wysypka, początkowo przypominająca małe czerwone plamki, które przyjmują następnie postać grudek, a te z kolei zamieniają się w pęcherzyki wypełnione płynem. Najmniej przyjemnym symptomem ospy jest uporczywy świąd. Chorobie towarzyszy również wysoka gorączka. Po około dwóch tygodniach płyn w pęcherzykach robi się mętny, a krostki przysychając zamieniają się w strupki i odpadają.
Tężec – jest ostrą chorobą zakaźną, nie jest jednak zaraźliwa. Występuje ona w następstwie zranienia lub skaleczenia się. Otwarta ran umożliwia bakterii dostanie się do organizmu. To choroba niezwykle groźna dla zdrowia i życia. Do jej objawów w pierwszej postaci (tzw. postać miejscowa) przede wszystkim zaliczamy ból w okolicy rany, sztywność i skurcze mięśni w obrębie zakażenia, drętwienie czy mrowienie. Typowym dla tej choroby jest uczucie szczękościsku powodowane przez silne skurcze mięśni. W wyniku rozwoju choroby dochodzi nawet do bezdechu.
WZW typu A (wirusowe zapalenie wątroby) – choroba inaczej zwana żółtaczką pokarmową lub chorobą brudnych rąk. Do zakażenia dochodzi w wyniku nieprzestrzegania zasad higieny osobistej, najczęściej na skutek spożycia pokarmu, który został przygotowany po uprzednim skorzystaniu z toalety z pominięciem umycia rąk. Zakażenie może mieć również miejsce podczas kontaktu seksualnego z innym zakażonym lub poprzez zjedzenie surowej ryby, której środowisko wodne było zakażone czy też spożycie zanieczyszczonej wody pitnej. Typowe symptomy choroby są podobne do objawów towarzyszących grypie z jednoczesnym zażółceniem skóry i białek gałek ocznych jak również zaciemnionym stolcem i moczem.
WZW typu B (wirusowe zapalenie wątroby) – choroba wywoływana zakażeniem wirusem HBV. Do zakażenia tego typu żółtaczką dochodzi najczęściej poprzez kontakt z krwią osoby zakażonej lub też w trakcie odbywania kontaktów seksualnych bez zabezpieczenia. Wyróżnia się również zakażenie okołoporodowe czyli takie, w którym chora matka zaraża swoje potomstwo. Dla zakażenia wystarczające są już śladowe ilości krwi, które są niewidoczne gołym okiem. Oprócz typowych objawów choroby przypominających objawy grypy, chorobie towarzyszy zażółcenie białek ocznych, mocz o barwie piwa i jasny odbarwiony stolec.
HPV – choroby wywoływane przez wirus brodawczaka ludzkiego to przede wszystkim zmiany przedrakowe w obrębie narządów płciowych, z których może rozwinąć się rak szyjki macicy. Szczepionki na HPV chronią przed najbardziej onkogennymi typami wirusa, a co najważniejsze, są bezpieczne oraz dobrze tolerowane przez organizm,
Rotawirus – choroba wirusowa, na której zakażenie najbardziej narażone są dzieci miedzy 6 miesiącem a 2 rokiem życia. Jest chorobą wyjątkowo zaraźliwą i nie wymaga bezpośredniego kontaktu z zarażona osobą. Typowe objawy dla zakażenia rotawirusem to biegunka, wymioty i gorączka. Niestety z uwagi na symptomy choroby rotawirus może doprowadzić do odwodnienia i bardzo często dla małych dzieci kończy się leczeniem szpitalnym.
Pneumokoki – choroby wywoływane przez tego typu bakterie to przede wszystkim zapalenie górnych dróg oddechowych, takie jak zapalenie ucha środkowego, zatok przynosowych, a także poważniejsze schorzenia, spośród których można wymienić zapalenie płuc oraz zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych. Wyróżnia się ok. 90 odmian pneumokoków, a szczepionki są w stanie uodpornić organizm na większość z nich.
COVID-19 – szczepionki na koronawirusa są stosukowo świeżym tematem, przeciwko COVID-19 możemy aktualnie zaszczepić się czterema preparatami. Do wyboru mamy dwie szczepionki mRNA – jedną wyprodukowaną przez Pfizer/BioNTech, drugą przez Modernę oraz dwie szczepionki wektorowe – AstraZeneca i Johnson & Johnson.
