Styl współczesnego życia oraz jego zawrotne tempo mają niebagatelny wpływ na nasze zdrowie. Dotyczy to zarówno zdrowia ogólnego, jak i problemów bardziej ograniczonych, zlokalizowanych. Jednym z takich obszarów organizmu jest z pewnością jama ustna. I choć to próchnica uplasowała sobie pierwsze miejsce na podium chorób jamy ustnej w naszym społeczeństwie, to ubytki zębów pochodzenia niepróchnicowego są niewiele rzadszym problemem, z którym pacjenci zgłaszają się do gabinetów stomatologicznych.
Co to jest erozja?
Jednym z powodów utraty tkanek twardych zęba bez udziału bakterii próchnicotwórczych jest erozja.
Erozja to przewlekły, rozciągnięty w czasie proces polegający na utracie twardych tkanek zęba, głównie szkliwa w następstwie działania kwasów.
Ubytki tego typu charakteryzują się początkowo wypolerowanym wyglądem szkliwa, które stopniowo, warstwowo rozpuszczane przez kwaśne środowisko w jamie ustnej przechodzi w wyraźny ubytek o typowym wyglądzie. Obraz takiego ubytku jest dość łatwy do rozpoznania przez lekarza dentystę, ma on bowiem kształt półkolistego wgłębienia rozszerzającego się ku obwodowi, przypomina kształtem literę „U”, lecz nigdy nie obejmuje swoim zasięgiem brzegu zęba. Powierzchnia takiego ubytku zawsze jest twarda i lśniąca, co po zwala odróżnić go od próchnicy.
Zmiana taka spowodowana jest działaniem na ząb kwasów, które, w przeciwieństwie do próchnicy, nie są produkowane przez bakterie. Kwasy powodujące erozję mogą pochodzić z zewnątrz lub z wnętrza organizmu.
Kwasy zewnętrzne dostarczamy do jamy ustnej sami – najczęściej winna jest nieodpowiednia dieta bogata w produkty o niskim pH, natomiast kwasy pochodzenia wewnętrznego pochodzą głównie z przewodu pokarmowego (treści żołądkowej) i mają one kontakt z zębami podczas wymiotów czy cofania się treści pokarmowej w przebiegu refluksu żołądkowo-przełykowego. Polecamy zapoznać się z produktami stosowanymi w ochronie i higienie jamy ustnej.
Ja zapobiegać erozji szkliwa?
Z racji, że zaawansowane zmiany erozyjne umiejscowione zwłaszcza na powierzchniach zębów przednich rzucają się w oczy, wyraźnie zaburzając estetykę uśmiechu, a także mogą być przyczyną dolegliwości bólowych, warto wiedzieć, jak im zapobiegać.
Na główny plan w profilaktyce ubytków pochodzenia erozyjnego wysuwają się zalecenia dietetyczne. Obejmują one ograniczenie spożywania produktów o niskim pH, czyli o odczynie kwaśnym. Należą do nich przede wszystkim świeże owoce oraz soki owocowe, a także napoje sportowe czy gazowane. Do produktów najbardziej szkodliwych zaliczamy przede wszystkim napoje typu cola oraz soki: pomarańczowy, jabłkowy i grapefruitowy. Warto wiedzieć, że herbaty owocowe mają pięciokrotnie większy potencjał erozyjny niż herbaty czarne.
W sytuacji, gdy niemożliwe bądź trudne jest ograniczenie częstości ich spożywania, poleca się picie ich przez słomkę tak, aby zmniejszyć możliwość ich kontaktu z powierzchnią szkliwa.
Higiena przede wszystkim
Równie ważne co wskazówki dietetyczne są także zalecenia higieniczne. Należy wystrzegać się szczotkowania zębów bezpośrednio po spożyciu kwaśnych pokarmów, napojów oraz bezpośrednio po wymiotach. Jest to szczególnie istotne, by nie zetrzeć za pomocą szczoteczki i pasty rozmiękczonego przez kwasy szkliwa.
W zamian w celach profilaktycznych zaleca się po spożyciu kwaśnych pokarmów płukanie jamy ustnej wodą, mlekiem, płukanką fluorową lub roztworem wodorowęglanu sodu, czyli sody oczyszczonej (1 łyżeczka sody na 0,5 szklanki przegotowanej wody) i powstrzymanie się od ich szczotkowania przez około 30-60 minut. Jest to czas potrzebny do zbuforowania niskiego pH w jamie ustnej przez ślinę. Co więcej, zaleca się używanie szczoteczek o miękkim włosiu oraz past o niskiej abrazyjności, a w razie wystąpienia nadwrażliwości- tych dedykowanych znoszeniu tego typu dolegliwości.
Warto regularnie zgłaszać się do swojego stomatologa na wizyty kontrolne, by zdiagnozować zmiany erozyjne na wczesnym etapie ich zaawansowania i wdrożyć odpowiednie zalecenia w celu zahamowania ich rozwoju. Jeśli jednak okaże się, że ubytki są na tyle zaawansowane, że powodują dolegliwości bólowe bądź ich obecność nie odpowiada nam pod względem estetycznym, lekarz dentysta zaproponuje ich wypełnienie, co jest możliwe zarówno za pomocą światłoutwardzalnych, estetycznych wypełnień kompozytowych, jak i uzupełnień ceramicznych.
Naszych publikacji nie należy traktować jako wytycznych postępowania medycznego w stosunku do każdego pacjenta. O postępowaniu medycznym, w tym o zakresie i częstotliwości badań diagnostycznych i/lub procedur terapeutycznych decyduje lekarz, zgodnie ze wskazaniami medycznymi, które ustala po zapoznaniu się ze stanem pacjenta. Lekarz podejmuje decyzję indywidualnie w porozumieniu z pacjentem.
