Tiopental

Tiopental jest pochodną siarkową kwasu barbiturowego o bardzo szybkim i krótkim działaniu nasennym, znieczulającym i przeciwdrgawkowym. Mechanizm działania polega na hamowaniu czynności OUN. Nie działa przeciwbólowo i zwiotczająco na mięśnie szkieletowe. Po podaniu dożylnym utrata świadomości następuje nie później niż w ciągu 30–40 s. Głębokość znieczulenia ogólnego może się zwiększyć w ciągu następnych 40 s. Działanie znieczulające utrzymuje się przez 5–10 min, a po nim następuje okres uśpienia po znieczuleniu (10–30 min). Użyteczny czas trwania znieczulenia wynosi 5–8 min. Po podaniu mogą wystąpić, zależne od dawki, mimowolne ruchy i drżenie mięśni oraz zahamowanie czynności ośrodka oddechowego. Tiopental może zmniejszać zapotrzebowanie mózgu na tlen i perfuzję mózgową do 45% w porównaniu do stanu przytomności pacjenta. W przypadkach zwiększonego ciśnienia śródczaszkowego tiopental powoduje jego zmniejszenie przez ponad 10 min po podaniu pojedynczej dawki, zmniejszone jest również ciśnienie wewnątrzgałkowe. Hamuje zwiększoną aktywność mózgu, objawiającą się drgawkami lub nawet widoczną jedynie w EEG. W dawce indukującej (4 mg/kg mc.), u pacjentów bez chorób serca, tiopental powoduje jedynie nieznaczne zmniejszenie średniego ciśnienia tętniczego. Częstość akcji serca wzrasta o 30% i występuje bardzo nieznaczny spadek maksymalnej szybkości wzrostu ciśnienia w lewej komorze. Występuje umiarkowane zmniejszenie wskaźnika sercowego i objętości wyrzutowej; całkowita oporność obwodowa wzrasta o 10%. Perfuzja wieńcowa i zużycie tlenu w mięśniu sercowym wzrastają w takim samym stopniu i dlatego różnica tętniczo-żylna w zakresie tlenu pozostaje praktycznie taka sama. Te zmiany ogólne i w zakresie hemodynamiki wieńcowej są znikome u pacjentów z prawidłową rezerwą wieńcową. Tiopental prowadzi do osłabienia czynności nerek, natomiast podanie dużych dawek powoduje wielomocz. Hamuje również wydzielanie epinefryny i osłabia efekty działania spowodowane zwiększoną aktywnością reniny w osoczu. Pojedyncze wstrzyknięcie i.v. (ok. 3–4 mg /kg mc.) powoduje utratę przytomności w ciągu 10 s i utrzymywanie się znieczulenia przez 3–5 min. Lek szybko przenika przez barierę krew-mózg, maksymalne działanie na OUN można zaobserwować po upływie 1 min. W wyniku następującej redystrybucji stężenie we krwi gwałtownie się zmniejsza, a działanie znieczulające zostaje zniesione. Tiopental łatwo przenika przez barierę łożyska i jest wydzielany do pokarmu kobiecego. Niemal całkowicie ulega przemianom metabolicznym, m.in. do czynnego metabolitu – pentobarbitalu, głównie w wątrobie, w wyniku reakcji utleniania i odsiarczania. Tiopental i jego metabolity są wydalane głównie przez nerki. Wartość t 1/2 w fazie eliminacji wynosi 11,6 h. Ze względu na mały stopień metabolizmu i powolną redystrybucję z tkanki tłuszczowej, tiopental ma stosunkowo długie działanie resztkowe, dlatego, po podawaniu kilku wstrzyknięć, należy brać pod uwagę możliwość kumulacji.