Kamfen

Kamfen to organiczny związek chemiczny, dwupierścieniowy terpen. Jest to substancja stała o zapachu kamfory. Właściwie nierozpuszczalny w wodzie, łatwo rozpuszcza się w rozpuszczalnikach organicznych, etanolu czy eterze dietylowym. Występuje w postaci dwóch enancjomerów: l i d. W temperaturze pokojowej szybko sublimuje.

Jest to naturalny składnik wielu olejków eterycznych. W postaci krystalicznej l-kamfen został wyizolowany m.in. z olejku eterycznego ze świerków czy z pierwszych frakcji olejku cytronelowyego (chemotyp cejloński); występuje także w olejku z gałązek Juniperus phoenicea (gatunek jałowca), olejku nerolowym, walerianowym, cytrynowym, w Artemisia alba (gatunek bylicy) czy w Chrysanthemum japonicum (gatunek złocienia). d-kamfen występuje w olejku cyprysowym, także w świerkowym, imbirowym, muszkatołowym, cytrynowym, pomarańczowym, w kamforze, w petitgrain, czy w kwiatach eukaliptusa gałkowego.

Przemysłowo otrzymywany na drodze katalitycznej izomeryzacji α-pinenu. Wykorzystywany jako związek zapachowy i smakowy, do maskowania nieprzyjemnych zapachów, a także jako półprodukt do produkcji kamfory.

Właściwości fizykochemiczne kamfenu obejmują krystaliczne ciało stałe o zapachu kamfory. Właściwie nierozpuszczalny w wodzie, łatwo rozpuszcza się w rozpuszczalnikach organicznych, etanolu czy eterze dietylowym. Wzór sumaryczny to C10H16, a masa molowa wynosi 136,23 g/mol. Temperatura topnienia wynosi 45–52 °C, a temperatura wrzenia wynosi 156–160 °C.