Abilify to lek przeciwpsychotyczny, którego substancją czynną jest aripiprazol. Jest stosowany w leczeniu schizofrenii u dorosłych i młodzieży od 15 roku życia. Lek jest dostępny na receptę. Abilify jest również stosowany w terapii epizodów maniakalnych w przebiegu choroby afektywnej dwubiegunowej typu I u dorosłych i młodzieży w wieku od 13 lat.
Abilify Maintena to lek przeciwpsychotyczny, który zawiera substancję czynną arypiprazol. Jest stosowany w leczeniu podtrzymującym schizofrenii u dorosłych pacjentów, u których uzyskano stabilizację choroby za pomocą doustnej postaci arypiprazolu. Lek jest dostępny na receptę.
Abilium to lek zawierający substancję czynną aripiprazol, który jest neuroleptykiem zaliczanym do grupy „inne leki przeciwpsychotyczne”. Jest stosowany w leczeniu schizofrenii i zaburzenia afektywnego dwubiegunowego. Mechanizm jego działania polega na pobudzaniu receptorów dopaminowych D2 i serotoninowych 5HT1a oraz blokowaniu receptorów serotoninowych 5HT2a. Lek jest dostępny na receptę.
Abrix: zawiera wortioksetynę, lek przeciwdepresyjny stosowany w leczeniu dużych epizodów depresyjnych u dorosłych. Łagodzi objawy depresji, takie jak smutek, lęk, zaburzenia snu, zmniejszony apetyt, trudności z koncentracją, poczucie braku wartości oraz utratę zainteresowania ulubionymi czynnościami.
Absenor to preparat oddziałujący na ośrodkowy układ nerwowy o działaniu przeciwpadaczkowym. Leczenie uogólnionych napadów padaczkowych w postaci napadów nieświadomości, napadów ogniskowych i napadów wtórnie uogólnionych oraz leczenie skojarzone innych rodzajów napadów padaczkowych. Leczenie epizodów maniakalnych w chorobie afektywnej dwubiegunowej, w przypadku gdy lit jest przeciwwskazany lub źle tolerowany.
Lek Aciprex zawiera escytalopram i jest o lek na receptę stosowany w leczeniu: depresji (dużych epizodów depresji) oraz zaburzeń lękowych.
Adasuve to lek stosowany w leczeniu objawów choroby Ménira, takich jak zawroty głowy, dzwonienie w uszach, utrata słuchu i nudności. Jest dostępny na receptę. Lek ma postać proszku do inhalacji. Zawiera substancję czynną o nazwie loxapine. Stosowany jest głównie u osób dorosłych.
Adavin to lek, który zawiera substancję czynną nicergolinę. Lek ten jest wskazany w leczeniu zaburzeń krążenia mózgowego i metabolizmu mózgu, takich jak napady przemijającego niedokrwienia mózgu, zaburzenia pamięci i koncentracji. Lek zwiększa ukrwienie w tkankach, szczególnie w mózgu, poprawia przepływ krwi w układzie krążenia oraz pobudza metabolizm komórek mózgu. Adavin jest dostępny na receptę.
Adepend to lek stosowany w ramach ogólnego programu leczenia alkoholizmu. Dzięki niemu, ryzyko nawrotu choroby zostaje zredukowane, a abstynencja wspomagana.
Lek w postaci tabletek stosowany w psychiatrii. Jest wydawany wyłącznie na receptę. Ma działanie przeciwlękowe. Zawiera alprazolam – pochodną benzodiazepiny. Działa na ośrodkowy układ nerwowy, zmniejszając lęk i depresję. Ponadto wywołuje uspokojenie.
Agodeprin to lek przeciwdepresyjny, którego substancją czynną jest agomelatyna. Jest on przepisywany przez lekarza w celu leczenia depresji u osób dorosłych. Depresja jest przewlekłym zaburzeniem nastroju, które wpływa na życie codzienne. Objawy depresji różnią się u poszczególnych osób, ale często obejmują głęboki smutek, poczucie braku wartości, utratę zainteresowania ulubionymi czynnościami, zaburzenia snu, uczucie spowolnienia, niepokoju i zmiany masy ciała. Lek jest dostępny na receptę.
Agolek to lek przeciwdepresyjny, który zawiera substancję czynną agomelatynę. Jest dostępny na receptę. Agolek jest wskazany do stosowania u dorosłych w leczeniu dużych epizodów depresyjnych. Lek należy zawsze stosować zgodnie z zaleceniami lekarza lub farmaceuty.
Agomelatine +pharma to lek dostępny na receptę, który zawiera substancję czynną agomelatynę. Jest to lek przeciwdepresyjny, stosowany w leczeniu dużych epizodów depresji u dorosłych. Agomelatyna działa jako agonista receptorów melatonergicznych MT1 i MT2 oraz antagonista receptorów 5-HT2C. Lek jest zalecany do przyjmowania raz dziennie wieczorem, przed snem, początkowo w dawce 25 mg/dzień. W razie braku poprawy po 2 tygodniach dawkę można zwiększyć do 50 mg/dzień.
Agomelatine Adamed to lek przeciwdepresyjny, który zawiera substancję czynną agomelatynę. Jest agonistą receptorów melatonergicznych MT1 i MT2 oraz antagonistą receptorów 5-HT2C. Lek jest dostępny na receptę. Stosuje się go w leczeniu dużych epizodów depresyjnych u dorosłych. Początkowo dawkowanie wynosi 25 mg/dzień, a w razie braku poprawy po 2 tygodniach dawkę można zwiększyć do 50 mg/dzień. Lek należy stosować co najmniej przez 6 miesięcy.
Agomelatine G.L. Pharma to lek przeciwdepresyjny, który zawiera substancję czynną agomelatynę. Jest stosowany w leczeniu dużych epizodów depresyjnych u dorosłych. Dawkowanie zależy od indywidualnej odpowiedzi pacjenta na leczenie, ale zwykle zaczyna się od 25 mg na dobę, podawanych raz na dobę wieczorem, przed snem. W razie braku poprawy po 2 tygodniach, dawkę można zwiększyć do 50 mg na dobę. Lek należy stosować co najmniej przez 6 miesięcy. Agomelatine G.L. Pharma jest dostępny na receptę.
Agomelatine NeuroPharma to lek przeciwdepresyjny, który zawiera substancję czynną agomelatynę. Jest stosowany w leczeniu dużych epizodów depresyjnych u osób dorosłych. Lek jest dostępny na receptę. Dawkowanie zależy od indywidualnej odpowiedzi pacjenta na leczenie, ale zazwyczaj zaczyna się od jednej tabletki (25 mg) wieczorem przed snem. W niektórych przypadkach lekarz może zalecić podwójną dawkę (50 mg).
Agomelatyna Egis to lek na receptę, którego substancją czynną jest agomelatyna. Jest to lek stosowany w leczeniu dużych epizodów depresyjnych u dorosłych. Agomelatyna działa jako agonista melatonergiczny i antagonista receptorów 5-HT2C, co pomaga uregulować rytm okołodobowy i ma pozytywny wpływ na nastrój pacjenta.
Alcreno to lek, którego substancją czynną jest kwetiapina, należąca do grupy leków przeciwpsychotycznych. Jest stosowany w leczeniu różnych chorób, takich jak schizofrenia, mania oraz depresja w przebiegu choroby dwubiegunowej. Lek Alcreno jest dostępny na receptę.
Alpragen to lek przeciwlękowy, który zawiera substancję czynną alprazolam. Alprazolam należy do grupy leków zwanych benzodiazepinami, które mają działanie uspokajające, przeciwlękowe, nasenne i miorelaksacyjne. Alpragen jest wskazany do krótkotrwałego leczenia objawowego stanów lękowych u osób dorosłych, szczególnie gdy objawy są nasilone i uniemożliwiają prawidłowe funkcjonowanie lub są bardzo uciążliwe. Lek jest dostępny na receptę.
Alpraxil to lek, który oddziałuje na ośrodkowy układ nerwowy. Jest stosowany w psychiatrii, gdzie wykazuje działanie uspokajające, przeciwlękowe i nasenne. Zalecany jest pacjentom z silnymi napadami lęku. Lek jest dostępny na receptę.
Alprazolam Aurovitas to lek, którego substancją czynną jest alprazolam. Należy on do grupy leków nazywanych benzodiazepinami. Alprazolam działa na ośrodkowy układ nerwowy, zmniejszając lęk. Ma również działanie uspokajające, wywołujące senność i efekt zwiotczenia mięśni. Lek jest wskazany do krótkotrwałego leczenia objawowego lęku u osób dorosłych, wyłącznie w przypadku ciężkich zaburzeń, w których objawy są nasilone, uniemożliwiają pacjentowi prawidłowe funkcjonowanie lub są dla niego bardzo uciążliwe. Alprazolam Aurovitas jest dostępny na receptę.
Alprazolam Grindeks to skuteczny lek uspokajający z grupy benzodiazepin, przeznaczony do krótkotrwałego leczenia objawów stanów lękowych u dorosłych. Stosowany w sytuacjach, gdy objawy lęku są nasilone i uniemożliwiają prawidłowe funkcjonowanie, Alprazolam Grindeks pomaga pacjentom odzyskać kontrolę nad swoim życiem i poprawić komfort codziennego funkcjonowania.
Alprazolam Sandoz to lek, który zawiera substancję czynną alprazolam. Jest to lek z grupy benzodiazepin, który wykazuje działanie przeciwlękowe, uspokajające oraz nasenne. Stosowany jest w leczeniu różnych stanów lękowych, które uniemożliwiają codzienne funkcjonowanie. Lek jest dostępny na receptę.
Alprox to lek przeciwlękowy z grupy pochodnych benzodiazepiny, zawierający substancję czynną alprazolam. Jest dostępny na receptę. Stosowany jest w leczeniu objawów stanów lękowych u osób dorosłych, w sytuacjach, w których objawy są nasilone, uniemożliwiają prawidłowe funkcjonowanie lub są bardzo uciążliwe dla pacjenta. Wskazany jest do stosowania w leczeniu zaburzeń lękowych z napadami lęku (lęk paniczny) oraz objawowego lęku.
Alventa to lek przeciwdepresyjny, którego substancją czynną jest wenlafaksyna. Stosuje się go w leczeniu różnych typów depresji, w tym zaburzeń depresyjnych z lękiem, uogólnionych zaburzeń lękowych, fobii społecznej oraz zespołu lęku napadowego z agorafobią (chorobliwy lęk przed otwartą przestrzenią) lub bez niej. Lek Alventa jest dostępny na receptę.
Alzepezil to lek dostępny na receptę, który jest specyficznym i odwracalnym inhibitorem acetylocholinoesterazy. Stosuje się go w leczeniu objawów otępienia u pacjentów ze zdiagnozowaną chorobą Alzheimera w postaci łagodnej do umiarkowanie ciężkiej. Lek ten poprawia pamięć i myślenie, a jego skuteczność jest zależna od dawki. Jest przeznaczony wyłącznie dla osób dorosłych.
Alzin to lek przeciwpsychotyczny, który zawiera substancję czynną amisulpryd. Jest stosowany w leczeniu ostrej i przewlekłej schizofrenii z objawami pozytywnymi, takimi jak urojenia, omamy, zaburzenia myślenia, oraz objawami negatywnymi, takimi jak stępienie uczuć, wycofanie emocjonalne i społeczne. Lek jest dostępny na receptę.
Lek Amipryd zawiera substancję czynną amisulpryd, która ma działanie przeciwpsychotyczne i neuroleptyczne. Jest wskazany do leczenia ostrej i przewlekłej schizofrenii z objawami pozytywnymi (takimi jak: urojenia, omamy, zaburzenia myślenia, wrogość i nieufność) i (lub) objawami negatywnymi (takimi jak: stępienie uczuć, wycofanie emocjonalne i społeczne), w tym także u chorych z przewagą objawów negatywnych. Lek jest dostępny na receptę.
Amisan to lek neuroleptyczny, który pomaga kontrolować objawy schizofrenii. Działa na takie objawy jak urojenia, omamy, nietypowe zachowanie, które może być agresywne, wycofanie, przygaszenie. Jest stosowany w leczeniu ostrej i przewlekłej schizofrenii z objawami pozytywnymi (urojenia, omamy, zaburzenia myślenia, wrogość, nieufność) lub objawami negatywnymi (stępienie uczuć, wycofanie emocjonalne i socjalne). Lek jest dostępny na receptę.
Amisulpride Teva to lek neuroleptyczny, który jest stosowany w leczeniu różnych postaci schizofrenii. Jego mechanizm działania polega na oddziaływaniu z receptorami zależnymi od dopaminy (D2 i D3). Lek jest wydawany na podstawie recepty. Wskazania do stosowania to ostre i przewlekłe psychozy w schizofrenii, zwłaszcza z objawami upośledzonej aktywności. Przewlekłe psychozy alkoholowe, zaburzenia psychosomatyczne. Zaburzenia depresyjne, gdy inne leki przeciwdepresyjne są nieskuteczne lub ich zastosowanie jest niemożliwe.
Amisulpryd Apotex to lek przeciwpsychotyczny z grupy pochodnych benzamidu. Wiąże się wybiórczo z receptorami dopaminowymi podtypu D2/D3, do których wykazuje duże powinowactwo. Jest stosowany w ostrej i przewlekłej schizofrenii z objawami pozytywnymi (np.: urojenia, omamy, zaburzenia myślenia) i/lub objawami negatywnymi (np.: stępienie uczuć, wycofanie emocjonalne i socjalne), także u chorych z przewagą objawów negatywnych. Lek jest dostępny na receptę.
Amisulpryd Aurobindo to lek przeciwpsychotyczny, który zawiera substancję czynną o nazwie amisulpryd. Jest on stosowany w leczeniu choroby zwanej schizofrenią, która może sprawić, że chory czuje, widzi lub słyszy rzeczy, które nie istnieją (omamy), ma dziwne i przerażające myśli (urojenia), zmienia sposób działania i odczuwa samotność. Lek ten jest dostępny na receptę.
Amisulpryd Aurovitas to lek przeciwpsychotyczny z grupy pochodnych benzamidu. Jest stosowany w ostrej i przewlekłej schizofrenii z objawami pozytywnymi (np. urojenia, omamy, zaburzenia myślenia) i/lub objawami negatywnymi (np. stępienie uczuć, wycofanie emocjonalne i socjalne). Lek jest dostępny na receptę.
Amisulpryd Holsten to lek przeciwpsychotyczny i neuroleptyczny, który jest dostępny na receptę. Substancja czynna, amisulpryd, działa poprzez wybiórcze wiązanie się z receptorami dopaminergicznymi, co pomaga w łagodzeniu objawów schizofrenii. Lek jest stosowany w leczeniu ostrej i przewlekłej schizofrenii z objawami pozytywnymi, takimi jak urojenia, omamy, zaburzenia myślenia, oraz objawami negatywnymi, takimi jak stępienie uczuć, wycofanie emocjonalne i społeczne.
Amitriptylinum VP to lek przeciwdepresyjny, który należy do grupy trójpierścieniowych leków przeciwdepresyjnych. Substancją czynną zawartą w preparacie jest amitryptylina. Lek ten stosuje się w leczeniu depresji, a zwłaszcza stanów, w których pacjent wymaga uspokojenia. Amitriptylinum VP jest dostępny na receptę.
Amsulgen to lek zawierający substancję czynną amisulpryd, który należy do grupy leków o działaniu przeciwpsychotycznym. Jest stosowany w leczeniu ostrej i przewlekłej schizofrenii z objawami pozytywnymi (np. urojenia, omamy, zaburzenia myślenia) i/lub objawami negatywnymi (np. stępienie uczuć, wycofanie emocjonalne i społeczne). Lek jest dostępny na receptę.
Anafranil to lek przeciwdepresyjny, który ma postać tabletek powlekanych. Stosuje się go w leczeniu stanów depresyjnych o różnych przyczynach i objawach, takich jak depresja endogenna, reaktywna czy nerwicowa. Jest dostępny na receptę. Wskazania do stosowania obejmują również zespoły natręctw, fobie i napady lęku. U dzieci powyżej 5 roku życia preparat jest wskazany do leczenia moczenia nocnego.
Anafranil SR 75 to lek przeciwdepresyjny dostępny na receptę, który ma postać tabletek powlekanych o przedłużonym uwalnianiu. Głównym składnikiem jest klomipramina. Stosuje się go w leczeniu stanów depresyjnych o różnych przyczynach i objawach, takich jak depresja endogenna, reaktywna, nerwicowa, organiczna, maskowana oraz inwolucyjne postaci depresji. Lek jest również wskazany w leczeniu zespołów natręctw, napadów lęku, fobii oraz moczenia nocnego u dzieci powyżej 5 roku życia.
Andepin to lek przeciwdepresyjny, który zawiera fluoksetynę należącą do grupy inhibitorów wychwytu zwrotnego serotoniny (SSRI). Jest stosowany w leczeniu zaburzeń depresyjnych, nerwicy natręctw i bulimii. Lek ten jest dostępny na receptę.
Andepram to lek przeciwdepresyjny, który zwiększa poziom serotoniny w mózgu. Zakłócenia w wytwarzaniu serotoniny odgrywają dużą rolę w rozwijaniu się depresji i podobnych zaburzeń. Lek jest stosowany w leczeniu zaburzeń depresyjnych, zespołu lęku napadowego z agorafobią lub bez agorafobii, lęku społecznego oraz zaburzeń obsesyjno-kompulsyjnych. Andepram jest dostępny na receptę.
Aneptinex to lek przeciwdepresyjny dostępny na receptę. Zawiera sól sodową tianeptyny. Stosowany jest w leczeniu stanów depresyjnych o dużym, umiarkowanym bądź małym nasileniu. Zalecana dawka wynosi 12,5 mg 3 razy na dobę (rano, w południe i wieczorem), przed posiłkami.
Antinervinum to lek roślinny, który jest tradycyjnie stosowany jako środek uspokajający. Zawiera wyciągi z kozłka lekarskiego, szyszek chmielu oraz głogu, które wykazują synergistyczne działanie na ośrodkowy układ nerwowy, łagodząc stany napięcia emocjonalnego i niepokoju, działają kojąco w stanach pobudzenia, ułatwiają zasypianie. Wskazaniem do stosowania produktu leczniczego Antinervinum są okresowe trudności w zasypianiu oraz wzmożone napięcie nerwowe. Lek jest dostępny bez recepty.
Anzorin to lek przeciwpsychotyczny, który zawiera substancję czynną o nazwie olanzapina. Jest stosowany w leczeniu schizofrenii, gdy pacjent widzi, słyszy lub odczuwa rzeczy nieistniejące. Anzorin jest również stosowany w leczeniu stanów chorobowych, w których pacjenci mają niezwykle dobre samopoczucie, rozpiera ich energia, potrzebują dużo mniej snu niż zwykle, mówią bardzo szybko i mają gonitwę myśli. Lek ten jest dostępny na receptę.
Apiolin to lek zawierający sertralinę, stosowany w leczeniu depresji, zespołu lęku społecznego, PTSD, lęku napadowego oraz zaburzeń obsesyjno-kompulsyjnych. Jest dostępny wyłącznie na receptę.
Apiprax to lek przeciwpsychotyczny, który zawiera substancję czynną arypiprazol. Jest on stosowany w leczeniu pacjentów dorosłych oraz młodzieży powyżej 15 roku życia, którzy cierpią na chorobę charakteryzującą się halucynacjami, podejrzliwością, chaotycznym zachowaniem oraz otępieniem emocjonalnym. Lek jest dostępny na receptę.
Apo-Risperid to lek przeciwpsychotyczny, którego substancją czynną jest rysperydon. Stosuje się go w leczeniu schizofrenii oraz epizodów maniakalnych o nasileniu umiarkowanym do ciężkim w przebiegu zaburzeń afektywnych dwubiegunowych. Lek jest dostępny na receptę. Wskazania do stosowania obejmują również leczenie uporczywej agresji u pacjentów z otępieniem typu alzheimerowskiego oraz leczenie agresji i innych zachowań destrukcyjnych u dzieci i młodzieży z zaburzeniami zachowania.
Apo-Zolpin to lek nasenny, który zalecany jest w czasie krótkotrwałego leczenia bezsenności u osób dorosłych. Głównym przeciwwskazaniem do stosowania jest ostra niewydolność wątroby oraz zespół bezdechu sennego. Preparat należy zażywać jedynie w ciężkich zaburzeniach snu, które mają wpływ na prawidłowe funkcjonowanie. Jest dostępny na receptę.
ApoDream to lek w postaci tabletek powlekanych, który zawiera substancję czynną zopiklon. Należy on do grupy leków nasennych i działa na mózg, ułatwiając zasypianie. Jest stosowany w krótkotrwałym leczeniu bezsenności u osób dorosłych, w tym trudności z zasypianiem, nocne i wczesne budzenie się, przejściowa, sytuacyjna lub chroniczna bezsenność i bezsenność w następstwie zaburzeń psychicznych. Lek jest dostępny na receptę.
ApoEscitaxin ORO to lek, który zawiera substancję czynną escitalopram. Należy do grupy leków zwanych selektywnymi inhibitorami wychwytu zwrotnego serotoniny (SSRI). Leki z tej grupy działają poprzez zwiększanie stężenia serotoniny, neuroprzekaźnika, w mózgu. Jest zazwyczaj stosowany do leczenia dorosłych osób z zaburzeniami takimi jak depresja, zaburzenia lękowe ogólnego typu, zaburzenia lękowe społeczne (fobia społeczna), zaburzenie lękowe związane z miejscami lub sytuacjami (agorafobia) oraz zaburzenie obsesyjno-kompulsyjne (OCD). W niektórych przypadkach, może być również stosowany u dzieci i młodzieży w wieku od 12 do 17 lat do leczenia zaburzenia obsesyjno-kompulsyjnego. Jest dostępny na receptę.
ApoSerta to lek przeciwdepresyjny, który działa poprzez inhibicję wychwytu zwrotnego serotoniny. Substancją czynną leku jest sertralina. Jest stosowany w leczeniu epizodów ciężkiej depresji oraz w profilaktyce nawrotów epizodów ciężkiej depresji, lęku napadowego z agorafobią lub bez, zespołu lęku społecznego, zespołu stresu pourazowego oraz zaburzeń obsesyjno-kompulsyjnych. Lek jest dostępny na receptę.
Leki psychotropowe, w tym antydepresanty, to ważna grupa leków stosowanych w psychiatrii przy leczeniu różnorodnych zaburzeń psychicznych. Ich działanie opiera się na modyfikacji poziomów neuroprzekaźników w mózgu, co pozwala na regulację nastroju, myślenia i zachowania pacjenta. Leki te odgrywają kluczową rolę w terapii depresji, zaburzeń lękowych, schizofrenii, choroby afektywnej dwubiegunowej i innych stanów psychicznych. Współczesna psychiatria proponuje szeroki wachlarz preparatów farmakologicznych, które – odpowiednio dobrane i stosowane pod kontrolą specjalisty – mogą znacząco poprawić jakość życia pacjentów. Mimo że wokół tych leków narosło wiele mitów, współczesne preparaty cechują się coraz większą skutecznością i bezpieczeństwem przy jednoczesnym zmniejszeniu niepożądanych działań ubocznych.
Leki psychotropowe to substancje, które wpływają na ośrodkowy układ nerwowy, modyfikując funkcje mózgu związane z myśleniem, emocjami i zachowaniem. Ich działanie opiera się na regulacji lub zmianie poziomu neuroprzekaźników – substancji chemicznych, które umożliwiają komunikację między komórkami nerwowymi.
Do grupy leków psychotropowych zaliczane są wszystkie środki farmakologiczne oddziałujące na funkcje psychiczne. Co ciekawe, należą do nich również preparaty, których podstawowe działanie nie jest ukierunkowane bezpośrednio na psychikę. Istnieje wiele klasyfikacji tych leków, które opierają się na budowie chemicznej, mechanizmach neurofizjologicznych czy biochemicznych.
Według popularnej klasyfikacji szwajcarskiej, leki psychotropowe dzielą się na dwie główne kategorie:
Polscy naukowcy wyodrębnili natomiast następujące grupy leków psychotropowych:
Środki neuroleptyczne stosowane są przede wszystkim w leczeniu objawów towarzyszących psychozom, takich jak omamy, urojenia, pobudzenie, zakłócenia emocjonalne czy wycofanie społeczne. Leki te ograniczają ogólną aktywność mózgu, ale ich działanie nie polega jedynie na uspokajaniu pacjenta.
Antydepresanty oddziałują na ośrodki nerwowe odpowiedzialne za regulację nastroju, napędu oraz lęków. Stanowią podstawę leczenia zaburzeń depresyjnych, a ich dobór jest uzależniony od indywidualnych potrzeb pacjenta i charakteru objawów.
Stabilizatory nastroju mają za zadanie stabilizację nastroju oraz napędu psychoruchowego. Są stosowane między innymi w terapii choroby afektywnej dwubiegunowej, zapobiegając wahaniom od depresji do manii.
Środki przeciwlękowe zmniejszają nasilenie lęku towarzyszącego różnym stanom chorobowym. Do najczęściej stosowanych należą benzodiazepiny, które poza eliminacją lęku wykazują działanie nasenne, uspokajające, przeciwdrgawkowe i amnestyczne.
Preparaty nasenne powodują szybsze zasypianie oraz głębszy i spokojniejszy sen. Stosuje się je w zaburzeniach snu, które często towarzyszą innym problemom psychicznym.
Ta grupa leków ma za zadanie poprawę funkcji poznawczych, szczególnie pamięci, kreatywności i motywacji. Działają poprzez aktywizowanie oraz usprawnienie procesów ośrodkowego układu nerwowego.
Leki przeciwdepresyjne, nazywane również antydepresantami, stanowią podstawę farmakoterapii depresji i niektórych innych zaburzeń psychicznych. Ich działanie opiera się na regulacji poziomu neuroprzekaźników w mózgu, głównie serotoniny, noradrenaliny i dopaminy, które odpowiadają za nastrój, energię i motywację.
Zaburzenia depresyjne wiążą się przede wszystkim z upośledzonym przekazywaniem sygnałów przez neurony serotoninergiczne i noradrenergiczne w strukturach mózgowych. Leki przeciwdepresyjne, regulując systemy neuroprzekaźnikowe, wpływają pobudzająco na nastrój i odhamowująco na napęd psychoruchowy.
SSRI to obecnie najczęściej przepisywane leki przeciwdepresyjne. Działają poprzez blokowanie transportu serotoniny z powrotem do komórki nerwowej, co skutkuje zwiększeniem jej stężenia w przestrzeni międzysynaptycznej. To z kolei prowadzi do poprawy nastroju, zmniejszenia lęku i innych objawów depresji.
Do leków z tej grupy należą:
Leki SSRI zazwyczaj są dobrze tolerowane, ale mogą powodować skutki uboczne, takie jak nudności, bóle głowy, bezsenność lub senność (głównie na początku leczenia), zaburzenia seksualne oraz zmiany masy ciała. Ważną zaletą tych leków jest ich dodatkowe działanie przeciwlękowe.
Leki z tej grupy zwiększają stężenie zarówno serotoniny, jak i noradrenaliny w mózgu. Są szczególnie skuteczne u pacjentów z depresją przebiegającą z dolegliwościami bólowymi, gdyż wykazują dodatkowe działanie przeciwbólowe.
Do grupy SNRI należą:
Profil działań niepożądanych SNRI jest podobny do SSRI, jednak ze względu na wpływ na poziom noradrenaliny, mogą one dodatkowo powodować podwyższenie ciśnienia tętniczego.
TLPD to starsza generacja leków przeciwdepresyjnych, które były podstawą leczenia depresji do lat 90. XX wieku. Działają one poprzez hamowanie wychwytu zwrotnego noradrenaliny i serotoniny, ale wpływają również na inne receptory, co powoduje więcej skutków ubocznych.
Do tej grupy należą:
TLPD są wskazane głównie w leczeniu nawracających zaburzeń depresyjnych, uporczywych zaburzeń nastroju oraz w zaburzeniach afektywnych dwubiegunowych. Ze względu na liczne działania niepożądane (suchość w ustach, zaparcia, zaburzenia oddawania moczu, senność, zawroty głowy, wzrost masy ciała), są obecnie rzadziej stosowane jako leki pierwszego wyboru.
IMAO blokują działanie enzymów oksydazy monoaminowej, które odpowiadają za rozkład neuroprzekaźników (dopaminy, noradrenaliny, serotoniny) w mózgu. Zwiększają tym samym ich stężenie, co wykorzystywane jest w leczeniu objawów depresji.
Jedynym dostępnym obecnie lekiem z tej grupy jest moklobemid (Aurorix, Mobemid, Moklar), który jest selektywnym, odwracalnym inhibitorem MAO typu A. Stosowany jest głównie w depresji endogennej z zahamowaniem psychoruchowym oraz w depresji wieku podeszłego.
IMAO są stosowane stosunkowo rzadko, głównie gdy inne leki przeciwdepresyjne okazują się nieskuteczne. Wiąże się to z ich licznymi interakcjami z lekami i pokarmami oraz większą liczbą działań niepożądanych w porównaniu do nowszych antydepresantów.
Istnieje również szereg leków przeciwdepresyjnych o unikatowych mechanizmach działania, które nie wpisują się w powyższe kategorie. Należą do nich m.in.:
Leki te mogą być szczególnie przydatne u pacjentów, którzy nie tolerują lub nie reagują na standardowe leczenie SSRI czy SNRI.
Leki psychotropowe mają szerokie spektrum zastosowań w psychiatrii, jednak ich użycie powinno być zawsze dostosowane do indywidualnych potrzeb pacjenta i specyfiki jego zaburzenia.
Podstawą farmakoterapii depresji są leki przeciwdepresyjne. Dobór konkretnego preparatu zależy od nasilenia i charakteru objawów, chorób współistniejących, ryzyka interakcji z innymi lekami oraz możliwych działań niepożądanych. W ciężkich przypadkach depresji lekarz może zalecić połączenie antydepresantów z lekami przeciwpsychotycznymi lub stabilizatorami nastroju.
W terapii zaburzeń lękowych stosuje się głównie leki przeciwlękowe (anksjolityki) z grupy benzodiazepin oraz leki przeciwdepresyjne z grupy SSRI i SNRI, które wykazują również działanie przeciwlękowe. W przypadku ostrych ataków paniki mogą być stosowane krótkodziałające benzodiazepiny, natomiast w długotrwałym leczeniu preferowane są SSRI ze względu na mniejsze ryzyko uzależnienia.
W terapii schizofrenii kluczową rolę odgrywają leki przeciwpsychotyczne (neuroleptyki). Dzielą się one na klasyczne (I generacji), takie jak haloperidol czy chloropromazyna, oraz atypowe (II generacji), np. risperidon, olanzapina, kwetiapina czy klozapina. Leki atypowe są zwykle lepiej tolerowane i powodują mniej objawów pozapiramidowych.
W leczeniu choroby afektywnej dwubiegunowej (CHAD) stosuje się głównie leki normotymiczne, które stabilizują nastrój i zapobiegają nawrotom epizodów maniakalnych i depresyjnych. Należą do nich sole litu, kwas walproinowy, karbamazepina oraz lamotrygina. W zależności od fazy choroby mogą być również stosowane leki przeciwpsychotyczne lub przeciwdepresyjne.
W terapii bezsenności stosuje się przede wszystkim leki nasenne. Mogą to być benzodiazepiny, leki z grupy Z (zolpidem, zopiklon) lub leki przeciwdepresyjne o działaniu nasennym (mirtazapina, trazodon). W zaburzeniach rytmu dobowego może być pomocna melatonina.
Jak wszystkie substancje lecznicze, również leki psychotropowe mogą powodować działania niepożądane. Ich rodzaj i nasilenie zależą od typu leku, dawki, czasu stosowania oraz indywidualnych cech pacjenta.
Leki przeciwdepresyjne mogą wywoływać różnorodne działania niepożądane, które różnią się w zależności od grupy leków:
Dla SSRI najczęstsze skutki uboczne to:
W przypadku TLPD do typowych działań niepożądanych należą:
Leki przeciwpsychotyczne, szczególnie I generacji, mogą powodować:
Groźnym, choć rzadkim powikłaniem stosowania neuroleptyków jest złośliwy zespół neuroleptyczny, objawiający się wysoką gorączką, sztywnością mięśniową, niestabilnością autonomicznego układu nerwowego i zaburzeniami świadomości.
Benzodiazepiny mogą powodować:
Leki normotymiczne, np. lit, mogą wywoływać:
Warto podkreślić, że nie u każdego pacjenta wystąpią wszystkie wymienione objawy, a u niektórych mogą nie wystąpić żadne. Ponadto, wiele skutków ubocznych ma charakter przejściowy i ustępuje w trakcie leczenia. W przypadku uciążliwych lub nasilonych działań niepożądanych, lekarz może zmienić lek na inny lub dostosować dawkę.
Leki psychotropowe mogą wchodzić w niebezpieczne interakcje z różnymi substancjami, w tym z alkoholem, lekami i pokarmami. Szczególnie istotne jest unikanie łączenia:
Łączenie leków psychotropowych z alkoholem jest bardzo niebezpieczne i może prowadzić do poważnych konsekwencji zdrowotnych. Alkohol może:
Z tych powodów osoby przyjmujące leki psychotropowe powinny całkowicie unikać spożywania alkoholu lub ograniczyć je do absolutnego minimum po konsultacji z lekarzem.
Leki psychotropowe mogą wchodzić w interakcje również z innymi lekami i suplementami:
Dlatego zawsze należy informować lekarza o wszystkich przyjmowanych lekach, suplementach i ziołach, aby uniknąć potencjalnie niebezpiecznych interakcji.
Czas trwania terapii lekami psychotropowymi zależy od rodzaju zaburzenia, jego nasilenia, historii wcześniejszych epizodów i odpowiedzi na leczenie. Ogólne zasady są następujące:
Leczenie zaburzeń lękowych trwa zwykle od 6 do 12 miesięcy od ustąpienia objawów. Benzodiazepiny powinny być stosowane krótkotrwale (do 4-6 tygodni) ze względu na ryzyko uzależnienia.
W schizofrenii leczenie podtrzymujące zwykle trwa co najmniej 1-2 lata po pierwszym epizodzie, a po kolejnych epizodach może być kontynuowane przez wiele lat lub bezterminowo.
W chorobie afektywnej dwubiegunowej leczenie profilaktyczne stabilizatorami nastroju często ma charakter wieloletni lub dożywotni, aby zapobiec nawrotom epizodów maniakalnych i depresyjnych.
Leki psychotropowe, szczególnie antydepresanty, benzodiazepiny i neuroleptyki, nie powinny być odstawiane nagle. Wymaga to stopniowego zmniejszania dawki pod kontrolą lekarza, aby uniknąć objawów odstawiennych. Objawy te mogą obejmować:
Wokół leków psychotropowych narosło wiele mitów, które mogą zniechęcać pacjentów do podjęcia leczenia. Oto fakty, które warto znać:
Fakt: Większość leków psychotropowych, w tym antydepresanty i leki przeciwpsychotyczne, nie powoduje uzależnienia. Wyjątkiem są benzodiazepiny i niektóre leki nasenne, które przy długotrwałym stosowaniu mogą prowadzić do uzależnienia fizycznego i psychicznego. Objawy, które mogą wystąpić po odstawieniu niektórych leków, nie są wynikiem uzależnienia, lecz tzw. zespołu odstawiennego, który można zminimalizować przez stopniowe zmniejszanie dawki.
Fakt: Leki psychotropowe nie zmieniają osobowości pacjenta, a jedynie łagodzą objawy choroby, która może zniekształcać osobowość. Właściwie dobrane leczenie pozwala pacjentowi powrócić do swojego prawdziwego „ja”, które było przysłonięte przez objawy choroby.
Fakt: Większość leków psychotropowych, szczególnie antydepresantów, wymaga czasu, aby osiągnąć pełny efekt terapeutyczny. Antydepresanty zwykle zaczynają działać po 2-4 tygodniach regularnego stosowania, a pełny efekt może być widoczny dopiero po 6-8 tygodniach. Leki przeciwpsychotyczne i normotymiczne również wymagają czasu, aby osiągnąć stabilny poziom w organizmie.
Fakt: Nagłe odstawienie leków psychotropowych, szczególnie gdy objawy ustąpiły, często prowadzi do nawrotu choroby, czasem w cięższej postaci. Decyzja o zakończeniu leczenia powinna być zawsze podejmowana w porozumieniu z lekarzem, który zaplanuje stopniowe zmniejszanie dawki.
Choć leki psychotropowe są podstawą leczenia wielu zaburzeń psychicznych, ich skuteczność można wspomóc naturalnymi metodami:
Umiarkowana aktywność fizyczna, taka jak spacery, pływanie czy joga, pomaga zmniejszyć objawy depresji i lęku oraz poprawia ogólne samopoczucie. Wysiłek fizyczny stymuluje produkcję endorfin, które są naturalnymi substancjami poprawiającymi nastrój.
Dieta bogata w kwasy omega-3 (ryby, orzechy), tryptofan (indyk, nabiał, banany), magnez (orzechy, zielone warzywa) i antyoksydanty może wspierać zdrowie psychiczne. Warto również ograniczyć spożycie kofeiny i cukru, które mogą nasilać lęk i wahania nastroju.
Medytacja, trening uważności (mindfulness), głębokie oddychanie i progresywna relaksacja mięśni mogą zmniejszyć poziom stresu i lęku, co wspiera działanie leków.
Terapia światłem jasnym może być skuteczna w leczeniu sezonowych zaburzeń afektywnych oraz jako wsparcie leczenia innych typów depresji.
Niektóre zioła i suplementy, takie jak dziurawiec (przy łagodnej do umiarkowanej depresji), lawenda (przy lęku) czy waleriania (przy bezsenności), mogą łagodzić objawy. Jednak zawsze należy skonsultować ich stosowanie z lekarzem, gdyż mogą wchodzić w interakcje z lekami psychotropowymi.
Terapia poznawczo-behawioralna (CBT), terapia interpersonalna i inne formy psychoterapii mogą znacząco zwiększyć skuteczność leczenia farmakologicznego. W niektórych przypadkach łagodnych zaburzeń, psychoterapia może być skuteczna nawet bez leków.
Leki psychotropowe są ważnym narzędziem w leczeniu zaburzeń psychicznych, pozwalającym wielu pacjentom powrócić do normalnego funkcjonowania. Współczesna psychiatria dysponuje szeroką gamą leków o różnych mechanizmach działania, co umożliwia indywidualne dostosowanie terapii do potrzeb pacjenta.
Kluczowe jest, aby leczenie było prowadzone pod nadzorem specjalisty, który może monitorować skuteczność i bezpieczeństwo terapii. Równie ważna jest współpraca pacjenta z lekarzem – regularne przyjmowanie leków zgodnie z zaleceniami, informowanie o skutkach ubocznych i nierezygnowanie z leczenia bez konsultacji.
Warto pamiętać, że farmakoterapia jest często tylko jednym z elementów kompleksowego podejścia do leczenia zaburzeń psychicznych. Połączenie leków z psychoterapią, zmianami stylu życia i wsparciem społecznym daje najlepsze rezultaty i pozwala na osiągnięcie trwałej poprawy stanu zdrowia psychicznego.
Większość leków psychotropowych, w tym antydepresanty i leki przeciwpsychotyczne, nie powoduje uzależnienia. Wyjątkiem są benzodiazepiny i niektóre leki nasenne, które przy długotrwałym stosowaniu mogą prowadzić do uzależnienia fizycznego i psychicznego, dlatego powinny być stosowane krótkotrwale i pod ścisłą kontrolą lekarza.
Pierwsze efekty działania antydepresantów mogą być zauważalne po około 2 tygodniach regularnego przyjmowania leku, jednak pełny efekt terapeutyczny zwykle osiągany jest po 4-6 tygodniach. U osób starszych czas ten może być dłuższy. Ważne, aby nie zniechęcać się brakiem natychmiastowej poprawy i kontynuować leczenie zgodnie z zaleceniami lekarza.
Zdecydowanie nie zaleca się łączenia alkoholu z lekami psychotropowymi. Alkohol może nasilać działanie depresyjne leków na ośrodkowy układ nerwowy, prowadząc do nadmiernej senności, zaburzeń koordynacji, a nawet zaburzeń oddychania. Ponadto, alkohol może zmniejszać skuteczność leków i nasilać ich działania niepożądane.
Wiele leków psychotropowych, szczególnie na początku leczenia, może powodować senność, zawroty głowy i zaburzenia koncentracji, co może wpływać na zdolność prowadzenia pojazdów i obsługi maszyn. Pacjenci powinni być świadomi tych efektów i unikać prowadzenia pojazdów, dopóki nie będą pewni, jak lek na nich działa. Warto skonsultować tę kwestię z lekarzem.
Stosowanie leków psychotropowych w ciąży wymaga szczególnej ostrożności i zawsze powinno być konsultowane z lekarzem. Niektóre leki mogą zwiększać ryzyko wad wrodzonych lub powikłań ciąży, jednak w wielu przypadkach korzyści z leczenia przewyższają potencjalne ryzyko. Ciężka, nieleczona depresja lub inne zaburzenia psychiczne mogą mieć również negatywny wpływ na przebieg ciąży i rozwój płodu.
Nagłe odstawienie leków psychotropowych, szczególnie antydepresantów, benzodiazepin i niektórych leków przeciwpsychotycznych, może prowadzić do zespołu odstawiennego objawiającego się bezsennością, lękiem, drażliwością, zawrotami głowy i innymi nieprzyjemnymi objawami. W przypadku benzodiazepin nagłe odstawienie może nawet prowadzić do drgawek. Dlatego leki te powinny być odstawiane stopniowo, pod kontrolą lekarza.
W przypadku wystąpienia działań niepożądanych, należy skonsultować się z lekarzem, który może:
Nie należy samodzielnie modyfikować dawki ani odstawiać leku bez konsultacji z lekarzem.
Niektóre leki ziołowe mogą wchodzić w interakcje z lekami psychotropowymi. Na przykład dziurawiec może zmniejszać stężenie wielu leków we krwi, w tym antydepresantów, leków przeciwpsychotycznych i normotymicznych. Z kolei waleriania może nasilać działanie sedatywne benzodiazepin. Dlatego przed zastosowaniem jakichkolwiek preparatów ziołowych należy skonsultować się z lekarzem lub farmaceutą.
Niektóre leki psychotropowe mogą wpływać na wagę. Leki przeciwpsychotyczne, szczególnie atypowe, oraz niektóre antydepresanty (mirtazapina, niektóre TLPD) mogą powodować zwiększenie apetytu i przyrost masy ciała. Z kolei niektóre SSRI mogą początkowo powodować utratę apetytu i spadek masy ciała. Warto omówić z lekarzem ryzyko zmian wagi i ewentualne strategie przeciwdziałania.
Stosowanie leków psychotropowych u dzieci i młodzieży wymaga szczególnej ostrożności, gdyż ich mózgi są nadal w fazie rozwoju. Niektóre leki mają potwierdzoną skuteczność i bezpieczeństwo w tej grupie wiekowej, inne mogą zwiększać ryzyko myśli i zachowań samobójczych. Decyzja o zastosowaniu leczenia powinna być podjęta po dokładnej ocenie stosunku korzyści do ryzyka, a leczenie powinno być ściśle monitorowane przez specjalistę psychiatrii dzieci i młodzieży.
