Doustne preparaty na alergię – rozwiązania w walce z objawami uczulenia
Czym są doustne leki przeciwalergiczne i jak działają?
Doustne preparaty przeciwalergiczne to skuteczna broń w walce z uciążliwymi objawami alergii. Ich głównym zadaniem jest blokowanie działania histaminy – substancji wydzielanej przez układ odpornościowy w odpowiedzi na kontakt z alergenem. Histamina, magazynowana w komórkach tucznych i bazofilach, po uwolnieniu wywołuje charakterystyczne objawy alergii, takie jak świąd skóry, katar, kichanie, łzawienie i przekrwienie oczu.
Mechanizm działania leków przeciwhistaminowych polega na odwracalnym blokowaniu receptorów histaminowych H1, które znajdują się w różnych częściach ciała. Dzięki temu:
- Zapobiegają przyłączaniu się histaminy do receptorów, redukując lub eliminując objawy alergii
- Zmniejszają przepuszczalność naczyń krwionośnych, co prowadzi do redukcji obrzęków i innych objawów zapalnych
- Hamują powstawanie stanu zapalnego w organizmie
Warto zaznaczyć, że preparaty przeciwhistaminowe łagodzą jedynie objawy alergii, nie wpływając na jej przyczynę, którą są zaburzenia funkcjonowania układu odpornościowego.
Rodzaje doustnych leków przeciwalergicznych
Leki I generacji
Starsze preparaty przeciwhistaminowe, choć skuteczne, charakteryzują się niską selektywnością w łączeniu się z receptorami. Oznacza to, że blokują nie tylko receptory histaminowe H1, ale także inne receptory w organizmie, co może prowadzić do niepożądanych efektów ubocznych, takich jak:
- Nasilona senność i zmęczenie
- Ograniczone zdolności psychomotoryczne
- Problemy z koncentracją
- Suchość błon śluzowych
- Zaburzenia rytmu serca
- Zawroty głowy
Do substancji aktywnych leków I generacji należą:
- Antazolina
- Hydroksyzyna
- Klemastyna
- Prometazyna
- Ketotifen
- Difenhydramina
Leki II generacji
Nowocześniejsze preparaty przeciwhistaminowe działają selektywnie na receptory H1, dzięki czemu wykazują znacznie mniej działań niepożądanych. Ich główne zalety to:
- Brak działania sedatywnego (nie powodują senności)
- Nie przenikają do ośrodkowego układu nerwowego
- Dłuższy czas działania w porównaniu z lekami I generacji
Popularne substancje aktywne leków II generacji to:
- Cetyryzyna
- Loratadyna
- Bilastyna
- Rupatadyna
- Azelastyna
- Olopatadyna
Leki III generacji
Są to aktywne metabolity leków II generacji, które charakteryzują się silniejszym działaniem na receptory H1 niż ich poprzednicy. Dodatkowo wykazują działanie pobudzające układ odpornościowy oraz przeciwzapalne. Do tej grupy należą:
- Lewocetyryzyna
- Desloratadyna
- Feksofenadyna
Na jakie rodzaje alergii działają doustne preparaty?
Doustne leki przeciwhistaminowe są szczególnie skuteczne w leczeniu:
Alergicznego nieżytu nosa (kataru siennego)
Jest to jedna z najczęściej występujących postaci alergii, której typowymi symptomami są:
- Nadmierne kichanie
- Wodnisty katar
- Przekrwienie błony śluzowej nosa
- Świąd i zatkanie nosa
Preparaty doustne pomagają obkurczyć śluzówkę nosa oraz ułatwiają usunięcie zalegającego śluzu i alergenów.
Alergicznego zapalenia spojówek
Ta postać alergii często występuje równocześnie z katarem siennym, szczególnie w okresie intensywnego pylenia roślin. Objawia się:
- Zaczerwienieniem oczu
- Pieczeniem i świądem spojówek
- Nasilonym łzawieniem
- Obrzękiem powiek
Pokrzywki alergicznej
Charakteryzuje się zmianami skórnymi w postaci:
- Bąbli o porcelanowo-białej lub różowawej barwie
- Intensywnego świądu lub pieczenia skóry
- Obrzęku tkanek
Formy doustnych preparatów przeciwalergicznych
Doustne leki przeciwhistaminowe dostępne są w różnych postaciach, co pozwala dopasować formę przyjmowania do indywidualnych preferencji:
- Tabletki powlekane – tradycyjna forma leków, wymagająca popijania wodą
- Tabletki rozpuszczalne i do ssania – wygodna forma, niewymagająca popijania, idealna dla osób mających problemy z połykaniem tabletek
- Syropy – forma zalecana szczególnie dla dzieci lub osób mających trudności z przyjmowaniem tabletek
- Krople doustne – umożliwiają precyzyjne dawkowanie leku
Najczęściej stosowane substancje aktywne w doustnych lekach przeciwalergicznych
Loratadyna
- Może być stosowana przez dorosłych i dzieci (powyżej 30 kg wagi)
- Szybko się wchłania, osiągając efekty terapeutyczne już po godzinie
- Jest metabolizowana do również aktywnej farmakologicznie desloratadyny, co wydłuża czas działania
- Zwykle podawana raz dziennie
- Popularne preparaty: Claritine Allergy, Loratan Pro, Flonidan Control
Desloratadyna
- Odpowiednia dla dorosłych i dzieci powyżej 6. roku życia (preparaty bez recepty)
- Po podaniu szybko się wchłania, osiągając maksymalne stężenie w osoczu po około 3 godzinach
- Stosowana raz na dobę
- Dostępna w lekach: Aleric Deslo Active, Hitaxa Fast
Cetyryzyna
- Może być stosowana u dzieci powyżej 2. roku życia oraz u dorosłych
- Maksymalne stężenie w osoczu osiąga po 1-1,5 godzinie
- Występuje w preparatach: Zyrtec UCB, Amertil Bio, Cirrus Duo
Feksofenadyna
- Zalecana dla osób powyżej 12. roku życia
- Należy przyjmować ją przed posiłkiem, raz na dobę
- Efekt działania jest widoczny po godzinie od przyjęcia
Jak długo można stosować doustne leki przeciwalergiczne?
Długość stosowania preparatów przeciwhistaminowych zależy od rodzaju alergii, nasilenia objawów oraz indywidualnych potrzeb pacjenta. Mogą być one używane:
- Krótkoterminowo – w przypadku alergii sezonowych, np. na pyłki roślin, występujących w konkretnych porach roku
- Długoterminowo – przez osoby z przewlekłymi alergiami, np. na roztocza kurzu domowego czy sierść zwierząt
W każdym przypadku należy jednak przestrzegać wskazań lekarza oraz instrukcji zawartych w ulotce leku.
Doustne leki przeciwalergiczne – na co zwrócić uwagę?
Potencjalne efekty uboczne
Choć nowoczesne leki przeciwhistaminowe charakteryzują się dobrym profilem bezpieczeństwa, warto pamiętać o możliwych działaniach niepożądanych:
- Senność i zmęczenie (szczególnie w przypadku leków I generacji)
- Suchość w ustach
- Zaburzenia widzenia
- Zawroty głowy
- Rozdrażnienie
Przed zastosowaniem leku warto zapoznać się z ulotką lub skonsultować z lekarzem, zwłaszcza jeśli prowadzisz pojazdy mechaniczne lub wykonujesz prace wymagające koncentracji.
Regularność stosowania
Kluczem do skuteczności leków przeciwhistaminowych jest ich regularne przyjmowanie. Wiele z nich działa na zasadzie „napełniania” organizmu substancjami aktywnymi, dlatego jednorazowe zażycie tabletki może nie przynieść oczekiwanych efektów.
Zmiana skuteczności z czasem
Warto mieć na uwadze, że z biegiem czasu może zmienić się reakcja organizmu na dany preparat przeciwalergiczny. Dlatego tak ważne jest obserwowanie swojego organizmu i w razie potrzeby konsultacja z lekarzem w celu zmiany leku.
Dla kogo doustne leki przeciwalergiczne?
Doustne preparaty przeciwhistaminowe są odpowiednie dla:
- Osób cierpiących na sezonowe alergie (np. na pyłki roślin)
- Pacjentów z całorocznymi alergiami (np. na roztocza, pleśń, sierść zwierząt)
- Osób z pokrzywką alergiczną lub innymi objawami skórnymi alergii
- Pacjentów, u których występuje alergiczny nieżyt nosa lub alergiczne zapalenie spojówek
Przeciwwskazania do stosowania doustnych leków przeciwalergicznych
Leki przeciwhistaminowe, szczególnie I generacji, nie powinny być stosowane w przypadku:
- Nadwrażliwości na substancje aktywne
- Obniżonej liczby leukocytów (leukopenii)
- Obniżonego poziomu płytek krwi (trombocytopenii)
- Niedokrwistości
- Jaskry
W trakcie stosowania leków I generacji należy zrezygnować z prowadzenia pojazdów mechanicznych oraz spożywania alkoholu.
Doustne leki przeciwalergiczne a ciąża i karmienie piersią
- Leki I generacji nie są zalecane w okresie ciąży i karmienia piersią
- Leki II i III generacji są preferowane w tym okresie, jednak ich stosowanie zawsze warto skonsultować z lekarzem ginekologiem
Podsumowanie
Doustne preparaty przeciwalergiczne stanowią skuteczną metodę kontrolowania objawów alergii, poprawiając jakość życia pacjentów zmagających się z różnymi rodzajami uczuleń. Nowoczesne leki przeciwhistaminowe II i III generacji charakteryzują się wysoką skutecznością i bezpieczeństwem stosowania, minimalizując ryzyko wystąpienia działań niepożądanych.
Pamiętaj jednak, że leki te jedynie łagodzą objawy, nie lecząc przyczyny alergii. W celu kompleksowego podejścia do leczenia warto skonsultować się z lekarzem alergologiem, który może zaproponować immunoterapię swoistą (odczulanie) – metodę, która wpływa na przyczynę choroby alergicznej, a nie tylko na jej objawy.