Do pierwszych objawów grzybicy ucha zewnętrznego zalicza się swędzenie, pieczenie, ból, uczucie rozpierania, płyn w uchu oraz wyciek, przeważnie w kolorze żółtym. Leczenie tej dolegliwości jest czasochłonne i może trwać nawet kilka tygodni.
Przyczyny grzybicy ucha
Powstawanie grzybicy ucha najczęściej związane jest z działaniem drożdżaków z rodzaju Candida, a szczególnie Candida albicans, który stanowi przyczynę aż 90 procent infekcji grzybiczych. Mikroorganizmu fizjologiczne kolonizują gardło, jamę ustną oraz jamę nosową. Sprawny system immunologiczny jest w stanie zahamować nadmierny rozwój Candida. W momencie osłabienia odporności, grzyby te stają się bardzo groźnymi patogenami.
Czynniki ryzyka
Jak już zostało wspomniane, do zakażeń grzybiczych ucha są w szczególności predysponowane osoby o obniżonej odporności. Choroba ucha rozwija się najczęściej u pacjentów z niedoborami żelaza, witamin z grupy B oraz molibdenu. Bardzo zapadają na nią także cukrzycy. Rozwój choroby przyspiesza również spożywanie zbyt wielu węglowodanów. Na grzybicę ucha najczęściej chorują dzieci i osoby starsze, a także te, które cierpią na nadczynność tarczycy lub jej niedoczynność. Do rozwoju dolegliwości predysponują również nowotwory – rak, białaczka oraz chłoniak.
Objawy
Do czynienia możemy mieć z grzybicą ostrą lub przewlekłą. Najczęściej dotyczy ona części ucha zewnętrznego, która odpowiada za przekazywanie dźwięków. Główne objawy opisywanej dolegliwości to ból, świąd i pieczenie ucha, uczucie wilgoci oraz obecności płynu, a także pełności i zatkania, wyciek z ucha w kolorze żółto – zielonym oraz żółtym, ropnym i nieprzyjemnym zapachu, a także upośledzenie słuchu.
Możliwe powikłania
- Rany pooperacyjne – grzyb w tej lokalizacji przyczynia się do niedrożności trąbki słuchowej oraz wciągnięcia wiotkiej części błony bębenkowej, co prowadzi do wytworzenia swoistej kieszonki. Gromadzi się w niej naskórek, co w konsekwencji prowadzi do tworzenia się guzowate tworu zwanego perlakiem. Masa złuszczającego się nabłonka budująca wnętrze perlaka stanowi świetną pożywkę dla bakterii, które wtórnie mogą rozwijać się w jego wnętrzu. Perlak ucha niekiedy rozrasta się do sąsiadujących z uchem środkowym struktur, powodując ich niedowład.
- Grzybica ucha środkowego – jest ona głównie konsekwencją migracji grzyba z przewodu słuchowego przez ubytek w błonie bębenkowej, który powstaje na przykład po przewlekłych zakażeniach bakteryjnych w tym miejscu.
Diagnostyka
Opiera się ona o wziernikowanie ucha, które pozwala na postawienie wstępnej diagnozy. Najłatwiejszym i najszybszym sposobem na rozpoznanie czy przyczynę zapalenia ucha stanowi grzybica, jest pobranie próbki z ucha lub wykonanie posiewów na odpowiednie podłoża wybiórcze. Często wykonuje się tu również badania histopatologiczne. W tym celu, pobiera się wycinek z miejsca podejrzewanego o obecność grzyba i barwi specyficzną metodą tak, by uwidocznić jego fragmenty pod mikroskopem. Można również wykonać testy serologiczne pozwalające na wykrycie obecności antygenu grzyba albo wytworzonych przeciwko niemu przeciwciał we krwi. Ostateczna diagnoza powinna zostać postawiona w oparciu o zdjęcie RTG lub inne badanie obrazowe.
Leczenie grzybicy ucha
Należy zdawać sobie sprawę z faktu, że leczenie grzybicy ucha jest procesem bardzo czasochłonnym. W pierwszej kolejności niezbędne jest tutaj wyjaśnienie przyczyny występowania dolegliwości i poznanie choroby, która w bezpośredni sposób wpływa na obniżenie odporności. Po przeprowadzeniu stosownej diagnostyki stosuje się miejscowe leki na grzybicę, na które wrażliwy jest dany szczep. Bardzo skutecznym antybiotykiem jest nystatyna, która w zależności od stężenia może hamować rozwój komórek grzyba albo niszczyć je. Mechanizm ten bazuje na uszkadzaniu błony komórkowej grzyba poprzez wiązanie się z budującymi ją sterolami. Zbliżone działanie wykazuje Amfoterycyna B, która, niestety, prowadzić może do działań niepożądanych takich, jak zakrzepowe zapalenie żył, uszkodzenie nerek, niedokrwistość, wymioty czy nadwrażliwość na promienie UV. Poza antybiotykami, często stosuje się tu również syntetyczne leki przeciwgrzybicze hamujące aktywność enzymów odpowiadających za syntezę steroli błony komórkowej grzybów.
Naszych publikacji nie należy traktować jako wytycznych postępowania medycznego w stosunku do każdego pacjenta. O postępowaniu medycznym, w tym o zakresie i częstotliwości badań diagnostycznych i/lub procedur terapeutycznych decyduje lekarz, zgodnie ze wskazaniami medycznymi, które ustala po zapoznaniu się ze stanem pacjenta. Lekarz podejmuje decyzję indywidualnie w porozumieniu z pacjentem.
